Bài giảng Ngữ văn 10 - Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thuỷ (truyền thuyết)

GIAÙO AÙN NGÖÕ VAÊN LÔÙP 10GIÁO VIÊN :PHẠM THỊ XUÂN PHƯỚC1. Ở đoạn trích Chiến thắng Mtao- Mxây tác giả dân gian dành nhiều câu miêu tả cảnh ăn mừng chiến thắng hơn cảnh đổ máu trong giao tranh là vì: A. Họ không có mặt ở đó vì bận lao động sản xuất. B. Họ không am hiểu cách giao chiến giữa hai tù trưởng. C. Họ xem trọng cuộc sống thịnh vượng no đủ, sự lớn mạnh của cộng đồng. D. Họ không xem trọng cuộc giao tranh vì họ biết chắc tù trưởng của họ sẽ thắng.kiÓm tra bµi cò2. Đọc đoạn văn sau: Bắp chân chàng to bằng cây xà ngang, bắp đùi chàng to bằng ống bễ, sức chàng ngang sức voi đực, hơi thở chàng ầm ầm tựa sấm dậy .Biện pháp tu từ được dùng là: A. Biện pháp so sánh B. Biện pháp phóng đại C. Biện pháp nhân hóa D. Biện pháp so sánh và phóng đạikiÓm tra bµi còtruyÖn an d¦¥NG v¦¥NG vµ mÞ ch©u - träng thuû.( truyÒn thuyÕt)TRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU-TRỌNG THỦYCHỦ ĐỀ: TRUYỀN THUYẾT VIỆT NAMI. TÌM HIỂU CHUNGTRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU-TRỌNG THỦY1.Thể loại truyền thuyết YÊU CẦU: Giới thiệu ngắn gọn về thể loại truyền thuyếtTRUYỀN THUYẾT Giá trị, ý nghĩaKhái niệmTác phẩm tự sự dân gian kể về sự kiện và các nhân vật lịch sử. Môi trường sinh thành, biến đổi và diễn xướngLễ hội, phong tục và các di tích lịch sử. Đặc trưng Phản ánh lịch sử một cách độc đáoThể hiện thái độ, cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử.- Đề tài : Lịch sử.- Nhân vật: Lý tưởng hóa- Đan xen yếu tố tưởng tượng, hư cấu và cốt lõi lịch sử.I. TÌM HIỂU CHUNGTRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU-TRỌNG THỦYI. TÌM HIỂU CHUNGTRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU-TRỌNG THỦY1.Thể loại truyền thuyết2.Tác phẩma. Xuất xứ Trích từ “Truyện Rùa Vàng” trong “Lĩnh Nam chích quái ”- một sưu tập truyện dân gian ra đời vào cuối thế kỷ XV. I. TÌM HIỂU CHUNGTRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU-TRỌNG THỦY1.Thể loại truyền thuyết2.Tác phẩmYÊU CẦU: Giới thiệu về di tích Thành Cổ Loa.“Thành Cổ Loa- tòa thành cổ nhất, quy mô lớn vào bậc nhất, cấu trúc cũng thuộc loại độc đáo nhất trong lịch sử xây dựng thành lũy của người Việt cổ”.I. TÌM HIỂU CHUNGTRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU-TRỌNG THỦY1.Thể loại truyền thuyết2.Tác phẩmBố cục: 3 phần - Từ đầu đến “xin hòa”: Quá trình xây thành, chế nỏ và bảo vệ đất nước của An Dương Vương.. a. Xuất xứ b. Bố cục - Tiếp đến “xuống biển”: Bi kịch nước mất nhà tan. - Còn lại: Bi kịch tình yêu Mị Châu- Trọng Thủy.I. TÌM HIỂU CHUNGTRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU-TRỌNG THỦY1.Thể loại truyền thuyết2.Tác phẩm. a. Xuất xứ b. Bố cục c. Tóm tắtYÊU CẦU: Tóm tắt Truyện An Dương Vương và Mị Châu- Trọng ThủyAn Dương Vương xây thành, chế nỏ và đánh thắng Triệu Đà.Cha con An Dương Vương lơ là mất cảnh giác, mất lẫy nỏ thần.Triệu Đà tấn công, An Dương