Bài giảng Vật lí 10 - Bài 22: Sóng điện từ

KIỂM TRA BÀI CŨ Hãy nêu mối quan hệ giữ điện trường và từ trường?=> Mỗi biến thiên theo thời gian của từ trường đều sinh ra trong không gian xung quanh một điện trường xoáy biến thiên theo thời gian, và ngược lại, mỗi biến thiên theo thời gian của điện trường cũng sinh ra một từ trường biến thiên theo thời gian trong không gian xung quanh.0SÓNG ĐIỆN TỪBÀI 22: SÓNG ĐIỆN TỪ1. Sóng điện từ là gì?Sóng điện từ là gì? Nêu quá trình hình thành?O•M•N•P•Q• biến thiên25241234567891112131415161718192021222327282930313233343536373839404142434445464748495051525354555657585960Tính giôø108685846162636465666768697172737475767778798081828387888990919293949596Nguồn phát sóng điện từ (còn gọi là chấn tử) rất đa dạng, có thể là bất cứ vật thể nào tạo ra một điện trường hoặc một từ trường biến thiên như: tia lửa điện, dây dẫn điện xoay chiều, cầu dao đóng ngắt mạch điện, Sóng điện từ là điện từ trường lan truyền trong không gian SÓNG ĐIỆN TỪ I) Sóng điện từ : 1) Định nghĩa sóng điện từ :SÓNG ĐIỆN TỪ I) Sóng điện từ : 2) Những đặc điểm của sóng điện từ :Sóng điện từ có thể lan truyền trong môi trường nào ?a) Sóng điện từ lan truyền được trong mọi môi trường kể cả chân không và điện môi.1) Định nghĩa sóng điện từ :Tốc độ của sóng điện từ trong chân không: v = c = 3,108 m/sSÓNG ĐIỆN TỪ I) Sóng điện từ : 2) Những đặc điểm của sóng điện từ :Bước sóng điện từ : tốc độ truyền sóng (m/s)T : Chu kỳ sóng (s)f : tần số sóng(Hz) 1) Định nghĩa sóng điện từ :BÀI 22: SÓNG ĐIỆN TỪÁp dụng:Sóng điện từ có tần số 100MHz. Tìm bước sóng λ trong chân không ?10 m3 m5 m1 mSAIĐÚNGSÓNG ĐIỆN TỪ b) Sóng điện từ là sóng ngangTại mỗi điểm 3 véc tơ tạo với nhau thành một tam diện thuận:2) Những đặc điểm của sóng điện từ :Có nhận xét gì về pha của điện trường và từ trường tại một điểm?BÀI 22: SÓNG ĐIỆN TỪc) Cả đều biến thiên tuần hoàn theo thời gian và không gian và luôn đồng pha với nhau tại một điểm 2) Những đặc điểm của sóng điện từ :SÓNG ĐIỆN TỪ d) Sóng điện từ tuân theo định luật truyền thẳng, phản xạ, khúc xạ, giao thoa e) Sóng điện từ mang năng lượng . Tần số càng cao thì năng lượng sóng càng lớn và sóng truyền càng xa 2) Những đặc điểm của sóng điện từ :BÀI 22: SÓNG ĐIỆN TỪSóng điện từ dùng trong thông tin liên lạc gọi là gì? ñöôïc chia laøm những loại naøo? Coù bước soùng trong khoản naøo?2) Những đặc điểm của sóng điện từ :II. SỰ TRUYỀN SÓNG VÔ TUYẾN TRONG KHÍ QUYỂNlà các sóng điện từ có bước sóng từ vài m đến vài km được dùng trong thông tin liên lạc vô tuyến. Loại sóng Tần số Bước sóng Sóng dài 30-300 kHz10 – 1kmSóng trung 0,3 – 3 MHz1000 – 100mSóng ngắn 3 – 30 MHz 100 – 10m Sóng cực ngắn 30 – 1000000 MHz10m – 0,3 mmPhân loại+Sóng vô tuyến :- Caùc soùng daøi ít bò nöôùc haáp thuï neân duøng ñeå thoâng tin döôùi nöôùcBÀI 22: SÓNG ĐIỆN TỪII. SỰ TRUYỀN SOÙNG VOÂ TUYẾN TRONG KHÍ QUYỂN:1. Caùc vuøng soùng ngaén ít bò haáp thu:Caùc soùng trung