Lý thuyết và bài tập Hóa học 10

BAÛNG 1 – MOÄT SOÁ NGUYEÂN TOÁ HOÙA HOÏC
Soáproton
Teân nguyeân toá
Kí hieäu hoùa hoïc
Nguyeân töû khoái
Hoùa trò
1
Hiñro
H
1 
I
2 
Heli
He
4
3
Liti
Li
7
I
4
Beri
Be
9
II
5
Bo
B
11
III
6
Cacbon
C
12
IV, II
7
Nitô
N
14
I, II, III, IV, V
8
Oxi
O
16
II
9
Flo
F
19
I
10
Neon
Ne
20
11
Natri
Na
23
I
12
Magie
Mg
24
II
13
Nhoâm
Al
27
III
14
Silic
Si
28
IV
15
Photpho
P
31
III, V
16
Löu huyønh
S
32
II, IV, VI
17
Clo
Cl
35,5
I, 
18
Agon
Ar
39,9
19
Kali
K
39
I
20
Canxi
Ca
40
II
24
Crom
Cr
52
II, III 
25
Mangan
Mn
55
II, IV, VII 
26
Saét
Fe
56
II, III
29
Ñoàng
Cu
64
I, II
30
Keõm
Zn
65
II
35
Brom
Br
80
I 
47
Baïc
Ag
108
I
56
Bari
Ba
137
II
80
Thuûy ngaân
Hg
201
I, II
82
Chì 
Pb
207
II, IV
NHOÙM NGUYEÂN TOÁ
Hiñroxit
OH
17
I
Nitrat
NO3
62
Sunfat 
SO4
96
II
Sunfit
SO3
80
Cacbonat
CO3
60
Photphat
PO4
95
III
Công thức
Kí hiệu
Chú thích
Đơn vị tính
Tính số mol
n=mM
n
Số mol chất
mol
m
Khối lượng chất
gam
M
Khối lượng mol chất
gam
n=V22,4
n
Số mol chất khí ở đkc
mol
V
Thể tích chất khí ở đkc
lit
n = CM.V
n
Số mol chất
mol
CM
Nồng độ mol
mol / lit
V
Thể tích dung dịch
lit
n=AN
n
Số mol (nguyên tử hoặc phân tử)
mol
A
Số nguyên tử hoặc phân tử
n.tử hoặc p.tử
N
Số Avogađro
6.1023
n=P.VR.T
n
Số mol chất khí
mol
P
Áp suất
atm (hoặc mmHg)
1 atm=760 mmHg
V
Thể tích chất khí
Lít
R
Hằng số
22,4/273 ≈ 0,082
T
Nhiệt độ
273 + toC
Nồng độ dung dịch
C%=mctmdd.100%
mdd
Khối lượng dung dịch
gam
mct
Khối lượng chất tan
gam
C%
Nồng độ phần trăm
%
CM=nV
CM
Nồng độ mol/lit
Mol/lit ( hoặc M )
n
Số mol chất tan
Mol
V
Thể tích dung dịch
Lít
khối lượng riêng
D=mV
D
Khối lượng riêng chất/dung dịch
g/cm3 ; gam/ml
m
Khối lượng chất hoặc dung dịch
gam
V
Thể tích chất hoặc dung dịch
cm3 hoặc ml
Tỷ khối chất khí
dA/B
Tỷ khối khí A đối với khí B
MA
Khối lượng mol khí A
gam/mol
MB
Khối lượng mol khí B
gam/mol
dA/kk
Tỷ khối khí A đối với khí B
MA
Khối lượng mol khí A
gam/mol
Mkk = 29
Khối lượng mol không khí
gam/mol
BẢNG 2 - MỘT SỐ CÔNG THỨCTrung Tâm PHÚ THẠNH
* mddspư = Tổng mddpư - m↓- m↑	* Vddspư = Tổng Vddpư
BAÛNG 3 – BẢNG TÍNH TAN MOÄT SOÁ HỢP CHẤT
Na+, K+, NH4+, NO3– (nitrat)
Tất cả đều tan
Cl– (clorua)
SO42– (sunfat)
Hầu hết tan trừ: AgCl¯; PbCl2 ít tan
 BaSO4, PbSO4¯ và CaSO4, Ag2SO4 ít tan
S2– (sunfua)
Hầu hết ¯ trừ muối Li, K, Ba, Ca, Na (muối CuS, PbS, Ag2S, HgS, CdS không tan trong HCl, H2SO4, HNO3 loãng)
CO32–(cacbonat),SO32–(sunfit), PO43– (photphat)
Hầu hết ¯ trừ muối của Na, K, NH4+
 ÔN TẬP ĐẦU NĂM
 *********
 1. Nguyên Tử:
- Nguyên tử là ............................................................................................................................................
 vỏ gồm ....................................