Vương chạy trốn, chém Mị Châu và theo Rùa Vàng xuống biển.Trọng Thủy lao đầu xuống giếng tự sát, ngọc trai đem rửa nước giếng thì trong sáng hơn.TÓM TẮTHOẠT ĐỘNG :KHỞI ĐỘNGLUẬT CHƠI Có 9 miếng ghép ứng với 9 số, mỗi miếng ghép ứng với một từ khóa, thời gian suy nghĩ và trả lời là 10 giây. Sẽ có phần thưởng cho người chơi trả lời đúng trong thời gian sớm nhất.623457819BÀI HỌC1Đây là từ gì ?0001020304050607080910Đáp ánCổ LoaThời gian suy nghĩ bắt đầu 2Đây là từ gì ?0001020304050607080910Thời gian suy nghĩ bắt đầu Nhà vuaĐáp án3Đáp ánVô tưĐây là từ gì ?0001020304050607080910Thời gian suy nghĩ bắt đầu 4Đáp ánMắc lừaĐây là từ gì ?0001020304050607080910Thời gian suy nghĩ bắt đầu Đây là từ gì ?0001020304050607080910Thời gian suy nghĩ bắt đầu 5Đáp ánGián điệp 6Đây là từ gì ?0001020304050607080910Đáp ánBi kịchThời gian suy nghĩ bắt đầu 7Đây là từ gì ?0001020304050607080910Đáp ánMất nướcThời gian suy nghĩ bắt đầu 8Đây là từ gì ?0001020304050607080910Đáp ánĐồng cảmThời gian suy nghĩ bắt đầu 9Đây là từ gì ?0001020304050607080910Đáp ánTỉnh táoThời gian suy nghĩ bắt đầu II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢNTRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU-TRỌNG THỦY1.Thái độ của nhân dân đối với An Dương Vương Xây thành: +“hễ đắp đến đâu lại lở tới đấy”. Vua lập đàn, trai giới, cầu đảo bách thần. + Rùa vàng giúp vua xây thành “nửa tháng là xong” + Rùa Vàng cho vua vuốt làm lẫy nỏ. + Vua sai Cao Lỗ làm nỏ, gọi là nỏ “Linh Quang Kim Quy thần cơ” Chế nỏ Đánh ngoại xâm+ Vua lấy nỏ thần ra bắn, quân Triệu An thua lớn, bèn xin hoà Tác giả dân gian ca ngợi công lao của An Dương Vươnga/ Thái độ đối với công cuộc xây thành , chế nỏ của An Dương Vương	HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI Cổ Loa là kinh đô của nhà nước Âu Lạc, dưới thời An Dương Vương vào thế kỉ III TCN và của nhà nước dưới thời Ngô Quyền thế kỉ X. Lũy cao trung bình từ 4-5 m, có chỗ 8–12 m. Chân lũy rộng 20–30 m, mặt lũy rộng 6–12 mII. ĐỌC HIỂU VĂN BẢNTRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU-TRỌNG THỦY1.Thái độ của nhân dân đối với An Dương Vương An Dương Vương cầm sừng bảy tấc, Rùa Vàng rẽ nước dẫn vua xuống biểnb/ Thái độ đối với sự thất bại của An Dương Vương	HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI Trong trong tâm thức nhân dân, An Dương Vương vẫn mãi là một nhà vua yêu nước, có công với đất nước, được nhân dân đời đời mến phục, ngợi ca. * Nguyên nhân :Nêu nguyên nhân của bi kịch nước mất nhà tan?2/ Bi kịch nước mất, nhà tan: ADV đã ngủ quên trên chiến thắng, mất cảnh giác, mơ hồ về bản chất của giặc, ỷ lại vào vũ khí tốt, chủ quan khinh địch Có tội với nhân dân, đất nước .Việc ADV tự tay chém con cho ta thấy nhà vua có nhận thức NTN về mối quan hệ giữa tình nhà và nghĩa nước, giữa cái riêng và chung ? 	