Bài giảng Ngữ văn lớp 10 - Hiền tài là nguyên khí của quốc gia (trích Bài kí Đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ ba) - Thân nhân Trung

CÁC EM HÃY LÀ NHỮNG HIỀN TÀI CỦA ĐẤT NƯỚCHIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIA(Trích Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ ba)- Thân Nhân Trung - TÌM HIỂU CHUNGI I. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả:- Thân Nhân Trung (1418 – 1499).- Tự là Hậu Phủ, người làng Yên Ninh, huyện Yên Dũng (Bắc Giang).- Năm 1469 ông đỗ tiến sĩ, nổi tiếng giỏi văn chương, ông được vua Lê Thánh Tông tin dụng cho vào hầu văn bút.- Được phong là Phó nguyên suý trong Tao đàn văn học do Lê Thánh Tông sáng lập. HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIA 2. Taùc phaåm:a. Thể văn bia: - Là những bài văn khắc trên bia đá. - Mục đích: ghi chép những sự việc trọng đại hoặc tên tuổi, cuộc đời củanhững người có công đức lớn để lưu truyền cho đời sau. - Phân loại: 3 loại+ Văn bia ghi công đức.+ Bia ghi việc xây dựng các công trình kiến trúc.+ Bia lăng mộ.b. Hoàn cảnh sáng tác:- Để khuyến khích nhân tài phát triển giáo dục. Từ năm 1439, triều Lê đặtra lệ xướng danh, yết bảng, ban áo mũ, cấp ngựa, đãi yến và vinh quy báitổ cho những người đỗ đạt cao.- Năm 1484, thời Hồng Đức, Thân Nhân Trung đã soạn. Bài Đại Bảo tamniên Nhâm Tuất, khoa tiến sĩ đề danh kí - Bài kí đề danh tiến sĩ khoanhâm tuất niên hiệu Đại Bảo thứ ba (1442), khắc trên bia tiến sĩ ở VănMiếu, Hà Nội. HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIA 2. Tác phẩm: c. Bố cục:	- Phần 1 (từ đầu chưa cho là đủ): Vai trò của hiền tài đối với quốc gia.	- Phần 2 (còn lại): Ý nghĩa của việc khắc bia ghi tên tiến sĩ. d. Chủ đề: Bài kí nhấn mạnh tầm quan trọng của tri thức và người trí thức trong xã hội và có ý nghĩa lớn lao của việc tôn vinh người đỗ đạt qua việc khắc bia. e. Nhan đề bài kí: Người có tài cao, có đạo đức là khí chất ban đầu làm nên sự sống còn và phát triển của đất nước. HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIAMột vài nét lịch sử của Quốc Tử GiámVăn Miếu được xây dựng từ tháng 8 năm Canh Tuất (1070). Năm 1076, Lý Nhân Tông cho lập trường Quốc Tử Giám.Năm 1156, Lý Anh Tông cho sửa lại Văn Miếu và chỉ thờ Khổng Tử.Vào năm 1484, Lê Thánh Tông cho dựng bia của những người thi đỗ tiến sĩ từ khóa thi năm 1442 trở đi.Năm 1762, Lê Hiển Tông cho sửa lại là Quốc Tử Giám - cơ sở đào tạo và giáo dục cao cấp của triều đình.Năm 1785 đổi thành nhà Thái học. Cổng vào Văn Miếu – Quốc Tử Giám Gác Khuê Văn – nơi học trò ngồi bình thơ Thiên Quang tỉnh – giếng ánh sáng của trời Nhà bia Văn MiếuBút tích trên văn biaĐỌC HIỂU VĂN BẢNII II. Đọc - hiểu văn bản:1. Vai trò của hiền tài đối với quốc gia:- Nguyên khí thịnh → thế nước mạnh rồi lên cao - Nguyên khí suy → thế nước yếu rồi xuống thấp * Lập luận theo kiểu diễn dịch bằng cách so sánh đối lập nhằm để đề cao vai trò của hiền tài.- Hiền tài: người tài cao, học rộng và có đạo đức- Nguyên khí: khí chất ban đầu làm nên sự sống còn và phát triển của sự vật. Hiền tài có vai trò chủ chốt trong xã hội, đất nước. Hiền tài có vai trò quyết định sự hưng thịnh của đất nước, góp phần làm nên sự sống còn của đất nước.1. Vai trò của hiền tài đối với quốc gia:- Hiền tài làm nên sự chuyển mình mạnh mẽ cho đất nước.- Là người cống hiến vạch đường đi để nhân dân tiến bước đi lên, để sánh vai với các nước trong khu vực và trên thế giới.- Hiền tài chính là kim chỉ nam không chỉ của một thời đại để xây dựng quốc gia phồn thịnh.II. Đọc - hiểu văn bản II. Ñoïc - hieåu vaên baûn1. Vai troø cuûa hieàn taøi ñoái vôùi quoác gia: HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIACác thánh đế minh vương đã làm gì để khuyến khích hiền tài? Tại sao nói làm thế vẫn chưa đủ?