Giáo án Công nghệ Lớp 10 - Tiết 9: Biện pháp cải tạo và sử dụng đất xám bạc màu, đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá - Năm học 2021-2022

Ngày soạn : 25/9/2021
Ngày dạy : 10A4: 27/9/2021
Bài 9
Tiết 8: BIỆN PHÁP CẢI TẠO VÀ SỬ DỤNG ĐẤT XÁM BẠC MÀU, ĐẤT XÓI MÒN MẠNH TRƠ SỎI ĐÁ (T)
I. Mục tiêu:
	1. Kiến thức:
	- Học sinh nêu được sự hình thành, tính chất của đất xám bạc màu.
	- Biết và trình bày được các biện pháp cải tạo và hướng sử dụng đất xám bạc màu.
- Nêu được nguyên nhân gây xói mòn đất, tính chất của đất xói mòn mạnh và biện pháp cải tạo, hướng sử dụng của loại đất này.
2. Kỹ năng:
- Rèn luyện kỹ năng, phân tích, tổng hợp.
3. Thái độ:
- Có ý thức bảo vệ tài nguyên đất.
II. Phương pháp:
 Hỏi đáp + thảo luận nhóm.
III. Phương tiện:
1. Chuẩn bị của thầy:
- Tranh ảnh về xói mòn đất và biện pháp khắc phục.
- Phiếu học tập và đáp án.
- Tranh ảnh liên quan đến đất xám bạc màu.
2. Chuẩn bị của trò:
- Nội dung bài học.
IV. Tiến trình bài giảng:
1. Ổn định:
2. Mở bài
Xói mòn đất ảnh hưởng như thế nào đến độ phì nhiêu của đất? Vậy làm thế nào để cải tạo đất? Chúng ta học bài hôm nay.
3. Phát triển bài:
NỘI DUNG BÀI
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
 Đất Việt Nam có đặc điểm:
- Điều kiện khí hậu nóng ẩm à chất hữu cơ và mùn dễ bị khoáng hoá.
- Chất dinh dưỡng dễ hoà tan, bị rửa trôi.
- 70% phân bố ở vùng đồi núi à bị xói mòn mạnh thoái hoá. Trong đó đáng lưu ý là đất xám bạc màu, đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá, đất mặn, đất phèn
I. Cải tạo và sử dụng đất xám bạc màu:
Mục tiêu:
 - Tăng độ phì nhiêu của đất.
 - Nâng cao năng suất cây trồng.
1. Điều kiện – nguyên nhân hình thành:
- Hình thành giữa vùng giáp ranh đồng bằng và miền núi.
- Địa hình dốc thoải à Rửa trôi mạnh.
- Tập quán canh tác lạc hậu à Đất thoái hoá mạnh.
- Chặt phá rừng.
2. Tính chất của đất xám bạc màu.
- Tầng đất mặn mỏng.
- Thành phần cơ giới nhẹ.
- Thường khô hạn.
- Chua đến rất chua.
- Nghèo dinh dưỡng, nghèo mùn.
- VSV ít, hoạt động yếu.
3. Biện pháp cải tạo và hướng sử dụng:
a. Biện pháp cải tạo:
- Xây dựng bờ rừng, bờ thửa, tưới tiêu hợp lí, khắc phục hạn hán, tạo mộ trường thuận lợi cho VSV phát triển.
- Cày sâu dần tăng độ dày tầng đất mặt.
- Bón vôi giảm độ chua.
- Luân canh, chú ý cây họ đậu, cây phân xanh, tăng cường VSV cố định đạm, khắc phục tình trạng nghèo dinh dưỡng.
- Bón phân hữu cơ và phân hoá học hợp lí, khắc phục tình trạng nghèo dinh dưỡng, tăng lượng mùn tạo môi trường thuận lợi cho VSV hoạt động và phát triển.
b. Hướng sử dụng:
- Do được hình thành ở địa hình dốc thoải nên dễ thoát nước, thành phần cơ giới nhẹ nên dễ cày bừa vì vậy có thể trồng được nhiều loại cây lương thực.
II. Biện pháp cải tạo và sử dụng đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá.
1. Nguyên nhân gây xói mòn:
- Mưa lớn phá vỡ kết cấu đất.
- Địa hình dốc tạo thành dòng chảy rửa trôi.