Ntử ............................................
 hạt nhân 
 ..............................................
- Electron ........................................................................................................................
 ............................................................................................
2. Nguyên tố hoá học:
- Nguyên tố hoá học là ..........................................................................................................................
- Nguyên tử của cùng 1 nguyên tố hoá học .........................................................................................
3. Hoá trị của một nguyên tố:
- Hoá trị của nguyên tố được xác định theo ...........................................................................................
- Quy tắc hoá trị:......................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
4. Định luật bảo toàn khối lượng:
.................................................................................................................................................................
Xét phản ứng :A + B à C + D
Ta có : .....................................................................
m
V
n
A
 5. Mol:
- Mol:
- Khối lượng mol:
- Thể tích mol
- Các công thức chuyển đổi:
 6. Tỉ khối chất khí:
- Tỉ khối của chất khí A đối với chất khí B: 
- Tỉ khối của chất khí A đối với không khí :
 PHIẾU HỌC TẬP SỐ :
Bài 1: 
Nguyên tử
số p
số e
số lớp e
số e lớp trong cùng
số e lớp ngoài cùng
Nitơ
7
...
2
2
...
Natri
...
11
...
2
...
Lưu huỳnh
16
...
...
2
...
Agon
....
18
...
2
...
Bài 2: Tính hoá trị của các nguyên tố:
 a) Cacbon trong : CH4, CO, CO2.
 .......................................................................
 b) Sắt trong: FeO, Fe2O3.
 ......................................................................
Bài 3: Có những chất khí riêng biệt sau: H2, NH3, SO2. Hãy tính;
 a) Tỉ khối của mỗi khí trên đối với không khí.
 ..................................................................................................................................................................
 b) Tỉ khối của mỗi khí trên đối với khí N2.
.....................................................................................................................................................................
7. Dung dịch:Nồng độ dung dịch:
- Nồng độ phần trăm: 
- Nồng độ mol/l: 
 8. Phân loại hợp chất vô cơ: .....loại 
 a. Oxit:..............................................................................................................................................
 - Phân loại:....................................................................................................................................
 -Tính chất:
 Oxit axit Oxit bazơ
 .................................................................................. .........................................................................
 .................................................................................. .........................................................................
 ................................................................................... .........................................................................
 ................................................................................... ........................................................................
 b. Axit:......................................................................................................................................................
 - Phân loại:..................................................................................................................................
 -Tính chất:
 .....................................................................................................................................................
 .......................................................................................................................................................
 .......................................................................................................................................................
 ........................................................................................................................................................
 c. Bazơ:............................................................................................................................................
 - Phân loại:..........................................................................................................................
 -Tính chất:
 .....................................................................................................................................................
 .......................................................................................................................................................
 .......................................................................................................................................................
 ........................................................................................................................................................
 d. Muối:............................................................................................................................................
 - Phân loại:.................................................................................................................................
 -Tính chất:
 .....................................................................................................................................................
 .......................................................................................................................................................
 .......................................................................................................................................................
 ........................................................................................................................................................
 9. Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học:
Ô nguyên tố: ......................................................................................................................................
Chu kì:...............................................................................................................................................
 ..............................................................................................................................................................
Nhóm: :...............................................................................................................................................
 ..............................................................................................................................................................
 II. Bài tập:
Bài 1: Trong 800 ml dung dịch NaOH có 8 gam NaOH.
a) Tính nồng độ mol của dung dịch NaOH.
................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
b) Phải thêm bao nhiêu ml dịch NaOH trên để có dung dịch NaOH 0,1M?
................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
Bài 2: Nguyên tố A trong
BTH có số hiệu nguyên tử là 12. Hãy cho biết:
a) Cấu tạo nguyên tử của nguyên tố A?
................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
b) Tính chất hoá học đặc trưng của nguyên tố A?
................................................................................................................................................................
Chương I: Nguyên Tử
 Bài 1: THÀNH PHẦN NGUYÊN TỬ.
