Giáo án Ngữ văn Lớp 10 - Chương trình học kì 1 - Năm học 2020-2021

 Tuần thứ 1,2, Ngày soạn: 1/8/2020
 Tiết 1,2,3,4,5,6	
CHỦ ĐỀ: RÈN LUYỆN NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Gồm các bài: Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ, Văn bản, Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết, Thực hành các phép tu từ: phép điệp và phép đối, Những yêu cầu sử dụng TV, Thực hành phép tu từ ẩn dụ và hoán dụ, Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt, Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật.
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
1. Kiến thức
Hiểu thế nào là hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ, các biện pháp NT trong văn bản, kiểu văn bản, những yêu cầu sử dụng TV, hiểu khái niệm ngôn ngữ sinh hoạt, ngôn ngữ nghệ thuật, đặc trưng của nó .
2. Kĩ năng
Rèn luyện kĩ năng đọc hiểu.
3. Thái độ
: Giữ gìn sự trong sáng TV. 
4. Năng lực
Tự học: huy động kiến thức. 
Năng lực nhận xét đánh giá văn bản.
Năng lực sáng tạo, trình bày suy nghĩ và cảm nhận của cá nhân, hợp tác khi
trao đổi, thảo luận, làm việc nhóm, giải quyết các tình huống đặt ra trong chủ đề. Năng lực ngôn ngữ, giao tiếp, trình bày một vấn đề, năng lực thuyết trình.
Tạo lập văn bản.
II. BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ NHẬN THỨC THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HS THÔNG QUA CHỦ ĐỀ
Chỉ
ra đặc
trưng
thể
Trình bày được đặc
Phân tích được những yếu
loại.
trưng thể loại trong
tố trong văn bản giúp hiểu
các văn bản.
thêm về thể loại.
Xác
định
được
hoàn
Tác động của hoàn
Phân tích, đánh giá sự tác
cảnh lịch sử, không gian
cảnh đến việc thể
động
trong tác phẩm.
hiện nội
dung tư
tưởng của toàn tác
phẩm.
Chỉ ra yếu lịch sử và yếu
Cắt nghĩa một số từ
Phân tích, lý giải, so sánh
tố hư cấu.
ngữ, hình ảnh...
để đánh giá ý nghĩa,
tác
trong các câu văn.
dụng
sự sáng tạo
của
hình thức ngôn ngữ, h/a
đó.
Chỉ
ra nhân vật,
hành
­ Nhận
xét
hành
Giải
thích, phân tích, so
động, tình cảm chính
động, tình cảm của
sánh,
lí giải hành động,
trong các văn bản.
nhân vật.
tình cảm của nhân vật
­ Đánh giá về phẩm
trong câu văn.
chất, con người.
Phát hiện, chỉ ra những
­ Nhận xét các đặc
Phân tích để thấy sức hấp
hình tượng nghệ thuật
điểm của hình tượng
dẫn, khả năng biểu hiện
trong văn bản.
nghệ thuật đó trong
tác động của hình tượng
việc thể
hiện cái
nghệ thuật đó đối với tình
nhìn về lịch sử, cuộc
cảm, thái độ của mọi
sống và
con
người
người xưa và nay.
của nhân dân.
Chỉ ra những câu văn thể
Trình bày nội dung
Phân tích, nhận xét, lí giải,
hiện rõ nhất tư tưởng,
tư tưởng thông điệp
so sánh để khẳng định tư
thông điệp mà dân gian
mà dân gian gửi
tưởng của nhân dân được
gửi gắm
gắm.
thể hiện trong các
văn
bản.
Chỉ ra các sự việc, chi
Trình bày các sự
Kĩ năng viết văn bản tự sự
tiết tiêu biểu trong văn
việc chi tiết tiêu
dựa trên sự việc chi tiết
bản tự sự.
biểu.
tiêu biểu.
Nêu cách thức tóm tắt
Tóm tắt văn bản tự
Xây dựng hình tượng nhân
văn bản tự sự dựa theo
sự dựa theo nhân vật
vật từ đó tạo lập văn bản
nhân vật chính.
chính.
tự sự.
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CỤ THỂ THEO CÁC MỨC ĐỘ
1. Với bài Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ.
Mức độ nhận biết
Mức độ thông hiểu
Mức độ vận dụng, vận dụng cao
Thế nào là hoạt động gt bằng nn?
Hoạt động gt bao gồm mấy quá trình?
Làm bài tập trong sách GK
Viết đoạn văn ngắn về hđ làm sạch môi trường.
Nhân tố nào tham gia vào hđ gt?
Làm bài tập trong sách GK
Viết thư gửi bạn bè
2. Với bài Văn bản
Mức độ nhận biết
Mức độ thông hiểu
Mức độ vận dụng, vận dụng cao
Thế nào là văn bản?
Đặc điểm cơ bản của vb?
Làm bài tập trong sách GK
Viết đoạn văn về môi trường
3. Với bài Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết.
Mức độ nhận biết
Mức độ thông hiểu
Mức độ vận dụng, vận dụng cao
Trình bày đđ của nn nói và nn viết
Phân tích đđ của nn nói và nn viết qua bài tập SGK
Viết một câu ví dụ về nn nói và nn viết
4. Với bài Thực hành các phép tu từ: phép điệp và phép đối
Mức độ nhận biết
Mức độ thông hiểu
Mức độ vận dụng, vận dụng cao
Xác định được phép tu từ: phép điệp, phép đối
Tìm và phân tích phép điệp, phép đối
Viết một đoạn văn có sử dụng phép điệp, phép đối
5. Với bài Những yêu cầu về sử dụng Tiếng Việt.
Mức độ nhận biết
Mức độ thông hiểu
Mức độ vận dụng, vận dụng cao
Nắm được yc về sử dụng TV
Làm bài tập trong SGK bài 1,2 
Phân tích lỗi chữ viết, từ ngữ, câu văn trong bài tập 3,4
6. Với bài Thực hành phép tu từ ẩn dụ và hoán dụ
Mức độ nhận biết
Mức độ thông hiểu
Mức độ vận dụng, vận dụng cao
Xác định được phép tu từ: ẩn dụ, hoán dụ
Tìm và phân tích ẩn dụ, hoán dụ
Viết một đoạn văn có sử dụng phép tu từ ẩn dụ, hoán dụ
7. Với bài Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
Mức độ nhận biết
Mức độ thông hiểu
Mức độ vận dụng, vận dụng cao
Định nghĩa pcnnsh
Nêu đặc điểm pcnnsh
Phân biệt được pcnnsh với pcnn khác
Làm bài tập SGK.
Viết một đoạn có sử dụng lời ăn tiếng nói hằng ngày
8. Với bài Phong cách ngôn ngữ
Mức độ nhận biết
Mức độ thông hiểu
Mức độ vận dụng, vận dụng cao
Định nghĩa pcnnnt
Nêu đặc điểm pcnnnt
Phân biệt được pcnnnt với pcnn khác
Làm bài tập SGK.
