Bài giảng Ngữ văn 10 - Đọc văn: Cảm xúc mùa thu (Thu hứng) - Đỗ Phủ

Đọc vănCẢM XÚC MÙA THU(Thu hứng)Đỗ PhủCẢM XÚC MÙA THU(Thu hứng)Đỗ PhủI. TIỂU DẪN:1. Tác giả:Đỗ Phủ ( 712 – 770)- Là nhà thơ hiện thực vĩ đại của Trung Quốc  danh nhân văn hóa thế giới.- Cả cuộc đời sống trong nghèo khổ, chết trong bệnh tật, có chí lớn giúp vua nhưng không thành.- Để lại khoảng 1500 bài thơ. Nội dung: Bức tranh hiện thực sinh động  thi sử  chan chứa lòng yêu nước và tinh thần nhân đạo. Nghệ thuật: giọng thơ trầm uất, nghẹn ngào.CẢM XÚC MÙA THU(Thu hứng)Đỗ PhủI. TIỂU DẪN:2. Tác phẩm:a. Hoàn cảnh sáng tác:- Bài thơ được viết trong thời gian Đỗ Phủ cùng gia đình đi chạy nạn ở Quỳ Châu (766).- Là bài thứ nhất nằm trong chùm thơ Thu hứng (8 bài).b. Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật.c. Bố cục: 2 phần 4 câu đầu (tiền giải): tả cảnh mùa thu ở Quỳ Châu 4 câu sau (hậu giải): nỗi lòng nhà thơCẢM XÚC MÙA THU(Thu hứng)Đỗ PhủII. ĐỌC - HIỂU :1. Cảnh sắc mùa thu: Hình ảnh: - sương móc trắng xóa  rừng phong tiêu điều - núi Vu, kẽm Vu: thiên nhiên hùng vĩ, hiểm trở . Không khí: Khí tiêu sâm: Hiu hắt, mịt mờ, nhuốm màu li biệt  Không gian : - Chiều dài, rộng : rừng phong. - Chiều cao : núi Vu. - Chiều sâu : Kẽm Vu.* 2 câu đầu:“Ngọc lộ điêu thương phong thụ lâm,Vu sơn, Vu giáp khí tiêu sâm.”“ Suèt c¶ vïng Tam gi¸p: Vu Gi¸p, Tõ §ư­êng gi¸p, T©y L¨ng gi¸p dµi bÈy tr¨m dÆm, nói liªn tiÕp ®«i bê tuyÖt ®èi kh«ng cã mét chç trèng .V¸ch ®¸ ®Þªp trïng che khuÊt c¶ bÇu ttêi, ch¼ng bao giê thÊy ¸nh n¾ng mÆt trêi, còng nh­ ¸nh s¸ng tr¾ng”CẢM XÚC MÙA THU(Thu hứng)Đỗ PhủII. ĐỌC - HIỂU :1. Cảnh sắc mùa thu: Hình ảnh: - sương móc trắng xóa  rừng phong tiêu điều - núi Vu, kẽm Vu: thiên nhiên hùng vĩ, hiểm trở . Không khí: Khí tiêu sâm: Hiu hắt, mịt mờ, nhuốm màu li biệt  Không gian : - Chiều dài, rộng : rừng phong. - Chiều cao : núi Vu. - Chiều sâu : Kẽm Vu. Sự tiêu điều, hiu hắt, bi thương lan tỏa khắp không gian trong một buổi chiều thu ở miền rừng núi.* 2 câu đầu:“Ngọc lộ điêu thương phong thụ lâm,Vu sơn, Vu giáp khí tiêu sâm.”CẢM XÚC MÙA THU(Thu hứng)Đỗ Phủ* 2 câu sau: Hình ảnh đối lập Điểm nhìn: Xoay ngược theo chiều dọc từ lòng sông lên miền quan tái (gần xa)> nỗi buồn tha thiết, sâu lắng trôi nổi, lưu lạc của cuộc đời- Phép đối : lưỡng(khai) của cúc và nhất (hệ) của tâm và chữ “hệ”( buộc chặt) cảm khẳng định tình cảm sâu nặng đối với quê hương không bao giờ thay đổi- Cố viên tâm:vườn cũ ở Lạc Dương=> Nỗi nhớ quêTràng An (kinh đô nhà Đường) => lòng yêu nước thầm kínCả câu là ẩn dụ: Ta cũng như con thuyền lẻ loi, cô độc một mình nơi đất khách chưa được về chốn cũ, vườn xưaViệc đồng nhất giữa cảnh và người nhằm nói lên nỗi niềm đau đáu của kẻ tha hương, nặng tình nặng nghĩa với quê nhàHµn y xø xø th«i ®ao xÝchB¹ch §Õ thµnh cao cÊp mé ch©mHµn y xø xø th«i ®ao xÝchB¹ch §Õ thµnh cao cÊp mé ch©m* Hai caâu 7-8 : Caûnh nhoän nhòp cuûa moïi ngöôøi may aùo reùt Caûnh moïi ngöôøi giaët aùo cuõ ñeå chuaån bò cho muøa ñoâng tôùi Cảnh thực ngoài đời: không khí chuẩn bị cho mùa đông Tiếng chày đập vải: âm thanh đặc biệt có sức gợi cảm Vang ñoäng, xoaùy saâu vaøo loøng ngöôøi noãi thöông nhôù quê teâ taùi, khoân nguoâi. * Nghệ thuật: Tả cảnh ngụ tình+ Âm thanh+ CảnhĐiểm nhìnNgoại cảnhTâm cảnh - Tuôn rơi nước mắt- Ước vọng được trở về quê- Nhớ quê da diết- Cúc nở hoa- Con thuyền lẻ loi- Tiếng chày đập áoTâm trạng vừa hoài cổ, vừa thế sự, chan chứa tình đời, tình người sâu sắc.CẢM XÚC MÙA THU(Thu hứng)Đỗ PhủIII. TỔNG KẾT :1. Giá trị nghệ thuật: - Kết cấu chặt chẽ.- Bút pháp tả cảnh ngụ tình.- Ngôn ngữ thơ hàm súc, cô đọng, đa nghĩa (ý tại ngôn ngoại).2. Giá trị nội dung:Bài thơ miêu tả bức tranh thiên nhiên hùng vĩ mà hiu hắt, sôi động mà nhạt nhòa trong sương khói mùa thu; đồng thời hiện diện một tâm trạng buồn xót xa với nỗi nhớ quê hương của nhà thơ.