Bài giảng Sinh học Lớp 10 Sách Cánh Diều - Tiết 1, Bài 1: Giới thiệu khái quát môn sinh học - Năm học 2022-2023

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH 
CÁC HOẠT ĐỘNG 
Mở đầu 
Hình thành kiến thức 
Luyện tập 
Vận dụng 
HOẠT ĐỘNG 
MỞ ĐẦU 
LUẬT CHƠI 
LUẬT CHƠI 
Chọn 1 trong 6 mảnh, mỗi mảnh tương ướng với 1 câu hỏi, trong 10S nếu trả lời đúng sẽ được tặng một phần quà nhỏ từ GV. Nếu trả lời sai, sẽ nhường quyền cho bạn khác. 
Câu hỏi 1 : Đơn vị cấu tạo nên mọi cơ thể sống là gì? 
Đáp án 1: TẾ BÀO 
Câu hỏi 2 : Bào quan nào sau đây có chức năng quang hợp? 
 A. Nhân B. Lục Lạp C. Ti thể D. Riboxom 
Đáp án: B 
Câu hỏi 3: Vật nào dưới đây không phải là vật sống ? 
 A. Cây mía B. Cây cau C. Cây kéo D. Con sâu 
Đáp án C 
Câu hỏi 4: Cá sấu thuộc lớp nà o ? 
Đáp án: BÒ SÁT 
Câu hỏi 5: Ở người, những cơ quan nào thuộc hệ bài tiết? 
Đáp án: DA, PHỔI, THẬN 
Câu hỏi 6: Sự phát triển của các loài bươm bướm, ếch, nhái là kiểu phát triển qua biến thái hoàn toàn hay biến thái không hoàn toàn? 
Đáp án 6: BIẾN THÁI HOÀN TOÀN 
GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT MÔN SINH HỌC 
Tiết 1. BÀI 1 
PHẦN MỞ ĐẦU 
HOẠT ĐỘNG 
Hình thành kiến thức 
HOẠT ĐỘNG 1 
Tìm hiểu về sinh học và các lĩnh vực của sinh học 
PHIẾU HỌC TẬP 
SINH HỌC VÀ CÁC LĨNH VỰC CỦA SINH HỌC 
Khái niệm và đối tượng 
Mục tiêu 
Các lĩnh vực nghiên cứu 
Vai trò 
Sinh học trong tương lai 
1. Khái niệm và đối tượng nghiên cứu sinh học 
Sinh học là ngành KHTN nghiên cứu về sự sống 
 Sự sống trên Trái Đất 
1. Khái niệm và đối tượng nghiên cứu sinh học 
Đối tượng nghiên cứu: Các sinh vật cùng các cấp độ tổ chức của TG sống. 
Các loài sinh vật 
Tìm hiểu cấu trúc và sự vận hành của các quá trình sống ở các cấp độ tổ chức của sự sống, qua đó con người có thể điều khiển, tối ưu hóa được nguồn tài nguyên sinh học cũng như phi sinh học, phục vụ cho sự phát triển của xã hội loài người một cách bền vững. 
2. Mục tiêu của sinh học 
3. Các lĩnh vực nghiên cứu của sinh học 
Các lĩnh vực nghiên cứu của sinh học 
3. Các lĩnh vực nghiên cứu của sinh học 
SINH HỌC 
Nghiên cứu cơ bản 
Nghiên cứu ứng dụng 
Các lĩnh vực nghiên cứu sinh học 
10 
Sinh học tế bào 
Sinh học cơ thể 
Tiến hóa 
Sinh học vi sinh vật và virus 
Di truyền học 
Sinh thái học và môi trường 
10 
Giới thiệu chương trình môn sinh và các cấp độ tổ chức của thế giới sống 
10 
11 
12 
12 
12 
Chương trình môn Sinh học bậc THPT 
4. Vai trò của sinh học 
Chăm sóc sức khỏe, điều trị bệnh 
Lương thực, thực phẩm, không gian sống và đồ dùng hàng ngày 
Xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, thân thiện với môi trường 
5. Sinh học trong tương lai 
Sinh học và các lĩnh vực của sinh học 
Khái niệm và đối tượng 
Mục tiêu 
Các lĩnh vực nghiên cứu 
Vai trò 
Sinh học trong tương lai 
- KN: Sinh học là ngành KHTN nghiên cứu về sự sống 
- Đối tượng: các sinh vật cùng các cấp độ tổ chức của TG sống. 