Viết một đoạn trình bày cảm xúc của em về ngày đầu tiên bước vào trường THPT
IV.THIẾT KẾ TIẾN TRÌNH HỌC DẠY­ HỌC
1. Với bài Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ.
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1- Khởi động
Khơi gợi dẫn dắt để vào bài mới
Hoạt động 2- Hình thành kiến thức
 HS ®äc v¨n b¶n 1 - sgk vµ tr¶ lêi c©u hái
? Ho¹t ®éng giao tiÕp ®­îc v¨n b¶n trªn ghi l¹i diÔn ra gi÷a c¸c nh©n vËt giao tiÕp nµo? hai bªn cã c­¬ng vÞ vµ quan hÖ víi nhau ra sao.
? Ng­êi nãi nhê ng«n ng÷ biÓu ®¹t néi dung t­ t­ëng, t×nh c¶m cña m×nh th× ng­êi ®èi tho¹i lµm g× ®Ó lÜnh héi ®­îc néi dung ®ã ? hai bªn ®æi vai giao tiÕp cho nhau nh­ thÕ nµo.
? Ho¹t ®éng giao tiÕp trªn diÔn ra trong
hoµn c¶nh nµo ? Néi dung ho¹t ®éng ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò g× ? ho¹t ®éng cã ®¹t ®­îc môc ®Ých kh«ng.
-HS ®äc v¨n b¶n, t×m hiÓu vµ tr¶ lêi c©u hái ë sgk.
? Qua viÖc t×m hiÓu hai v¨n b¶n trªn, em h·y cho biÕt thÕ nµo lµ ho¹t ®éng giao tiÕp
GV h­íng dÉn HS lµm bµi.
I. ThÕ nµo lµ ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷:
 1. T×m hiÓu v¨n b¶n:
- Nh©n vËt giao tiÕp: vua TrÇn - C¸c B« l·o.
-> vÞ thÕ kh¸c nhau -> ng«n ng÷ giao tiÕp kh¸c nhau: 
 + c¸c tõ x­ng h«( bÖ h¹)
 + Tõ thÓ hiÖn th¸i ®é( xin, th­a...) 
- Nh©n v©t tham gia giao tiÕp ph¶i ®äc hoÆc nghe xem ng­êi nãi nãi g× ®Ó gi¶i m· råi lÜnh héi néi dung ®ã.
- Ng­êi nãi vµ ng­êi nghe cã thÓ ®æi vai cho nhau:
 + vua nãi -> b« L·o nghe.
 + b« L·o nãi -> Vua nghe.
- Hoµn c¶nh giao tiÕp: 
 + ®Êt n­íc ®ang bÞ giÆc ngo¹i x©m ®e do¹.
-> ®Þa diÓm cô thÓ: §iÖn Diªn Hång
- Néi dung giao tiÕp: 
+ Hoµ hay ®¸nh -> vÊn ®Ò hÖ träng cßn hay mÊt cña quèc gia d©n téc, m¹ng sèng con ng­êi.
- Môc ®Ých giao tiÕp: 
 + Bµn b¹c ®Ó t×m ra vµ thèng nhÊt s¸ch l­îc ®èi phã víi qu©n giÆc.
2. T×m hiÓu v¨n b¶n “ tæng quan v¨n häc ViÖt Nam”.
- Nh©n vËt giao tiÕp:
 + T¸c gi¶ viÕt sgk-> cã tuæi, cã vèn sèng, cã tr×nh ®é hiÓu biÕt cao.
 + HS -> (ngc l¹i víi t/g viÕt sgk)
- Hoµn c¶nh giao tiÕp:
Cã tæ chøc gi¸o dôc, trong nhµ tr­êng.
- Néi dng giao tiÕp: 
 +lÜnh vùc v¨n häc.
 + §Ò tµi: tæng quan VHVN.
 +VÊn ®Ò c¬ b¶n: 
 *c¸c bé phËn hîp cña VHVN.
 *Qu¸ tr×nh p/t cña VHVN.
 *Con ng­êi VN qua v¨n häc.
- Môc ®Ých: cung cÊp tri thøc cho ng­êi ®äc .
- Ph­¬ng tiÖn vµ c¸ch thøc giao tiÕp.
 + Dïng thuËt ng÷ v¨n häc.
 + C©u v¨n mang ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n khoa häc: hÖ thèng ®Ò môc lín, nhá...
 + KÕt cÊu v¨n b¶n m¹ch l¹c râ rµng.
* KÕt luËn:
- H§GT lµ ho¹t ®éng trao ®æi th«ng tin cña con ng­êi trong x· héi, ®­îc tioÕn hµnh chñ yÕu b»ng ph­¬ng tiÖn ng«n ng÷ ( d¹ng nãi hoÆc d¹ng viÕt) nh»m thùc hiÖn nh÷ng môc ®Ých vÒ nhËn thøc, t×nh c¶m....
- Mçi ho¹t ®éng giao tiÕp gåm hai qu¸ tr×nh: + T¹o lËp v¨n b¶n.
 + LÜnh héi v¨n b¶n. 
-> Hai qu¸ tr×nh nµy diÔn ra trong quan hÖ t­¬ng t¸c.
- Trong ho¹t ®éng giao tiÕp cã sù chi phèi cña c¸c nh©n tè: nh©n vËt, hoµn c¶nh, néi dung, môc ®Ých, ph­¬ng tiÖn vµ c¸ch thøc giao tiÕp.
Hướng dẫn học sinh luyện tập.
? Ph©n tÝch c¸c nh©n tè giao tiÕpthÓ hiÖn trong bµi ca dao:
§ªm tr¨ng thanh anh míi hái nµng
 Tre non ®ñ l¸ ®an sµng nªn ch¨ng
-HS ®äc ®o¹n ®èi tho¹i (A cæ- 1em nhá víi mét «ng giµ)vµ tr¶ lêi c©u hái
?Trong cuéc giao tiÕp trªn, c¸c nh©n vËt ®· thùc hiÖn b»ng ng«n ng÷ nh÷ng hµnh ®éng nãi cj thÓ nµo. Nh»m môc ®Ých g×? ( chän trong c¸c tõ: chµo, hái, ®¸p lêi, khen ®Ó gäi tªn mçi hµnh ®éng cho phï hîp)
? Khi lµm bµi th¬ nµy Hå Xu©n H­¬ng ®· giao tiÕp víi ng­êi ®äc vÒ vÊn ®Ò g×.
? Ng­êi ®äc c¨n cø vµo ®©u ®Ó lÜnh héi bµi th¬.