- Chặt phá rừng giảm độ che phủ à Tốc độ dòng chảy lớn.
2. Tính chất của đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá.
- Hình thái phẫu diện không hoàn chỉnh.
- Cát sỏi chiếm ưu thế.
- Chua, nghèo mùn, nghèo chất dinh dưỡng.
- VSV ít, hoạt động yếu.
3. Cải tạo và sử dụng đất xói mòn mạnh.
 Có biện pháp công trình và biện pháp nông học.
* Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm của đất Việt Nam.
- Đất Việt Nam có đặc điểm gì?
* Hoạt động 2: Tìm hiểu nguyên nhân, biện pháp cải tạo và hướng sử dụng đất xám bạc màu.
- Chuyển tiếp: Trước hết chúng ta tìm hiểu về đất xám bạc màu.
- Mục tiêu của hoạt động cải tạo và sử dụng đất xám bạc màu là gì?
- Những điều kiện và nguyên nhân dẫn đến tình trạng đất xám bạc màu là gì?
- Đất xám bạc màu có những tính chất gì cần chú ý?
Chuyển tiếp: Từ những tính chất của đất xám bạc màu đã nêu trên chúng ta có thể đề ra các biện pháp cải tạo.
- Học sinh nghiên cứu sách giáo khoa, hoàn thành phiếu học tập: biện pháp cải tạo đất xám bạc màu.
- Hãy kể tên một số loại cây được trồng trên đất xám bạc màu.
Chuyển tiếp: Muốn đất có độ phì nhiêu trở lại thì phải có biện pháp cải tạo.
* Hoạt động 3: Tìm hiểu biện pháp cải tạo và sử dụng đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá.
Học sinh thảo luận các câu hỏi.
- Xói mòn đất là gì?
- Nguyên nhân nào gây xói mòn?
- Xói mòn đất thường xảy ra ở vùng nào? Đất nông nghiệp và đất lâm nghiệp đất nào chịu tác động của xói mòn mạnh hơn.
- Hãy cho biết tính chất của đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá?
Chuyển tiếp: Từ các nguyên nhân và đặc điểm đã nêu, có thể đề xuất các biện pháp khắc phục như thế nào?
- Yêu cầu học sinh thảo luận tìm ra các biện pháp cải tạo và tác dụng của các biện pháp cải tạo đó.
- Nghiên cứu thông tin SGK trả lời.
- Học sinh thảo luận trả lòi câu hỏi.
- Nghiên cứu thông tin SGK để trả lời.
- Nghiên cứu thông tin SGK để trả lời.
Hoạt động nhóm hoàn thành phiếu học tập khi nghiên cứu SGK và vận sụng kiến thức của mình.
- Ngô, xắn, lúa, lạc, đậu, vừng.
- Là quá trình phá huỷ lớp đất mặt và tầng đất dưới do nước mưa, nước tưới, tuyết tan, gió.
Nước muă roi phá huỷ kết cấu đất, bào mòn đất mặn, địa hình dốc làm xói mòn, rử trôi.
- Do chặt phá rừng, nhất là rừng đầu nguồn làm nước mưa các vùng đồi núi, đồi trọc càng lớn...
- Thường xảy ra ở vùng đồi núi có dốc. Đất lâm nghiệp chịu tác động mạnh hơn vì đất lâm nghiệp thường ở vùng đồi núi.
- Hoạt động theo nhóm tìm ra biện pháp và tác dụng của nó bằng thông tin SGK và kiến thức của mình.
	4. Củng cố:
	a. Nguyên nhân hình thành đất xám bạc màu và xói mòn mạnh trơ sỏi đá có đặc điểm gì chung.
	 ( Mưa lớn phá vỡ kết cấu của đất, địa hình dốc nên quả trình rửa trôi mạnh )
	b. So sánh tính chất của đất xám bạc màu và xói mòn mạnh.
( Giống: Tầng đất mặt mỏng, đất thường khô hạn, chua, nghèo dinh dưỡng, nghèo mùn, VSV ít, hoạt động kém. Khác: Đất xám bạc màu tầng đất mặt có.thành phần cơ giới nhẹ. Đất xói mìn mạnh, tầng đất bị bào mòn mạnh trơ sỏi đá, cát sỏi chiếm ưu thế).
5. Dặn dò:
- Trả lời câu hỏi cuối bài.