HOẠT ĐỘNG: CỦNG CỐ TÍCH HỢP GIÁO DỤC QUỐC PHÒNGGiá như trên đời còn có một Mị ChâuVừa say đắm yêu thương, vừa luôn luôn cảnh giác!Không sơ hở mắc lừa mẹo giặc,Một Mị Châu như ta vẫn hằng mơ!...Tôi kể ngày xưa chuyện Mị ChâuTrái tim lầm chỗ đặt lên đầu,Nỏ thần vô ý trao tay giặcNên nỗi cơ đồ đắm biển sâu.Qua cuộc đời và kết cục của ADV, ta rút ra bài học nào trong việc dựng nước và giữ nước? Trong tình hình đất nước hiện nay, bài học giữ nước ấy có còn giá trị không?Anh cũng như em đều muốn nhắc Mị ChâuĐời còn giặc xin đừng quên cảnh giácNhưng nhắc sao được hai ngàn năm trướcNên em ơi ta đành tự nhắc mình Nhận xét về nhân vật Mị Châu, có ý kiến cho rằng: Mị Châu là cô gái cả tin, đáng thương hơn đáng trách. Ý kiến khác lại cho rằng: Mị Châu là người phản bội đất nước, đáng nhận sự trừng phạt từ lưỡi kiếm của vua cha. Em hãy bàn luận về hai ý kiến trên. Hãy đưa ra những lí lẽ để thuyết phục mọi người. 	HOẠT ĐỘNG: TÌM TÒI, MỞ RỘNGGV chia lớp thành 3 nhóm. + Nhóm 1 (Tên nhóm: GIỌT CHÂU): thảo luận về ý kiến thứ nhất+ Nhóm 2: (Tên nhóm: LƯỠI KIẾM): thảo luận về ý kiến thứ hai+ Nhóm 3: (Tên nhóm: CÔNG LÍ): nhận xét về ý kiến của hai nhóm. Đồng thời đề cập đến thái độ của nhân dân đối với chuyện tình này. 3. Thái độ của nhân dân đối với chuyện tình Mị Châu – Trọng Thủy- Chi tiết Mị Châu chết+ Máu thành ngọc trai+ Xác thành ngọc thạch Tác giả dân gian minh oan cho tấm lòng trong trắng của Mị Châu (nhân dân lập am Bà Chúa thờ Mị Châu)- Chi tiết ngọc trai đem rửa trong nước giếng ngọc càng sáng đẹp Trọng Thủy đã tìm được sự hóa giải trong tình cảm của Mị Châu ở thế giới bên kia. Hình ảnh “Ngọc trai – giếng nước”: là một sáng tạo nghệ thuật đẹp thể hiện thái độ vừa nghiêm khắc vừa nhân ái, cách ứng xử thấu tình đạt lí của nhân dân ta.Mị Châu khấn nguyện thành châu ngọcLòng hối hận của Trọng Thủy hòa trong giếng nướcNgọc rửa trong nước giếng càng sáng đẹp hơnNGỌC TRAI – NƯỚC GIẾNG Hình ảnh có vẻ đẹp toàn mĩ, thể hiện thái độ cảm thông, bao dung của nhân dân đối với Mị Châu.Cốt lõi lịch sửChi tiết thần kìÝ nghĩa Nước Âu Lạc Thành Cổ Loa Vũ khí mạnh Nước rơi vào tay Triệu Đà. Rùa Vàng Nỏ thần Mị Châu hóa thân Hồn Trọng Thủy hòa vào nước giếngTôn vinh dân tộc, hạ thấp kẻ thùEm hãy chỉ ra những đặc điểm của truyền thuyết trong truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng ThủyPHIẾU HỌC TẬP truyÖn an d¦¥NG v¦¥NG vµ mÞ ch©u - träng thuû.( truyÒn thuyÕt)III. LUYỆN TẬP : HOẠT ĐỘNG: LIÊN HỆ THỰC TẾ-MỞ RỘNG VẤN ĐỀ Trò chơi : GV mời 4 HS lên bảng tham gia trò chơi. Tiến hành chơi : + GV yêu cầu HS liệt kê 10 điều quan trọng nhất đối với em. + GV yêu cầu HS chỉ giữ lại 3 điều em cho rằng quan trọng nhất với mình. Gạch bỏ 7 lựa chọn còn lại.+ GV yêu cầu HS chỉ giữ lại 1 điều em cho rằng quan trọng nhất với mình. Gạch bỏ 2 lựa chọn còn lại. + GV yêu cầu HS giải thích : Vì sao em lại đưa ra lựa chọn này ? IV. DẶN DÒ : Học bài Truyền thuyết An Dương Vương, Mị Châu – Trọng Thủy  Chuẩn bị bài mới: Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong văn tự sự BUỔI HỌC HÔM NAY ĐẾN ĐÂY KẾT THÚCKÍNH CHÚC SỨC KHOẺ QUÍ THẦY CÔ CÙNG TẤT CẢ CÁC EM