II. Luyện tập.
Bµi 1:
- Nh©n vËt giao tiÕp: chµng trai- c« g¸i, løa tuæi 18-20, hä khao kh¸t t×nh yªu.
- Hoµn c¶nh giao tiÕp: ®ªm tr¨ng s¸ng vµ thanh v¾ng-> phï hîp víi c© chuyÖn t×nh cña nh÷ng ®«i løa yªu nhau.
- Néi dung vµ môc ®Ých giao tiÕp: “ tre non ®ñ l¸” “®an sµng”-> chµng trai tá t×nh víi c« g¸i-> tÝnh ®Õn chuyÖn kÕt duyªn.
-> c¸ch nãi phï hîp víi hoµn c¶nh, môc ®Ých giao tiÕp.
Bµi 2: 
- C¸c hµnh ®éng giao tiÕp cô thÓ:
 + Chµo ( ch¸u chµo «ng ¹!)
 + Chµo ®¸p l¹i ( A cæ h¶?)
 + Khen ( lín t­íng råi nhØ!)
 + Hái (bè ch¸u...)
 + Tr¶ lêi(th­a...)
- C¶ 3 c©u cña «ng giµ chØ cã mét c©u hái “bè ch¸u cã ...” c¸c c©u cßn l¹i ®Ó chµo vµ khen.
- Lêi nãi c¸c nh©n vËt béc lé t×nh c¶m víi nhau. Ch¸u tá th¸i ®é kÝnh mÕn qua c¸c tõ: th­a, ¹. Cßn «ng lµ t×nh c¶m yªu quÝ tr×u mÕn ®èi víi ch¸u.
Bµi 3:
T×m hiÓu bµi th¬: “ B¸nh tr«i n­íc”
-Qua viÖc miªu t¶, giíi thiÖu b¸nh tr«i n­íc. Hå Xu©n H­¬ng muèn nãi ®Õn th©n phËn ch×m næi cña m×nh. Mét ng­êi con g¸i xinh ®Ñp tµi hoa l¹i gÆp nhiÒu bÊt h¹nh, Ðo le. Song trong bÊt cø hoµn c¶nh nµo vÉn gi÷ ®­îc phÈm chÊt cña m×nh.
- C¨n cø vµo cuéc ®êi cña n÷ sÜ Hå Xu©n H­¬ng: lµ ng­êi cã tµi, cã t×nh nh­ng sè phËn trí trªu ®· dµnh cho bµ sù bÊt h¹nh. Hai lÇn lÊy chång th× c¶ hai lÇn “cè ®Êm ¨n x«i...” §iÒu ®¸ng kh©m phôc ë bµ lµ dï trong hoµn c¶nh nµo vÉn gi÷ g×n phÈm chÊt cña m×nh.
Bµi 4,5: Bài viết của HS
Hoạt động 3- Luyện tập
GV y/c HS viết đoạn văn theo y/c trong bài tập 4.
Bµi 4: Bài viết của HS
Hoạt động 4 - Vận dụng
GV y/c HS viết thư gửi bạn.
HS vận dụng kĩ năng viết một bức thư gửi bạn.
Hoạt động 5- Mở rộng, bổ sung phát triển ý tưởng sáng tạo
Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: Hoàn thiện bức thư đã làm trên lớp 
Bài viết của HS 
2. Với bài Văn bản
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1- Khởi động
Khơi gợi dẫn dắt để vào bài mới
Hoạt động 2- Hình thành kiến thức
 ?C¸c v¨n b¶n trªn ®­îc ng­êi nãi (ng­êi viÕt ) t¹o ra trong hoµn c¶nh nµo ? ®Ó ®¸p øng nhu cÇu g×. ? Mçi v¨n b¶n ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò g×
? VÒ h×nh thøc v¨n b¶n 3 cã bè côc nh­ thÕ nµo.
? Mçi v¨n b¶n t¹o ra nh»m môc ®Ých 
g×.
? Qua viÖc t×m hiÓu c¸c v¨n b¶n trªn, em hiÓu thÕ nµo lµ v¨n b¶n. §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n lµ g×.
? VÊn ®Ò ®­îc ®Ò cËp trong mçi v¨n b¶n thuéc lÜnh vùc nµo trong cuéc sèng.
? Tõ ng÷ ®­îc sö dông trong mçi v¨n b¶n thuéc lo¹i nµo (tõ ng÷ th«ng th­êng trong cuéc sèng hay tõ ng÷ chÝnh trÞ)
? C¸ch thøc thÓ hiÖn néi dung cña c¸c v¨n b¶n nh­ thÕ nµo.
? VËy, c¸c v¨n b¶n trªn thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ nµo.
? Qua viÖc so s¸nh trªn h·y cho biÕt cã mÊy lo¹i v¨n b¶n
I. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm:
VÝ dô: (1,2,3,sgk)
nhËn xÐt:
-Vb1 t¹o ra trong ho¹t ®éng giao tiÕp chung. §©y lµ kinh nghiÖm cña nhiÒu ng­êi víi mäi ng­êi -> mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi trong cuéc sèng.
- Vb2 t¹o ra trong ho¹t ®éng giao tiÕp gi÷a c« g¸i vµ mäi ng­êi-> lêi than th©n c¶ c« g¸i.
- Vb3 t¹o ra trong ho¹t ®éng gi÷a chr tÞch n­íc víi quèc d©n ®ång bµo-> lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng chiÕn.
- Bè côc: 3phÇn 
 + Më ®Çu: “hìi ®ång bµo toµn quèc”-> nh©n tè giao tiÕp.
 + Th©n bµi: “chóng ta muèn hoµ... d©n téc ta”-> nªu lËp tr­êng ch×nh nghÜa cña ta vµ d· t©m c¶ Ph¸p.
 + KÕt bµi: (phÇn cßn l¹i)-> kh¼ng ®Þnh n­íc VN ®éc lËp vµ kh¸ng chiÕn th¾ng lîi.
- Môc ®Ých: + Vb1 truyÒn ®¹t kinh nghiÖm sèng.
 + Vb2 lêi than th©n ®Ó gîi sù hiÓu biÕt vµ c¶m th«ng cña mçi ng­êi ®èi víi sè phËn ng­êi phô n÷.
 + Vb3 kªu gäi, khÝch lÖ, thÓ hiÖn quyÕt t©m cña mäi trong kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p.
 3.KÕt luËn:(xem phÇn ghi nhí-sgk)
II. C¸c lo¹i v¨n b¶n: 
So s¸nh c¸c v¨n b¶n 1,2,3
- Néi dung: + Vb1: kinh nghiÖm sèng.
 + Vb2: th©n phËn ng­êi phô n÷ trong x· héi cò.
 + Vb3: kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p. 
- tõ ng÷: Vb1,2 dïng nhiÒu tõ ng÷ th«ng th­êng. Vb3 dïng nhiÒu tõ ng÷ chÝnh trÞ.
