Giáo án Ngữ văn Lớp 10 - Tuần 24: Chuyện chức phán sự đền Tản Viên (Tản Viên từ phán sự lục – Trích Truyền kì mạn lục)

TUẦN: .	 
Tiết: .	CHUYỆN CHỨC PHÁN SỰ ĐỀN TẢN VIÊN
Ngày soạn: ..	 ( Tản Viên từ phán sự lục – trích Truyền kì mạn lục)
Ngày dạy: 	- Nguyễn Dữ -
Lớp: .	
MỤC TIÊU BÀI HỌC
Kiến thức
- Vẻ đẹp của nhân vật Ngô Tử Văn – đại diện cho người trí thức nước Việt dũng cảm, kiên cường, yêu chính nghĩa, trọng công lí và có tinh thần dân tộc mạnh mẽ.
- Niềm tin chính nghĩa luôn thắng gian tà và lời nhắn nhủ: phải đấu tranh đến cùng để tiêu diệt cái ác, cái xấu.
- Cốt truyện giàu kịch tính; kết cấu chặt chẽ, lôgich, cách dẫn chuyện khéo léo, kể chuyện linh hoạt; miêu tả sinh động, hấp dẫn.
Kỹ năng
- Phân tích nhân vật trong truyện truyền kỳ.
Thái độ
- Yêu sự chính nghĩa và tự hào về người trí thức nước Việt.
B. CHUẨN BỊ BÀI DẠY 
Giáo viên
- Sách giáo khoa, sách giáo viên, tài liệu hỗ trợ, giáo án
Học sinh
- Sách giáo khoa, bài soạn trước ở nhà.
 C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
- Nêu một vài nét chính về tác giả Nguyễn Dữ
- Thế nào là thể loại truyền kì? Nêu những hiểu biết của bản thân về tác phẩm “Truyền kì mạn lục” 
3. Bài mới
HOẠT ĐỘNG GV, HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
GV: Mở đầu truyện, tác giả giới thiệu nhân vật Ngô Tử Văn là người như thế nào? 
GV: Em có nhận xét gì về cách mở đầu ấy của tác giả?
GV: Chia lớp làm 4 nhóm thảo luận câu hỏi:
- Nhóm 1: Nguyên nhân Tử Văn đốt đền là gì?
- Nhóm 2: Hành động đốt đền của Tử Văn diễn ra như thế nào? 
- Nhóm 3: Sau khi đốt đền, mọi người và Tử Văn có thái độ như thế nào?
- Nhóm 4: Hậu quả đầu tiên mà Tử Văn phải gánh chịu sau khi đốt đền là gì?
GV: Qua hành động đốt đền, em có nhận xét gì về nhân vật Ngô Tử Văn?
(Tổ chức cho HS vận động học tập theo lối điền cụm từ thích hợp vào bảng)
GV: Từ đó, em có thể khẳng định Tử Văn là người như thế nào?
GV: Khi đối diện với Thổ công, Tử Văn đã tỏ thái độ và hành động như thế nào?
GV: Từ đó yêu cầu HS rút ra ý kiến nhận xét về nhân vật Tử Văn
GV: Khung cảnh ở âm ty được tác giả miêu tả như thế nào?
GV: Tác giả đã sử dụng yếu tố gì khi miêu tả khung cảnh ở âm ty? Tác dụng?
GV: Đứng trước khung cảnh đó, Tử Văn có tỏ ra sợ hãi?
GV: Tại sao có vụ xử kiện ở âm phủ?
GV: Diễn biến vụ xử kiện diễn ra như thế nào?
GV: Kết quả của vụ xử kiện?
GV: Chức phán sự là chức quan gì?
GV: Tại sao Ngô Tử Văn được nhậm chức quan này?
GV: Điều này có ý nghĩa như thế nào?
GV: Chi tiết mở đầu truyện có tác dụng gì?
GV: Tìm những chi tiết cho thấy câu chuyện thắt nút dần với những xung đột ngày càng căng thẳng?
+ Tử Văn thấy trong mình khó chịu.
+ Thấy tên hung thần đến trách mắng đe đoạ.
+ Thổ thần đến báo cho Tử Văn biết sự việc đãtrở nên nghiêm trọng và bảo Tử Văn chuẩn bị đối phó.
+ Bệnh của Tử Văn nặng thêm rồi bị quỷ sứ bắt đi đến chỗ dành cho “ những tội ác sâu nặng” với quang cảnh rợn người “gió tanh sóng xám hơi lạnh thấu xương”.
+ Tử Văn bị giải đến trước Diêm Vương bị Diêm Vương mắng nhưng vẫn bình tĩnh kể lại đầu đuôi sự việc “ lời rất cứng cõi ”. 
GV: Câu chuyện mở nút như thế nào?
GV: Câu chuyện nhằm phê phán điều gì?
GV: Các em rút ra được điều gì cho bản thân sau khi học xong câu chuyện này?
GV: hướng HS đến phần ghi nhớ. 
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Nhân vật Ngô Tử Văn
a. Lai lịch, tính cách
- Tên: Soạn
- Quê quán: huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang.
- Tính tình: “Khảng khái”, “nóng nảy”, thấy sự gian tà không chịu được.
à Người cương trực, chính nghĩa
=> Cách mở đầu trực tiếp, ngắn gọn theo phương pháp truyền thống của văn học trung đại, chưa thoát khỏi lối kể dân gian, gây sự chú ý của người đọc.
b. Thái độ và hành động của Ngô Tử Văn
* Trước khi đốt đền
- Nguyên nhân đốt đền: Tức giận trước việc “hưng yêu tác quái” của tên hung thần Bách hộ họ Thôi.