 I.Thành phần cấu tạo của nguyên tử:
 1. Electron: 
 a. Sự tìm ra electron: (bởi ........................ vào năm ......................).
 - Khi không có ............................. tia ........................... truyền ............... và .............. về phía .............................
 -Tia âm cực la ........................................................................ gồm các .....................................................
 b. Khối lượng và điện tích của e: 
 me = ......................................... kg. qe = ................................... C 
 qe = ....................................
 2. Sự tìm ra hạt nhân ngtử: 
 - Ngtử có cấu tạo .........................., có phần mang ....................................... là .............................................. 
 - Xung quanh ....................... có các ................ tạo nên ..........................................
 - Khối lượng ngtử hầu như tập trung ở ...................................................
 3. Cấu tạo của hạt nhân nguyên tử: 
 a. Sự tìm ra proton (bởi ............................. vào năm ................................)
 mp = ......................................kg qp = ................................... C 
 qp = ...................................
 b.Sự tìm ra nơtron (bởi ............................. vào năm ................................)
 mn = ..................................................kg qn = ..........	
 II. Kích thước và khối lượng của ngtử : 
Kích thước: 
 Ngtử có đường kính khỏang ......................... m
 1Å = .......................m, 1nm = ..................... m
 1 nm = .............Å
 2. Khối lượng: ...... :đơn vị khối luợng ngtử (...................). 
 1u = . khối lượng của 1 ngtử ..................................................................................
 * Kết luận:
 -Đặc điểm các hạt p, n, e:
Hạt
p
n
e
Điện tích
.....................................
......................................
......................................
Khối lượng
......................................
......................................
......................................
 - Do nguyên tử trung hòa điện nên ....................................
 - Nguyên tử nào cũng có 3 loại hạt trên, trừ ........ chỉ có .....p và ......e.
 * Công thức:
- Thể tích hình cầu: V=. 
- Khối lượng riêng: d = .
- Số Avogađro: NA = 6,023.1023
- Tính bán kính nguyên tử khi biết khối lượng riêng: 
(P%: độ đặc khít của các nguyên tử trong mạng tinh thể)
.................................................................................................................................................................................
 Bài 2: HẠT NHÂN NGUYÊN TỬ- NGUYÊN 
 TỐ HÓA HỌC – ĐỒNG VỊ.
I. Hạt nhân ngtử: 
 1. Điện tích hạt nhân (ĐTHN):
 - Trong ngtử : Số đơn vị ..............................................................................................................................
 -Vd: ĐTHN của ngtử nitô là......Vậy ngtử nitơ có ...p, .... e và số đơn vị ĐTHN của nó = ........
 2. Số khốii (A):
 - Là ..............................................................................................................................................................
 A =..................................................................
 -Vd1 :Ngtử Na có 11P và 12N
 Vậy ANa =.............................. =...................
 -Vd2:Ngtử clo có số đơn vị ĐTHN là 17 và số khối là 35.Tính các hạt cấu tạo nên clo?
 Ta có Z =........; P = E = ................
 Các đồng vị bền (Z=1 đến Z=80) luôn có: 1≤NP≤1,5. 
Từ đó, ta có: S3,5≤P≤S3 (với S là tổng số hạt p, n, e và S = P +E + N = 2P + N).
 N =........................................
II. Nguyên tố hóa học: 
 1. Định nghĩa:
 -Là .....................................................................................................................................................................
 -Vd: Tất cả ngtử có số đơn vị ĐTHN là 19 đều thuộc ngtố Kali.
 Vậy K có .................................................
 2. Số hiệu nguyên tử (Z): 
 - Cũng chính là ..............................................................................................................................................
 -Vd: Ngtố S có số hiệu ngtử là 16
 Vậy S có .................................................
 3. Kí hiệu nguyên tử (KHNT): 
 Vd: 
 P co Z=......, A = .......`
 P = E =......., N =...............................
III. Đồng vị : 
 -Các đồng vị của 1 nguyên tố hóa học là những nguyên tử có cùng ....................... nhưng khác nhau .............. do đó.............. cũng ........................................
 - Vd:Nguyên tố ...... có ...... đồng vị: .......................................................
IV.Nguyên tử khối và nguyên tử khối trung bình của các nguyên tố hóa học : 
 1.Nguyên tử khối: 
 -Cho biết khối lượng của nguyên tố đó ......... gấp bao nhiêu ...........................................................................