- C¸ch thøc thÓ hiÖn:
 + vb1,2 tr×nh bµy néi dung th«ng qua h×nh ¶nh cô thÓ-> cã tÝnh h×nh t­îng.
 + vb3 dïng lý lÏ vµ lËp luËn ®Ó kh¼ng ®Þnh r»ng: cÇn ph¶i kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p.
- Vb 1,2 thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ NT.
 Vb3 thuéc phong c¸ch ng«n ng÷ chÝnh luËn.
KÕt luËn:
 ( xem phÇn ghi nhí - sgk)
Hoạt động 3- Luyện tập
GV y/c HS làm bài 1,2/LT.
Bài của HS
Hoạt động 4 - Vận dụng
GV y/c HS viết đoạn văn về môi trường
HS vận dụng kĩ năng viết một đoạn văn 
Hoạt động 5- Mở rộng, bổ sung phát triển ý tưởng sáng tạo
Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: Hoàn thiện đoạn văn đã làm trên lớp 
Bài viết của HS 
 3. Với bài Đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết.
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1- Khởi động
Khơi gợi dẫn dắt để vào bài mới
Hoạt động 2- Hình thành kiến thức
GV ®­a ra mét sè vd ®Ó h×nh thµnh kh¸i niÖm :Vd: - B¸c Thuû ¬i! B¸c cã chuyÖn g× vui vui kÓ ®i nµo!.
- T«i th× lamg g× cã chuyÖn vui? 
- Bµ Thuû uÓ o¶i ®¸p - giµ råi! b¶o anh Keng Êy! Anh Êy ®ang trai.
- KhØ c¸i bµ nµy! cø ph¶i ®ang trai míi vui...
- L¹t ph¸t m¹nh vµo l­ng bµ Thuû.
? Em h·y cho biÕt ng«n ng÷ ®­îc dïng trong v¨n b¶n trªn lµ ng«n ng÷ ®­îc dïng trong hoµn c¶nh nµo? nhËn biÕt nã ph¶i dùa vµo gi¸c quan g×.
? Trong ng«n ng÷ nãi tõ ng÷ xuÊt hiÖn nh­ thÕ nµo.
? Ng«n ng÷ nãi th­êng hay sö dông nh÷ng lo¹i c©u nµo.
? Theo em lêi diÔn gi¶ng, lêi ph¸t biÓu, bµi nãi... thuéc ng«n ng÷ nãi hay viÕt.
? Nãi vµ ®äc kh¸c nhau nh­ thÕ nµo.
- Gv cho ®o¹n v¨n: 
? DÊu hiÖu ®Ó em nhËn biÕt ®©u lµ ng«n ng÷ viÕt.
? ThÕ nµo lµ ng«n ng÷ viÕt.
? H·y cho biÕt ng«n ng÷ viÕt sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn biÓu ®¹t nh­ thÕ nµo.
- VD: bµi b¸o c¸o ghi l¹i cuéc pháng vÊn hoÆc to¹ ®µm.
- VD: thuyÕt tr×nh tr­íc héi nghÞ b»ng mét b¸o c¸o ®· viÕt s½n.
Gv h­íng dÉnHS luyÖn tËp :
? Ph©n tÝch ®Æc ®iÓm cña ng«n ng÷ viÕt ®­îc thÓ hiÖn trong ®o¹n trÝch cña Ph¹m V¨n §ång “gi÷ g×n sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt” ( sgk-t88)
I. §Æc ®iÓm cña ng«n ng÷ nãi:
 1. VÝ dô:
 2. Kh¸i niÖm: - Ng«n ng÷ nãi lµ nh÷ng lêi nãi, ©m thanh dïng trong giao tiÕp hµng ngµy, Ýt cã ®iÒu kiÖn lùa chän, gät giòa, ®­îc hç trî cña cö chØ, ®iÖu bé, nÐt mÆt.
 3. §Æc ®iÓm sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn biÓu ®¹t:
 - Ng÷ ®iÖu: ®a d¹ng, cao thÊp, liªn tôc, ng¾t qu¶ng, to nhá, nhanh chËm -> lµ yÕu tè quan träng gãp phÇn béc lé vµ bæ sung th«ng tin.
- Tõ ng÷: phong phó: khÈu ng÷, trî tõ, th¸n tõ, tõ ®Þa ph­¬ng, tiÕng lãng, biÖt ng÷, tõ chªm xen, ®­a ®Èy, h« gäi.
-> tho¸t li mäi chuÈn mùc, tù do, tho¶i m¸i.
- C©u: + c©u tØnh l­îc.
 + c©u r­êm rµ.
-> ®©y lµ lo¹i trung gian gi÷a nãi vµ viÕt.
-> cïng ph¸t ra ©m thanh. Song ®äc lÖ thuéc vµo v¨n b¶n ®Õn tõng dÊu ng¾t c©u. Trong khi ®ã ng­êi nãi ph¶i tËn dông ng÷ ®iÖu, cö chØ ®Ó diÔn c¶m.
II. §Æc ®iÓm cña ng«n ng÷ viÕt:
 1. VÝ dô:
 * NhËn xÐt: 
- Tr×nh bµy mét néi dung x¸c ®Þnh b»ng h×nh thøc ch÷ viÕt.
- Sö dông nhiÒu biÖn ph¸p tu tõ.
- Ng«n ng÷ trau chuèt vµ mang t×nh nghÖ thuËt cao.
- C©u dµi, nhiÒu thµnh phÇn nh­ng ®­îc liªn kÕt chÆt chÏ, râ rµng.
- Ng­êi tiÕp nhËn th«ng tin kh«ng cã mÆt trùc tiÕp.
 2. Kh¸i niÖm: ng«n ng÷ viÕt lµ ng«n ng÷ ®­îc thÓ hiÖn b»ng ch÷ viÕt trong v¨n b¶n vµ ®­îc tiÕp nhËn b»ng thÞ gi¸c, ®­îc hç trî bµng hÖ thèng dÊu c©u, kÝ hiÖu, b¶n ®å, s¬ ®å. Lµ ng«n ng÷ ®­îc gät giòa.
 3. §Æc ®iÓm sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn biÓu ®¹t:
- Ch÷ viÕt: ®óng chÝnh t¶, sö dông ®óng kÝ hiÖu ng«n ng÷.
- Tõ ng÷: dïng tõ chÝnh x¸c, cã chän läc, phï hîp víi phong c¸ch, tr¸nh khÈu ng÷, tõ ®Þa ph­¬ng.
- C©u: c©u dµi, nhiÒu thµnh phÇn nh­ng bè côc chÆt chÏ,râ rµng.
 * L­u ý: cã sù giao thoa gi÷a ng«n ng÷ nãi vµ ng«n ng÷ viÕt.