truyeàn ñöôïc theo beà maët traùi ñaát. Ban ngaøy chuùng bò taàng ñieän ly haáp thuï maïnh neân khoâng truyeàn ñöôïc xa, ban ñeâm chuùng bò taàng ñieän ly phaûn xaï neân truyeàn ñöôïc xaBÀI 22: SÓNG ĐIỆN TỪII. SỰ TRUYỀN SOÙNG VOÂ TUYẾN TRONG KHÍ QUYỂN:1. Caùc vuøng soùng ngaén ít bò haáp thu:Traùi ÑaátTaàng ñieän lyBÀI 22: SÓNG ĐIỆN TỪ2. Söï Phaûn xaï cuûa soùng ngaén ôû taàn ñieän liSóng ngắn có gì đặc biệt mà dùng thông tin liên lạc trên mặt đất?Traùi Ñaát+-++++++++---------++++++80 kmTaàng ñieän lyBÀI 22: SÓNG ĐIỆN TỪTần điện li là gì? II. SỰ TRUYỀN SOÙNG VOÂ TUYẾN TRONG KHÍ QUYỂN:2. Söï Phaûn xaï cuûa soùng ngaén ôû taàn ñieän lilà một lớp khí quyển, trong đó các phân tử đã bị ion hóa rất mạnh dưới tác dụng của các tia tử ngoại trong ánh sáng Mặt Trời. Traùi ÑaátTaàng ñieän lyTrong voâ tuyeán truyeàn hình muoán duøng soùng cöïc ngaén thì phaûi duøng veä tinh BÀI 22: SÓNG ĐIỆN TỪSóng cực ngắn:  Có năng lượng rất lớn và không bị tần điện li phản xạ hay hấp thụ. được dùng trong thông tin vũ trụ.4) Ứng dụng:- Thông tin liên lạc qua vệ tinh:4) Ứng dụng:- Truyền thanh , truyền hình, điện thoại di độngBÀI 24: SÓNG ĐIỆN TỪCỦNG CỐSóng điện từ là quá trình lan truyền điện từ trường trong không gian theo thời gian.Đặc điểm của sóng điện từ:Tốc độ lan truyền trong chân không bằng tốc độ ánh sáng.Là sóng ngang.Có thể truyền qua cả chân không.Trong quá trình lan truyền mang theo năng lượng.Tuân theo các quy luật truyền thẳng, phản xạ, khúc xạ.Tuân theo các quy luật giao thoa, nhiễu xạ.Ứng dụng của sóng điện từ:Nghiên cứu thiên hà, điều khiển tàu vũ trụ.Truyền thanh, truyền hình.Chữa bệnh, đun nấu (lò vi sóng).BÀI 22: SÓNG ĐIỆN TỪTại sao không sử dụng điện thoại tại trạm xăng?Câu 1. Trong các hình vẽ sau, hình nào biểu diễn đúng ba vector B,E,v của sóng điện từ?A.Hình 1	B.Hình 2C.Hình 3	D.Hình 4EvBHình 1BvEHình 2vEBHình 3vEBHình 4VẬN DỤNGCâu 2: Sự khác nhau giữa sóng điện từ và sóng cơ là: A. Sóng điện từ tuân theo các quy luật giao thoa. B. Sóng điện từ tuân theo các quy luật phản xạ, khúc xạ. C. Sóng điện từ truyền được trong chân không. D. Sóng điện từ tuân theo các quy luật nhiễu xạ.Câu 3. Sóng điện từ có tần số 35 MHz thuộc loại sóng nào dưới đây :A. Sóng dài B. Sóng trung C. Sóng ngắn D. Sóng cực ngắn Loại sóng Tần số Bước sóng Sóng dài 30-300 kHz10 – 1kmSóng trung 0,3 – 3 MHz1000 – 100mSóng ngắn 3 – 30 MHz 100 – 10m Sóng cực ngắn 30 – 1000000 MHz10m – 0,3 mmVẬN DỤNGCâu 4 : Phát biểu nào sau đây đúng khi nói về sóng điện từ :A.Khi một điện tích điểm dao động thì sẽ có điện từ trường lan truyền trong không gian dưới dạng sóng B. Điện tích điểm dao động không thể bức xạ sóng điện từ C. Tốc độ của sóng điện từ trong chân không nhỏ hơn nhiều lần so với tốc độ ánh sáng trong chân không D. Tần số của sóng điện từ bằng nửa tần số của điện tích dao động VẬN DỤNGBaøi 23CHUẨN BỊ BÀI TIẾP THEONguyên tắc truyền thông bằng sóng điện từChuẩn bị trước bài 23.