- Đề cao như vậy vẫn chưa đủ vì chỉ vang danh ngắn ngủi không lưu truyền được. Vì vậy cần có bia đá để lưu danh sử sách. - Các triều vua thể hiện sự quý trọng hiền tài, đề cao kẻ sĩĐề cao danh tiếng, xứng danh những người có công với đất nước.Được ghi tên ở bảng vàng.Được ban chức tước, ban yến tiệc.2. Ý nghĩa của việc khắc bia,ghi tên tiến sĩ:Đối với người đương thờiThể hiện tinhthần trọng ngườitài của đấngminh vương.Noi gương hiềntài, ngăn ngừađiều ác “kẻ ác lấyđó làm răn,ngườithiện theo đó màgắng’’.Là lời nhắc nhở mọi người, nhất là những trí thức nhận rõ trách nhiệm với vận mệnh dân tộc.Đối với người đời sau Niềm tự hào về truyền thống nghìn năm văn hiến của dân tộc ta.Tôn vinh quá khứ làmgương cho thế hệ tương laiTạo dựng truyền thốnghiếu học của dân tộc.2/ Ý nghĩa của việc khắc bia, ghi tên tiến sĩ:3. Bài học lịch sử: - Thời nào, “Hiền tài cũng là nguyên khí quốc gia”, phải biết quý trọng nhân tài. - Hiền tài là trái tim sống còn đến sự thịnh, suy của đất nước.- Thấm nhuần quan điểm Hồ Chủ tịch: một dân tộc dốt là một dân tộc yếu.- Quan điểm của nhà nước ta là “bồi dưỡng nhân tài, đầu tư cho giáo dục là quốc sách hàng đầu”.TỔNG KẾTIII2. Về nội dung: - Khẳng định tầm quan trọng của hiền tài đối với quốc gia: có quan hệ sống còn đối với sự thịnh suy của đất nước. Khắc bia tiến sĩ là việc làm khích lệ nhân tài không những có ý nghiã lớn với đương thời mà còn có ý nghĩa lâu dài với hậu thế. - Thấy được chính sách trọng nhân tài của triều đại Lê Thánh Tông. Từ đó có thể rút ra những bài học lịch sửquý báu.1. Về nghệ thuật: - Bài kí giàu chất hùng biện, có sức thuyết phục cao. - Lập luận mạch lạc, chặt chẽ. - Bút pháp rắn rỏi, cô đọng súc tích. - Lời văn trang trọng.Trò chơi:“TRUY TÌM Ô CHỮ”TÀIBIAĐÁVĂNHIẾNTRUYỀNTHỐNGTHÂNNHÂNTRUNGQUỐCTỬGIÁMĐẠIBẢO6543271 TRUY TÌM Ô CHỮĐiền vào chỗ trống: Việt Nam ta đã trải qua 4000 năm Câu 1: Ô chữ gồm 7 chữ cái VănhiếnĐây là hình ảnh của ..Câu 2: Ô chữ gồm 5 chữ cái BiađáĐiền vào chỗ trống:Nước Việt Nam ta từ trước tới nay bao đời đã gây nền độc lập. Đó là 1 .. quý báu của dân tộc. Câu 3: Ô chữ gồm 11 chữ cái TruyềnthốngAi là tác giả của đoạn trích : “ Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”?Câu 4: Ô chữ gồm 13 chữ cái ThânNhânTrungTrường Đại học đầu tiên của nước ta là trường nào ????Câu 5: Ô chữ gồm 10 chữ cái QuốcTửG iámĐiền vào chỗ trống:Với tư cách là thế hệ trẻ của đất nước chúng ta cần phấn đấu trở thành hiền tài để đưa thế nước đi lên bằng cách ra sức học tập và “rèn đức luyện .”Câu 6: Ô chữ gồm 3 chữ cái TàiCâu hỏi : Niên hiệu của vua Lê Thái Tông những Năm 1440-1442 là gì ?Câu 7: Ô chữ gồm 3 chữ sốĐạiBảoTÀIÀBIAĐÁIBAĐÁVĂNHIẾNNVHNĂIẾTRUYỀNTHỐNGUỀRTYNTHGỐNTHÂNNHÂNTRUNGNURTNÂHNT	NÂHGQUỐCTỬGIÁMQUỐCTỬGIÁMĐẠIBẢOĐIBẠẢOTI6543271 TRUY TÌM Ô CHỮBNVHNĂIẾÀIAĐÁVĂNHIẾNUỀRTNTHGỐNNURTNÂHNT	NÂHGQUỐCTỬGIÁMĐIBẠTIBNVHNĂIẾ HIEÀN TAØI LAØ NGUYEÂN KHÍ CUÛA QUOÁC GIAAnh (chò) haõy laäp moät sô ñoà veà keát caáu cuûa baøi vaên bia treân?Vai troø quan troïng cuûa hieàn taøiKhuyeán khích hieàn taøiVieäc ñaõ laømVieäc tieáp tuïc laøm ( khaéc bia tieán só)YÙ nghóa, taùc duïng cuûavieäc khaéc bia tieán só. Chính saùch phaùt trieån nhaân taøi, ñeà cao trí thöùc, quoác saùch giaùo duïc cuûa Ñaûng vaø Hoà Chuû Tòch. Chieán löôïc phaùt trieån giaùo duïc, phaùt trieån con ngöôøi ôû theá kæ XX, vinh danh caùc thuû khoa ñoã ñaàu Ñaïi hoïc ôû Vaên Mieáu haøng naêm Tuy nhieân vaãn coøn nhieàu haïn cheá, baát caäp nhö hieän töôïng chaûy maùu chaát xaùm, haùo danh, chaïy theo baèng caáp HIEÀN TAØI LAØ NGUYEÂN KHÍ CUÛA QUOÁC GIAThaûo Luaän: Lieân heä ñeán tình hình nöôùc ta töø sau Caùch maïng thaùng Taùm ?- Sưu tầm một số tranh ảnh về những nhân vật em cho rằng xứng đáng là hiền tài thời hiện tại:+ Đóng góp trong lĩnh vực nào?+ Đem về cho quốc gia điều gì?- Đọc và nghiên cứu trước bài: “Tính chuẩn xác, hấp dẫn của văn bản thuyết minh”HƯỚNG DẪN TỰ HỌC Ở NHÀXIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN CÁC BẠN