 + Ng«n ng÷ nãi ®­îc ghi l¹i b»ng ch÷ viÕt.
 + Ng«n ng÷ viÕt trong v¨n b¶n ®­îc tr×nh bµy l¹i b»ng lêi nãi miÖng.
III. LuyÖn tËp:
Bµi 1- sgk.
- Cè thñ tr­íng Ph¹m V¨n §ång ®· sö dông hÖ thèng thuËt ng÷: vèn ch÷ cña tiÕng ta, phÐp t¾c tiÕng ta, b¶n s¾c tinh hoa, phong c¸ch.
- Thay thÕ tõ: vèn ch÷ cña tiÕng ta thay cho “ tõ vùng”, phÐp t¾c cña tiÕng ta thay cho “ng÷ ph¸p”.
- Sö dông ®óng dÊu c©u (c©u hai chÊm, ngoÆc ®¬n...)
Hoạt động 3- Luyện tập
GV y/c HS làm bài 1,2,3/LT.
Bài của HS
Hoạt động 4 - Vận dụng
GV y/c HS viết đoạn văn ngắn về những vấn đề vướng mắc trong cuộc sống
HS vận dụng kĩ năng viết một đoạn văn 
Hoạt động 5- Mở rộng, bổ sung phát triển ý tưởng sáng tạo
Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: Hoàn thiện đoạn văn đã làm trên lớp 
Bài viết của HS 
4. Với bài Thực hành các phép tu từ: phép điệp và phép đối
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1- Khởi động
Khơi gợi dẫn dắt để vào bài mới
Hoạt động 2- Hình thành kiến thức
- HS ®äc ng÷ liÖu.
? T×m c¸c côm tõ lÆp l¹i 
? So s¸nh a vµ b cã g× gièng vµ kh¸c.
? PhÐp ®iÖp tu tõ lµ g×.
- LÊy VD vÒ phÐp ®iÖp.
? NhËn xÐt vÒ ng÷ liÖu a vµ b
? T¸c dông cña phÐp ®èi.
? PhÐp ®èi tu tõ lµ g×.
? PhÐp ®èi ®­îc sö dông trong c¸c thÓ lo¹i nµo.
I. LuyÖn tËp vÒ phÐp ®iÖp:
 1. T×m hiÓu ng÷ liÖu :
 a. lÆp l¹i côm tõ: 
 + Th«ng b¸o.
 + NhÊn m¹nh kh¾c s©u h×nh ¶nh.
 + Gîi liªn t­ëng (tÝnh h×nh t­îng)
 b. LÆp l¹i tõ: +Th«ng b¸o.
+ DÔ nhí, dÔ thuéc.
-> a sö dông phÐp tu tõ.
-> b kh«ng cã phÐp tu tõ.
 2. PhÐp ®iÖp tu tõ lµ g×?
Lµ h×nh thøc lÆp l¹i yÕu tè ng«n ng÷ nµo ®ã ( tõ, ng÷, c©u, ®o¹n, vÇn, kÕt cÊu...) nh»m nhÊn m¹nh kh¾c s©u h×nh ¶nh, biÓu ®¹t c¶m xóc vµ ý nghÜa cã kh¶ n¨ng gîi h×nh t­îng nghÖ thuËt.
II. LuyÖn tËp vÒ phÐp ®èi:
 1. t×m hiÓu ng÷ liÖu:
a. S¾p xÕp ®èi nhau ë hai vÕ trong c©u.
DT-DT (tõ lo¹i) – thanh – ý.
TT-TT (tõ lo¹i) – thanh – ý.
b. S¾p xÕp ®èi trong hai c©u: tõ, thanh, ý.
c. TiÓu ®èi- ®èi trong c©u lôc hoÆc c©u b¸t.
- T¸c dông: t¹o sù c©n ®èi hµi hoµ.
NhÊn m¹nh bæ sung ý nghÜa.
 2. PhÐp ®èi tu tõ lµ g×?
- Lµ c¸ch s¾p xÕp c¸c tõ, ng÷ hoÆc c©u, vÕ c©u ë nh÷ng vÞ trÝ c©n xøng nhau, ®Ó t¹o nªn hiÖu qu¶ gièng nhau hoÆc tr¸i ng­îc nhau nh»m môc ®Ých gîi ra vÎ ®Ñp hoµn chØnh vµ hµi hoµ trong c¸ch diÔn ®¹t ý nghÜa nµo ®ã.
- Sö dông trong c¸c thÓ lo¹i: th¬ §L, LB, TN.
Hoạt động 3- Luyện tập
GV y/c HS làm bài trong SGK.
Tìm vd về phép đối
Bài của HS
Hoạt động 4 - Vận dụng
GV y/c HS viết một đ/văn có sử dụng phép điệp, phép đối
HS vận dụng kiến thức kĩ năng để viết 
Hoạt động 5- Mở rộng, bổ sung phát triển ý tưởng sáng tạo
Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: Hoàn thiện đoạn văn đã làm trên lớp 
Bài viết của HS 
5. Với bài Những yêu cầu về sử dụng Tiếng Việt. 
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1- Khởi động
Khơi gợi dẫn dắt để vào bài mới
Hoạt động 2- Hình thành kiến thức
? H·y ph¸t hiÖn lçi vÒ ph¸t ©m vµ ch÷ viÕt (ct¶) ch÷a l¹i ®óng. Tõ ®ã em cã kÕt luËn g× vÒ y/c sö dông ng÷ ©m vµ ch÷ viÕt cña TV.
- Tõ ®Þa ph­¬ng: d­ng mê = nh­ng mµ, bÈu = b¶o, mê = mµ.
? H·y ph¸t hiÖn vµ ch÷a lçi tõ ng÷ trong c¸c c©u (sgk)
? Lùa chän nh÷ng c©u dïng tõ ®óng.
? ph¸t hiÖn lçi, ch÷a lçi.
? Lùa chän c©u v¨n ®óng trong c¸c ®o¹n v¨n - sgk.
? tõng c©u trong ®o¹n v¨n c ®Òu ®óng nh­ng ®o¹n v¨n vÉn kh«ng cã ®­îc tÝnh thèng nhÊt, chÆt chÏ. H·y ph©n tÝch lçi vµ ch÷a l¹i 
- TK vµ Tv...ngo¹i. Hä sèng...nhµ, hoµ thuËn hp cïng cha mÑ. Hä ®Òu cã nh÷ng nÐt xinh ®Ñp tuyÖt vêi. TK lµ mét thiÕu n÷ tµi s¾c vÑn toµn. VÎ ®Ñp cña nµng hoa...hên. Cßn TV...mÞ.VÒ tµi th× TK còng h¬n h¼n TV. ThÕ nh­ng...hp.
? vËy, tõ VD trªn em cã kÕt luËn g× vÒ viÖc sö dông ng÷ ph¸p trong Tv.