- Tìm hiểu cấu trúc và sự vận hành của các quá trình sống ở các cấp độ tổ chức của sự sống, qua đó con người có thể điều khiển, tối ưu hóa được nguồn tài nguyên sinh học cũng như phi sinh học, phục vụ cho sự phát triển của xã hội loài người một cách bền vững. 
- Nghiên cứu cơ bản: tìm hiểu cấu trúc của các cấp độ tổ chức sống, phân loại, các thức vận hành và tiến hóa của thế giới sống. 
- Nghiên cứu ứng dụng: khám phá thế giới sống và tìm cách đưa những phát kiến mới ứng dụng vào thực tiễn cuộc sống. 
- Vai trò của sinh học vô cùng đa dạng và to lớn, nó không chỉ giúp con người khỏe mạnh hơn, sống lâu hơn mà còn tác động vào đời sống học tập, đời sống tinh thần hàng ngày của con người. 
- Sự kết hợp của ngành sinh học với hóa học, toán học, tin học và vật lí đang hình thành nên ngành sinh học hệ thống. 
HOẠT ĐỘNG 2 
Tìm hiểu về các ngành nghề liên quan đến sinh học 
- Sinh học và các ngành y – dược học. 
- Sinh học và ngành pháp y. 
- Sinh học và các ngành nông – lâm – ngư nghiệp. 
- Sinh học và công nghệ thực phẩm. 
- Sinh học và vấn đề bảo vệ môi trường. 
Các ngành nghề liên quan đến sinh học 
Ngành y – dược học 
Pháp y 
Nông – lâm – ngư nghiệp 
Công nghệ thực phẩm 
Bảo vệ môi trường 
HOẠT ĐỘNG 
Luyện tập 
CÂU HỎI LUYỆN TẬP 
 Câu 1: Hãy nêu các lĩnh vực nghiên cứu sinh học được tìm hiểu trong cấp Trung học phổ thông. 
Câu 2: Hãy cho biết một vài vật dụng mà em dùng hàng ngày là sản phẩm có liên quan trực tiếp đến các ứng dụng sinh học. 
Câu 3: Em hãy đưa ra ý kiến về triển vọng tương lai của ngành nghề chăm sóc sức khỏe? 
Câu 1: Trong chương trình giáo dục phổ thông, học sinh sẽ lần lượt nghiên cứu sinh học theo các lĩnh vực phân chia dựa vào các cấp độ tổ chức của thế giới sống: 
Lớp 10: Tìm hiểu về sinh học tế bào và thế giới vi sinh vật. 
Lớp 11: Nghiên cứu sinh học cơ thể. 
Lớp 12: Nghiên cứu di truyền học, tiến hóa và sinh thái học. 
Câu 2: 
Ống hút giấy 
Thìa, đũa làm từ tre, gỗ 
Màng bọc thực phẩm 
...... 
Câu 3: Có thể nói, lĩnh vực y tế ngày nay đã đạt đến độ chín muồi với tiềm năng tăng trưởng cao. Khi dân số thế giới bắt đầu già đi, nhu cầu dành cho lĩnh vực sức khỏe cũng được dự đoán sẽ tăng gấp đôi trong một thập kỉ nữa. Dân số già sẽ khiến nhu cầu tìm kiếm những bác sĩ, y tá, chuyên gia vật lí trị liệu, điều dưỡng sức khỏe tại nhà và nha sĩ càng tăng cao. Số lượng việc làm cũng được dự đoán sẽ duy trì ổn định trong thời gian dài sắp tới. 
Lĩnh vực chăm sóc sức khỏe sẽ phù hợp với những học sinh có thế mạnh về khoa học và toán ứng dụng. Những công việc ít đòi hỏi chuyên môn cũng như mức lương thấp hơn như điều dưỡng có thể sẽ yêu cầu phải có bằng cấp, tùy thuộc vào nơi người đó đang sống và làm việc. 
Trong khi đó, những nghề như bác sĩ, y tá, nha sĩ, nhà vật lí trị liệu sẽ đòi hỏi phải có bằng đại học và bằng cấp chuyên môn sau khi tốt nghiệp. Học sinh muốn theo đuổi lĩnh vực này có thể bắt đầu từ sớm bằng cách đăng kí các chương trình học đại học ngành tiền y khoa (pre-med), sinh học và khoa học. 
HOẠT ĐỘNG 
VẬN DỤNG 
Chủ đề thảo luận 
Nếu trở thành một nhà sinh học, em chọn đối tượng nào để nghiên cứu và mục tiêu nghiên cứu là gì?