 -Nguyên tử khối ........................................................................................... 
 2. Nguyên tử khối trung bình: 
 = 
Nếu ngtử có 2 đồng vị :
 = ; ( với A1 < < A2)
VD1: SGK trang 13.
 a=75,77%, b=24,23%, A1 = 35, A2 =37 Tính =?
 Cl = = ....................
VD2: Trong tự nhiên Clo có hai đồng vị bền là 3517Cl và 3717 Cl. Tính tỉ lệ % của mỗi đồng vị đó, biết nguyên tử khối trung bình của Clo là 35,5.
Giải: Gọi a là phần trăm số ng tử cuả : 3517Cl.
 ð % số ngtử cuả 3717 Cl là ......................
 35,5=
ð a=........... và b=...................................
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Bài 3:LUYỆN TẬP:THÀNH PHẦN NGUYÊN TỬ
A. LÝ THUYẾT:
- Cấu tạo nguyên tử 
 me = kg = 
 Vỏ chứa các ...... qe = .. C= 
 Ngtử 
 proton mp = ..kg= .
 hạt nhân qp = C
 nơtron mn = mp = ..kg= 	
 qn = . C
Số khối 
 Đồng vị 
Nguyên tử khối và nguyên tử khối trung bình.
Nguyên tố hóa học
Kí hiệu nguyên tử
B. BÀI TẬP:
Bài 1: Trong tự nhiên brom có hai đồng vị là và . Tính tỉ lệ % số nguyên tử của mỗi đồng vị đó, biết nguyên tử khối trung bình của brom là 79,99.
 .................
 .
 .................
 .
Bài 2: Căn cứ vào đâu mà người ta biết chắc chắn rằng giữa nguyên tố hidro(Z=1) và nguyên tố Uradi(Z=91) chỉ có 90 nguyên tố?
 .................
 .
Bài 3: 
Nguyên tử kẽm có bán kính là r=1,35.10-1 nm và có khối lượng nguyên tử là 65 u.
a. Tính khối lượng riêng của nguyên tử kẽm.
 .................
 .
b. Thực tế hầu như toàn bộ khối lượng nguyên tử tập trung ở hạt nhân với bán kính r=2.10-6 nm. Tính khối lượng riêng của kẽm. Biết Vhình cầu = r3.
 .................
 .
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
 Bài 4 : CẤU TẠO VỎ NGUYÊN TỬ
***********
I. Sự chuyển động của các e trong nguyên tử: 
Các electron chuyển động ........................ trong khu vực xung quanh ............................................ không theo những quỹ đạo ......................... tạo nên ............................................
II. Lớp electron và phân lớp electron : 
 1. Lớp electron :
 - Các e trên cùng ..................... có mức năng lượng .............................................. .
 - Được đánh STT từ ....................... ra ngòai ................................. và đượ kí hiệu bằng ..............................
............................ 
TT lớp
1
2
3
4
5
6
7
Tên lớp
......
......
.....
....
....
....
....
 2. Phân lớp electron :
 - Các e trên cùng ....................................... có mức năng lượng ..............................................
 - Số phân lớp = .............................................................................................................................
 -Phân lớp kí hiệu bằng chữ cái thường : .............................................................
Lớp
1
2
3
4
Phân lớp
.......
........
............
................
 III.Số e tối đa trong một phân lớp, một lớp : 
 1. Số e tối đa trong 1 phân lớp 
 - Phân lớp . chứa tối đa e
 - Phân lớp . chứa tối đa ....e
 - Phân lớp . chứa tối đa e
 - Phân lớp . chứa tối đa e
 Phân lớp e là phân lớp chứa số .., nếu chứa ........số e tối đa thì gọi là .....................................
 2.Số e tối đa trong 1 lớp :
Lớp
1
2
3
4
Phân lớp
....
.......
.............
....................
Số e tối đa
....
.......
.............
....................
 - Số e tối đa của lớp thứ ..... là ..................
 - Một lớp chứa đủ số .......................... gọi là .....................................................................
Vd: Sắp xếp e vào các lớp của ng tử nitơ có kí hiệu nguyên tử là . 
 N có Z=P=E=...... và A=.................
................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bài 5 : CẤU HÌNH ELECTRON CỦA NGUYÊN TỬ.
 I. Thứ tự các mức năng lượng trong nguyên tử
 - Các e trong nguyên tử lần lượt chiếm ............................................ từ ................... đến ..................