? H·y ph©n tÝch vµ ch÷a l¹i nh÷ng tõ dïng kh«ng phï hîp víi phong c¸ch ng«n ng÷.
? H·y nhËn xÐt vÒ c¸c tõ thuéc p/c ng«n ng÷ sinh ho¹t ë ®o¹n sau (sgk)
? Trong c© TN “chÕt...qu×” sö dông theo nghÜa nh­ thÕ nµo.
? t¸c dông cña viÖc sö dông tõ ng÷.
? Ph©n tÝch hiÖu qu¶ biÓu ®¹t cña viÖc dïng Èn dô vµ so s¸nh trong c©u sau(sgk)
? ph©n tÝch tÝnh chÝnh x¸c vµ vµ tÝnh biÓu c¶m cña tõ líp (thay cho tõ h¹ng) vµ tõ sÏ (thay tõ ph¶i) trong b¶n di chcs cña HCM
I. Sö dông ®óng theo c¸c chuÈn mùc cña TV:
 1. VÒ ng÷ ©m vµ ch÷ viÕt:
- VD: sgk.
 + C1- dïng sai cÆp phô ©m cuèi c/t: giÆc/giÆt.
 + C2 - sai cÆp phô ©m ®Ç d/r: d¸o/r¸o.
 + C3 - sai thanh ®iÖu hái/ng·: lÏ, ®çi/lÎ, ®æi.
=> cÇn ph¸t ©m ®óng.
 ViÕt ®óng qui t¾c chÝnh t¶.
 2. VÒ tõ ng÷:
* C1:...anh Êy vÉn hiªn ngang ®Õn phót chãt.
 + C2:...c¸c v®Ò mµ thÇy gi¸o t/®¹t.
 + C3: ...m¾c bÖnh vµ chÕt v× bÖnh...
 + C4:...mæ m¾t vµ sÏ ®­îc ®iÒu trÞ b»ng nh÷ng thø thuèc ®Æc hiÖu.
 * C1:...yÕu ®iÓm -> ph¶i dïng lµ nh­îc ®iÓm.
 + C2,3,4 ®óng.
C5: TV...thø tiÕng rÊt sinh ®éng, pp
=> Dtõ ®óng nghÜa, ®óng ng÷ c¶nh.
 Tr¸nh lçi thõa tõ, lÆp tõ.
 Tr¸nh dïng tõ s¸o rçng, c«ng thøc, kh«ng cÇn thiÕt.
 3. VÒ ng÷ ph¸p:
 a. C1: Thõa tõ qua-> qua tp “T§” NTTè ®·...
 C2: ThiÕu VN->lßng...cô thÓ.
 b. C1: m¬ hå -> cã thÓ viÕt l¹i nh­ sau: Cã ®­îc ng«i nhµ ng­êi ta ®· lµm cho, bµ sèng hp h¬n.
 C¸c c©u cßn l¹i ®óng.
 c. §o¹n v¨n sai chr yÕu ë c¸c mèi liªn hÖ, sù liªn kÕt gi÷a c¸c c©u: c©u lén xén, thiÕu liªn kÕt logÝc. CÇn s¾p xÕp l¹i c¸c c©u, c¸c vÕ c©u vµ thay ®æi mét sè tõ ng÷®Ó ý cña ®o¹n m¹ch l¹c vµ ph¸t triÓn theo tr×nh tù hîp lÝ.
=> c©u ph¶i ®óng qui t¸c ng÷ ph¸p, liªn kÕt víi nhau ph¶i râ rµng, chÆt chÏ, tr¸nh nh÷ng lçi c©u tuy ®óng NP nh­ng cã thÓ lµm ng­êi ®äc hiÓu lÇm.
 4. VÒ phong c¸ch ng«n ng÷:
- Tõ hoµng h«n (buæi chiÒu tµ - muén) nh­ng chØ dïng trong v¨n th¬ (p/c ng«n ng÷ NT) kh«ng thÓ dïng trong biªn b¶n hµnh chÝnh, cµn thay b»ng tõ buæi chiÒu.
- Côm tõ hÕt søc (chØ møc ®é cao, rÊt, v« cïng) -> dïng trong ng«n ng÷ nãi (p/c NNSH) ®©y lµ v¨n b¶n nghÞ luËn->thay b»ng tõ rÊt hoÆc v« cïng.
- C¸c tõ x­ng h«: bÈm, cô, con.
- Thµnh ng÷: trêi tru ®Êt diÖt, mét th­íc c¾m dïi kh«ng cã.
- C¸c tõ mang s¾c th¸i khÈu ng÷: sinh ra, cã d¸m nãi gian, qu¶, vÒ lµng vÒ n­íc...
-> kh«ng thÓ dïng trong ®¬n ®Ò nghÞ (p/c NN hµnh chÝnh)
=> VËy, cÇn nãi vµ viÕt phï hîp víi ®Æc tr­ng vµ chuÈn mùc trong tõng p/c chøc n¨ng ng«n ng÷.
II. sö dông hay, ®¹t hiÖu qu¶ giao tiÕp cao:
- ®øng vµ qu× ®­îc dïng víi nghÜa chuyÓn kh«ng biÓu hiÖn t­ thÕ con ng­êi -> phÐp Èn dô -> p/c, nh©n c¸ch.
-> chÕt ®øng - khÝ ph¸ch hiªn ngang cao ®Ñp.
-> sèng qu× - qu× luþ, hÌn nh¸t.
=> mang tÝnh h×nh t­îng vµ tÝnh biÓu c¶m.
- Côm tõ “chiÕc n«i xanh, c¸i m¸y ®iÒu hoµ khÝ hËu” -> c¸ch gäi tªn kh¸c ®Ó chØ c©y cèi.
=> cã tÝnh h×nh t­îng vµ gi¸ trÞ biÓu c¶m.
* KÕt luËn:(xem phÇn ghi nhí sgk)
Hoạt động 3- Luyện tập
Bµi 1:
- tõ líp ph©n biÖt ng­êi theo tuæi t¸c, thÕ hÖ, kh«ng cã nÐt nghÜa xÊu-> phï hîp víi c©u v¨n.
- Tõ ph¶i -> nghÜa b¾t buéc, c­ìng bøc -> nÆng nÒ, kh«ng phï hîp víi s¾c th¸i nghÜa nhÑ nhµng vinh h¹nh cña viÖc ®i gÆp c¸c vÞ c/m ®µn anh tõ sÏ -> nhÑ nhµng phï hợp h¬n.