- Chuẩn bị: tắm gội, khấn trời à thái độ tôn kính, nghiêm túc 
- Lúc châm lửa đốt đền: mọi người lắc đầu lè lưỡi, Tử Văn vung tay không cần gì 
à một thái độ dứt khoát, bất chấp hậu quả xấu cho bản thân. 
- Hậu quả: “Thấy trong mình khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run run, rồi nổi lên một cơn sốt nóng sốt rét” 
=> Ngô Tử Văn là một kẻ sĩ tính tình khảng khái, cương trực, dũng cảm vì dân trừ hại. Có tinh thần dân tộc mạnh mẽ.
* Khi đối diện với hồn ma tên tướng giặc
Hồn ma tướng giặc
Ngô Tử Văn
- Đòi trả đền
Đe dọa
Tức giận
Mặc kệ
Ngồi ngất ngưởng
Tự nhiên
à Tử Văn luôn luôn giữ thái độ điềm nhiên, không sợ trước những lời đe dọa của hung thần.
* Khi đối diện với Thổ công bị hại
- Kinh ngạc: “sao mà nhiều thần quá vậy?”
- Hỏi rõ ngọn ngành
- Tử Văn căn vặn Thổ Công xem: “Hắn có thực là tên hung thần, có thể gieo vạ cho tôi không? ”
=> Ngô Tử Văn là một kẻ sĩ đầy bản lĩnh, không khiếp sợ trước gian tà.
* Khi đối diện với khung cảnh ghê rợn ở âm ty
- Khung cảnh ở âm ty: SGK
- Tác giả đã sử dụng nhiều hình ảnh mang tính chất kì ảo, hoang đường nhằm nhấn mạnh hơn quang cảnh đáng sợ nơi cõi âm 
à Ngô Tử Văn: gan dạ, khảng khái, quyết liệt kêu oan 
* Cuộc xét xử Ngô Tử Văn dưới âm phủ
- Nguyên nhân: Do hồn ma viên Bách hộ họ Thôi kiện Ngô Tử Văn về tội đốt đền.
- Diễn biến:
Hồn ma tướng giặc
Diêm Vương
Ngô Tử Văn
Chặng 1
Tố cáo Tử Văn với Diêm Vương
Nghe lời tố cáo của tên tướng giặc mà trách măng Tử Văn
Tỏ thái độ cứng cỏi trước Diêm Vương đầy uy quyền, đấu tranh vạch mặt tên tướng giặc gian tà.
Chặng 2
Tranh cải với Tử Văn, sau lại lo sợ, đạo đức giả: xin giảm án cho Tử Văn.
Nghi ngờ, cho người đến đền Tản Viên chứng thực 
Xin đem tư giấy đến đền Tản Viên chứng thực.
- Kết quả: Ngô Tử Văn thắng kiện
2. Ý nghĩa của chi tiết Ngô Tử Văn được nhận chức phán sự ở đền Tản Viên
- Chức phán sự: Chức quan xem xét về các vụ kiện tụng, giúp việc cho người xử án – chức quan thực hiện công lí.
- Nguyên nhân: Vì nhân vật Ngô Tử Văn dũng cảm bảo vệ công lí chính nghĩa.
- Ý nghĩa: Là một sự thưởng công xứng đáng, noi gương cho người sau, khích lệ mọi nhười dũng cảm đấu tranh chống cái ác bảo vệ công lí.
3. Nghệ thuật kể chuyện đặc sắc, hấp dẫn
 - Chi tiết mở đầu truyện gây chú ý, dự báo diễn tiến, thu hút người đọc
- Câu chuyện thắt nút dần với những xung đột ngày càng căng thẳng, dẫn đến cao trào.
- Câu chuyện được mở nút: Sự thật phơi bày, công lí được thực hiện, kẻ ác bị đền tội, người lương thiện được phục hồi và đền đáp
à Truyện được xây dựng đầy kịch tính với kết cấu chặt chẽ hợp lôgich, thu hút lôi cuốn người đọc cùng chia sẽ quan điểm và tình cảm với người viết.
III. TỔNG KẾT
1. Ngụ ý phê phán
- Hồn tên tướng giặc xâm lược xảo quyệt, kẻ đã giả mạo Thổ thần, sống hay chết đều tham lam, hung ác, đáng bị vạch mặt trừng trị.
- Phơi bày hiện thực đầy bất công từ những hiện tượng tiêu cực ở cõi âm 
2. Liên hệ thực tế.
- Nhìn nhận cách sống: Công bằng và hạnh phúc chỉ đến khi người chính trực biết đấu tranh với cái xấu, cái ác, sự gian tà. 
- Niềm tin vào lẽ phải: Chính bao giờ cũng thắng tà.
 @ Ghi nhớ: SGK
4. Củng cố
- Theo em nhân vật Ngô Tử văn là người như thế nào? Ý nghĩa chiến thắng của Ngô Tử Văn 
- Nghệ thuật kể chuyện của Nguyễn Dữ có gì đặc sắc?
5. Hướng dẫn tự học
- Soạn: Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh
D. RÚT KINH NGHIỆM
	Dầu Tiếng, ngày tháng năm 2019
Giáo viên hướng dẫn Giáo sinh thực tập
(ký và ghi họ tên) (ký và ghi họ tên)