.....................................................................................
 7s	 7p
 6s	 6p 6d	
 5s	 5p	5d	 5f
 4s	 4p	4d 4f
 3s	 3p 3d
 2s	 2p
 1s 
 Khi có sự . thì : ..
II.Cấu hình electron của nguyên tử:
 1.Cấu hình electron của nguyên tử : 
 - Là ............................................................................ trên các ............................. thuộc ......................................
..................................
 * Quy ước để viết cấu hình e của nguyên tử:
 + STT lớp e được .................................................................................................................
 + Phân lớp ...........................................................................................................................
 + Số e được .........................................................................................................................
 Vd: Na(Z=11): ........................................................................................................................
 2.Cấu hình electron của 20 nguyên tố đầu : 
Z
Kí hiệu
Sự phân bố e vào các obitan
Cấu hình e 
1
..........
....................................................
...................................................................................
2
..........
....................................................
...................................................................................
3
..........
....................................................
...................................................................................
4
..........
....................................................
...................................................................................
5
..........
....................................................
...................................................................................
6
..........
....................................................
...................................................................................
7
..........
....................................................
...................................................................................
8
..........
....................................................
...................................................................................
9
..........
....................................................
...................................................................................
10
..........
....................................................
...................................................................................
11
..........
....................................................
...................................................................................
12
..........
....................................................
...................................................................................
13
..........
....................................................
...................................................................................
14
..........
....................................................
...................................................................................
15
..........
....................................................
...................................................................................
16
..........
....................................................
...................................................................................
17
..........
....................................................
...................................................................................
18
..........
....................................................
...................................................................................
19
..........
....................................................
...................................................................................
20
..........
....................................................
...................................................................................
 3.Đặc điểm của lớp e ngòai cùng : 
 - Ngtử của các ngtố có tối đa . ( ) ở lớp ngòai cùng. (trừ .) 
ð ...................................................
 - Ngtử có .............................. ở lớp ngòai cùng ð ........................ (-......,.......)
 Na ...............................
 Mg ...............................
 Al ...............................
 M ..............+.................
 - Ngtử có ................................. ở lớp ngòai cùng ð ...........................
 Cl + ........ ..............
 S + ........ ..............
 N + ........ ..............
 X + ........ ..............
 - Ngtử có ....... ở lớp ngòai cùng có thể là ........................... hoặc ........................
 Vd: C(Z=....)..........................................................ð..............................................................................
 Sn(Z=....)................................................................................................................ð..................................
 Vậy khi biết cấu hình e của nguyên tử có thể ................................................................................................
 Bài 6: LUYỆN TẬP CẤU TẠO VỎ NGUYÊN TỬ .
***********
 A. LÝ THUYẾT
 1.Cấu tạo vỏ nguyên tử :
 - Các ..... trên cùng .................... có ...................................................................................................
 - STT lớp(n) : 1 2 3 4 5 6 7
 Tên lớp : ..............................................
 - Các ..... trên cùng ................... có ................................................ , được kí hiệu là ................................
 Số phân lớp = ......................................................
 Phân lớp ...... chứa tối đa ....e , ..... chứa tối đa .....e , ..... là .......e , ...... là ........e .
 Số e tối đa của lớp thứ ..... là....... 
 2.Cấu hình e của nguyên tử :
 - Xác định ............................
 - Điền ..... vào các ........................ theo sơ đồ..................................................................................................
 - Sắp ..............................................................................................................................
II. Cấu hình eiectron nguyên tử: 
- Cấu hình electron nguyên tử.
 .........................................................................................................................................................................
- Quy ước để viết cấu hình electron nguyên tử.
 ......................................................................................................................................................................... 
-Đặc điểm cuả electron ở lớp ngoài cùng.
 + ...................................................................................................................................................................
 + ...................................................................................................................................................................
 + ...................................................................................................................................................................
 + ...................................................................................................................................................................
 Vd: Hãy viết cấu hình e đầy đủ, xác định số hiệu nguyên tử, loại nguyên tố và nguyên tố đó có tính gì? Vì sao? các nguyên tố có cấu hình e ở lớp ngoài cùng như sau:
 a) 3s23p2 ..........................................................................................................................................................
 ................................................................................................................................... 
 b) 2s22p6 ..........................................................................................................................................................
 ................................................................................................................................... 
 c) 4s2 ..........................................................................................................................................................
 ....................