Bài của HS
Hoạt động 4 - Vận dụng
GV y/c HS viết đoạn văn mạch lạc, rõ ràng, đúng ngữ pháp (cảm nhận về tình mẫu tử)
HS vận dụng kĩ năng viết một đoạn văn 
Hoạt động 5- Mở rộng, bổ sung phát triển ý tưởng sáng tạo
Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: Hoàn thiện đoạn văn đã làm trên lớp 
Bài viết của HS 
6. Với bài Thực hành phép tu từ ẩn dụ và hoán dụ
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1- Khởi động
Khơi gợi dẫn dắt để vào bài mới
Hoạt động 2- Hình thành kiến thức
§äc nh÷ng c©u ca dao sau vµ tr¶ lêi c©u hái.
? ThyÒn, bÕn, c©y ®a mang néi dung ý nghÜa g×.
? ThuyÒn, bÕn ë c©u ca dao 1 vµ c©y ®a, bÕn cò, con ®ß ë c©u ca dao 2 cã g× kh¸c nhau.
? T×m vµ ph©n tÝch phÐp Èn dô.
- D­íi tr¨ng...
 §Çu t­êng...
- ¥i con chim chiÒn chiÖn...
- X­a phï du mµ mnay ®· phï sa.
 X­a bay ®i mµ nay kh«ng tr«i mÊt.
§äc c¸c c©u ca dao sau vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái.
? Dïng nh÷ng côm tõ ®Çu xanh, mµ hång nhµ th¬ ND muèn nãi ®iÒu g× vµ ¸m chØ nh©n vËt nµo trong truyÖn KiÒu.
? ¸o n©u, ¸o xanh chØ líp ng­êi nµo trong x· héi.
? Ph©n biÖt hai phÐp tu tõ.
I. Èn dô:
Bµi 1: 
- ThuyÒn ¬i... ®îi thuyÒn.
- Tr¨m n¨m ®µnh...kh¸c ®­a.
 + ThuyÒn -> Èn dô: ng­êi con trai.
 + BÕn -> ng­êi con g¸i -> yÕu tè tØnh (cè ®Þnh) - t×nh yªu chung thuû son s¾t.
- C©y ®a, bÕn -> nh÷ng ng­êi cã quan hÖ g¾n bã nhau ph¶i xa nhau.
- ThuyÒn vµ con ®ß vÒ b¶n chÊt ®Òu lµ dông cô ®Ó chyªn chë trªn s«ng.
- BÕn vµ bÕn cò ®Òu lµ ®Þa ®iÓm cè ®Þnh. Song chóng kh¸c nhau: thuyÒn vµ bÕn ë c©u 1 chØ hai ®èi t­îng (chµng trai - c« g¸i) cßn bÕn vµ ®ß ë c©u 2 l¹i lµ con ng­êi cã quan hÖ g¾n bã nh­ng vÝ ®iÒu kiÖn nµo ®ã ph¶i xa nhau.
Bµi 2:
 a. Löa lùu: chØ hoa lùu ®á chãi nh­ löa.
 b. Hãt: ca ngîi mïa xu©n, ®Êt n­íc, ca ngîi c/® míi víi søc sèng ®ang trçi dËy.
 Tõng giät long lanh r¬i: ca ngîi c¸i ®Ñp c¶ mïa xu©n còng lµ c¸i ®Ñp cña cuéc ®êi, c¸i ®Ñp cña c/s.
 c. Phï du: chØ c/s míi, c/s mµu mì ®Çy triÓn väng tèt ®Ñp cña con ng­êi.
II. Ho¸n dô:
- §Çu xanh cã téi t×nh g×
 M¸ hång ®Õn qu¸ nöa th× ch­a th«i
Nh©n vËt TK (lÊy tªn cña ®èi t­îng nµy ®Ó gäi mét ®èi t­îng kh¸c dùa vµo sù tiÕp cËn ) 
- ¸o n©u liÒn víi ¸o xanh.
 N«ng th«n liÒn víi thÞ thµnh ®øng lªn.
ChØ nh÷ng ng­êi n«ng d©n vµ ®éi ngò c«ng nh©n VN trong x· héi ta.
Bµi 2:
- Th«n §oµi ngåi ...
 Cau th«n §oµi nhí...
-> Th«n §oµi, th«n §«ng ho¸n dô ®Ó chØ hai ng­êi trong cuéc t×nh.
 Cau th«n §oµi vµ trÇu kh«ng th«n nµo -> Èn dô c¸ch nãi lÊp löng cña t×nh yªu ®«i løa.
Hoạt động 3- Luyện tập
GV y/c HS làm bài 3 tr 136 SGK .
Bài của HS
Hoạt động 4 - Vận dụng
GV y/c HS bài 3 tr 137
HS vận dụng kĩ năng viết một đoạn văn 
Hoạt động 5- Mở rộng, bổ sung phát triển ý tưởng sáng tạo
Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: Hoàn thiện đoạn văn đã làm trên lớp 
Bài viết của HS 
7. Với bài Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
Hoạt động của GV và HS
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1- Khởi động
Khơi gợi dẫn dắt để vào bài mới
Hoạt động 2- Hình thành kiến thức
- HS ®äc ®o¹n héi tho¹i ë sgk - t113 vµ tr¶ lêi c©u hái.
? Cuéc héi tho¹i ®ã diÔn ra ë ®©u ? vµo thêi gian nµo ? c¸c nh©n vËt giao tiÕp lµ ai?
? Néi dung vµ môc ®Ých cña cuéc héi tho¹i lµ g×
? Cã nhËn xÐt g× vÒ tõ ng÷ vµ c©u v¨n trong cuéc héi tho¹i.
? VËy, qua viÖc t×m hiÓu trªn em hiÓu thÕ nµo lµ ng«n ng÷ sinh ho¹t (khÈu ng÷, ng«n ng÷ nãi, ng«n ng÷ héi tho¹i)
? H·y tr×nh bµy c¸c d¹ng biÓu hiÖn cña ng«n ng÷ sinh ho¹t.
H­íng dÉn HS luyÖn tËp:
? H·y ph¸t biÓu ý kiÕn cña m×nh vÒ néi dung cña nh÷ng c©u ca dao sau:
? Qua vÝ dô T133 ë tiÕt tr­íc vµ qua thùc tÕ giao tiÕp hµng ngµy th× p/c ng«n ng÷ sinh ho¹t cã nh÷ng dÆc tr­ng nµo lµ c¬ b¶n.
- 3 dÆc tr­ng.
? Trong ®o¹n héi tho¹i ®ã (VD t133) tÝnh cô thÓ ®­îc biÓu hiÖn ë c¸c mÆt nµo.
? V× sao ng«n ng÷ trong phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t ph¶i cô thÓ.
? TÝnh c¶m xóc biÓ hiÖn nh­ thÕ nµo trong phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t.
Cho hs nhËn xÐt ë vÝ dô.
- Cho hs ®èi tho¹i vÒ mét vÊn ®Ò tù chän, sau ®ã cho c¸c em nhËn xÐt vÒ ph¸t ©m, giäng nãi, dngf tõ, chän c©u...
? T¹i sao khi nãi chyÖn qua ®iÖn tho¹i, ta cã thÓ ®o¸n ®­îc ng­êi ë ®Çu d©y bªn kia lµ ng­êi nh­ thÕ nµo.
? Qa viÖc t×m hiÓu c¸c ®Æc tr­ng trªn. H·y cho biÕt thÕ nµo lµ phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t.
- H­íng dÉn hs lµm bµi.
I. Ng«n ng÷ sinh ho¹t:
 1. Kh¸i niÖm:
- VD: sgk.
- NhËn xÐt:
+ T¹i khu tËp thÓ X vµo buæi tr­a(x¶y ra trong c/s hµng ngµy)
 + Nh©n vËt gt: 
 + Môc ®Ých giao tiÕp: 
 + Tõ ng÷: quen thuéc, gÇn gñi.
 + C©u v¨n: dïng c©u c¶m, c©u cÇu khiÕn, c©u tØnh l­îc.
-> ng«n ng÷ sinh ho¹t.
- KÕt luËn: Ng«n ng÷ sinh ho¹t lµ lêi ¨n tiÕng nãi hµng ngµy, dïng ®Ó th«ng tin, trao ®æi ý nghÜ, t×nh c¶m,...®¸p øng nh÷ng nhu cÇu trong c/s.
 2. C¸c d¹ng biÓu hiÖn cña ng«n ng÷ sinh ho¹t:
- 2 d¹ng:
 + Nãi (®èi tho¹i, ®éc tho¹i)
 + ViÕt(nhËt kÝ, håi øc c¸ nh©n, th­ tõ)
 * L­u ý: trong c¸c t¸c phÈm vh, ng«n ng÷ sinh ho¹t ®­îc t¸i hiÖn d­íi d¹ng viÕt (b¾t ch­íc, m« pháng)-> khi t¸i hiÖn lêi nãi tù nhiªn ®­îc c¶i biÕn phÇn nµo theo thÓ lo¹i v¨n b¶n vµ ý ®Þnh chñ quan cña ng­êi s¸ng t¹o.
3. LuyÖn tËp:
 Bµi 1:
 a- Lêi nãi... lßng nhau.
-> ®©y lµ lêi khuyªn ch©n thµnh trong khi héi tho¹i. Mäi ng­êi h·y t«n träng vµ gi÷ phÐp lÞch sù. H·y biÕt lùa chä tõ ng÷ nµo, c¸ch nãi nµo ®Ó ng­êi nghe hiÓu mµ vÉn vui vÎ ®ång t×nh.
 - Vµng th×... thö lêi.
-> muèn biÕt vµng tèt hay xÊu th× ph¶i thö qua löa, chu«ng th× thö tiÕng ®Ó thÊy ®é vang. Con ng­êi qua lêi nãi biÕt ®­îc ng­êi Êy cã tÝnh nÕt nh­ thÕ nµo, ng­êi nãi dÔ nghe hay sç sµng côc c»n.
 b. §©y lµ ®o¹n trÝch trong t¸c phÈm “ b¾t sÊu rõng U Minh h¹” cña S¬n Nam. Ng«n ng÷ sinh ho¹t ®­îc biÓu hiÖn ë d¹ng t¸i hiÖn cã s¸ng t¹o. Nh­ng ng­êi ta vÉn nhËn ra ng«n ng÷ sinh ho¹t vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ hµng ngµy.
 + §i ghe xuång.
 + NgÆt t«i kh«ng mang thø phó quÝ ®ã.
 + Cùc lßng biÕt bao nhiªu khi nghe ë miÖt R¹ch Gi¸.
II. §Æc tr­ng c¬ b¶n cña phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t:
 . TÝnh cô thÓ: 
- TÝnh cô thÓ biÓu hiÖn ë c¸c mÆt: 
 + §i¹ ®iÓm.
 + Thêi gian.
 + Ng­êi nãi.
 + Ng­êi nghe.
 + Cã ®Ých lêi nãi (Lan, Hïng gäi H­¬ng ®i häc)
 + DiÔn ®¹t (cô thÓ qua viÖc dïng tõ ng÷, ng÷ ®iÖu phï hîp víi ®èi tho¹i: tõ h« gäi...
-> Cô thÓ vÒ: hoµn c¶nh, con ng­êi, c¸ch nãi n¨ng, tõ ng÷ diÔn ®¹t.
=> Trong giao tiÕp héi tho¹i ng«n ng÷ ph¶i cô thÓ -> ng­êi nãi vµ ng­êi nghe cµng dÔ hiÓu nhau. NÕu ng«n ng÷ cµng trõu t­îng, s¸ch vë th× cµng g©y khã kh¨n cho g/tiÕp.
 2. TÝnh c¶m xóc
- BiÓu hiÖn ë: + Giäng ®iÖu (th©n mËt, qu¸t n¹t...)
 + Tõ ng÷ (g×, gím...) 
 + KiÓu c©u (c©u c¶m th¸n, c©u cÇu khiÕn...)
-> TÝnh c¶m xóc g¾n víi ng÷ ®iÖu (giäng nãi) vèn lµ biÓu hiÖn tù nhiªn cña hµnh vi nãi n¨ng, v× vËy, bÊt k× mét lêi nãi nµo còng mang tÝnh c¶m xóc.
 TÝnh cx cßn biÓu hiÖn ë lêi nãi, nÐt mÆt, cö chØ, ®iÖu bé -> ng«n ng÷ héi tho¹i g¾n víi c¸c ph­¬ng tiÖn giao tiÕp ®a kªnh.
 Ng­êi tiÕp nhËn nhõo nh÷ng yÕu tè c¶m xóc mµ hiÓu nhanh h¬n, cô thÓ h¬n nh÷ng g× ®­îc nãi ra.
 3. TÝnh c¸ thÓ:
- TÝnh c¸ thÓ: nÐt riªng, nÐt kh¸c biÖt.
 + Giäng nãi.
 + Dïng tõ, lùa chän kiÓu c©u.
-> lêi nãi lµ vÎ mÆt thø hai, lµ diÖn m¹o thø hai cña con ng­êi ®Ó ph©n biÖt ng­êi nµy víi ng­êi kh¸c.
* Phong c¸ch ng«n ng÷ sinh ho¹t lµ p/c mang nh÷ng dÊu hiÖu ®Æc tr­ng cña ng«n ng÷ dïng trong giao tiÕp hµng ngµy.
 §Æc tr­ng c¬ b¶n lµ: tÝnh cô thÓ, tÝnh c¶m xóc vµ tÝnh c¸ thÓ.
III. LuyÖn tËp:
 Bµi 1- sgk T127.
- Ng«n ng÷ sö dông trong ®o¹n trÝ