Bài giảng Ngữ văn 10 - Tiết 69: Hướng dẫn đọc thêm Hưng đạo đại vương Trần Quốc Tuấn, Thái sư Trần Thủ Độ (trích “Đại Việt sử kí toàn thư”) - Ngô Sĩ Liên

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC NGÀY HÔM NAYÔ CHỮ BÍ MẬT VÕ SĨ ĐẠO NHÀ TRẦNGIỖ TỔ HÙNG VƯƠNG ĐẠI DƯƠNGANH BA HƯNG 7TUẤN HƯNG12 CON QUỐC QUỐC65431514131211109876543210Tiết 69: Hướng dẫn đọc thêmHƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤNTHÁI SƯ TRẦN THỦ ĐỘ- Trích “Đại Việt sử kí toàn thư”- Ngô Sĩ Liên I.TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả : Ngô Sĩ Liên (?- ?). Quê quán: Chương Mỹ, Hà Tây ( Hà Nội)Đỗ thái học sinh (tiến sĩ) năm 1442, được cử vào viện Hàn Lâm.Đời Lê Thánh Tông: Giữ nhiều chức vụ lớn Vâng lệnh vua biên soạn bộ Đại Việt sử kí toàn thư.→ Ông là một trong những nhà sử học lớn nhất nước ta thời phong kiến. 2. Đại Việt sử kí toàn thưThể loại: sử kí – ghi chép những sự kiện lịch sử.Hoàn tất: 1479Quy mô: 15 quyển.Phạm vi: suốt chiều dài lịch sử từ thời Hồng Bàng đến khi Lê Thái Tổ lên ngôi.Giá trị: lịch sử và văn học→ Bộ chính sử lớn nhất Việt Nam thời trung đại II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN HƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤN Đền Kiếp Bạc- Hải Dương- thờ Trần Hưng ĐạoNhững câu chuyện nào về Trần Quốc Tuấn được đề cập tới trong văn bản ?4/2009HƯNG ĐẠOĐẠI VƯƠNGSựhiển linhCông laođức độKế sáchgiữ nướcLòngtrung nghĩa1.Nội dung Là vị anh hùng dân tộc, tài cao, đức trọnga.Kế sách giữ nướcKế sách giữ nướcTùy thời tạo thếKhoan thư sức dânToàn dân đoàn kếtÔng là vị tướng tài ba mưu lược với tầm nhìn xa rộngKế sách giữ nước mà TQT bàn với nhà vua gồm những điểm chính nào? Tìm những chi tiết minh chứng cho điều đó?b. Lòng trung nghĩaDo hiềm khích với vua Trần Thái Tông, cha TQT đã trăn trối với con điều gì?b. Lòng trung nghĩa* Thái độ trước lời di huấn của cha- An Sinh Vương trăn trối: vì cha là lấy lại thiên hạ- Thái độ của TQT:+ Để điều đó trong lòng, nhưng không cho là phải.+ Khi vận nước ở trong tay, ông vẫn một lòng trung nghĩa với vua Trần.=> Phẩm chất sáng ngời: + Giải quyết những mối mâu thuẫn giữa hiếu và trung, giữa tình nhà và nợ nước. + Đặt trung lên trên hiếu, nợ nước trên tình nhà (Hiếu với nước, với dân mới là đại hiếu)* Thái độ với Yết Kiêu, Dã Tượng- Cảm phục đến khóc, khen ngợi sự thẳng thắn, trung thực, trung nghĩa của họ. Lòng trung nghĩa của ông được mọi người đồng tình.* Thái độ với con traiVới Hưng Vũ Vương: ngầm cho là phải.Với Hưng Nhượng Vương Quốc Tảng: kết tội, định giết, đến lúc chết không cho gặp mặt.c. Công lao, đức độ của Trần Quốc TuấnCông laoGiữ nướcDựng nướcDựng nước+ Tiến cử người tài.+ Soạn sách huấn luyện quân sự, binh pháp và khích lệ tướng sĩ.Giữ nướcHai lần đánh bại quân Nguyên.Đức độKhiêm nhường “kính cẩn giữ tiết làm bề tôi”.Được phép phong tước cho người khác nhưng TQT chưa bao giờ phong tước cho ai.Chủ trương “khoan thư sức dân”.Phòng xa trong việc hậu sự.d, Linh ứng sau khi mất- Thể hiện lòng cảm phục và ngưỡng mộ của nhân dân.Hình ảnh Hưng Đạo Đại Vương đã được thần thánh hoá trong tâm thức dân gian. Ông trở thành vị đức thánh Trần thiêng liêng...Mỗi khi đất nước có giặc vào cướp, đến lễ ở đền ông, hễ tráp đựng kiếm có tiếng kêu thì thế nào cũng thắng lớn” theo em chi tiết này thể hiện thái độ của nhân dân như thế nào đối với công lao của TQT?Thiên tài quân sự lỗi lạc.Đức độ cao cả: trung quân ái quốc, yêu dân,tận tình với tướng sĩ, cẩn thận, khiêm tốn.Vua soạn văn bia ở sinh từ ca ngợi.Khi chết được tặng nhiều tước hiệu cao quýNhân dân cảm phục ngưỡng mộ,tôn vinh là bậc thánhKẻ thù nể phục, khiếp sợ2. Nghệ thuật a. xây dựng nhân vật lịch sử .Nhân vật TQT được xây dựng trong những mối quan hệ và thử thách nào?4/200923MỐIQUAN HỆNƯỚC sẵn sàng quên thânBẢN THÂNVUA hết lòng hết dạDÂN quan tâm lo lắngCON CÁI TƯỚNG SĨ. Nhân vật được xây dựng trong nhiều mối quan hệtận tâm dạy bảo, tiến cử người tàinghiêm khắc giáo dụckhiêm tốn, trung nghĩa4/200924 Mâu thuẫn giữa trung và hiếu.- Giặc mạnh kéo sang, nhà vua thử lòng.Khắc họa nhân vật lịch sử sống động bằng những chi tiết đặc sắc, chọn lọc để lại ấn tượngsâu đậm.b.Nhân vật được đặt trong những tình huống có thử thách3. Ý NGHĨA VĂN BẢN1. Nội dung- Đề cao và ca ngợi vị anh hùng dân tộc Trần Quốc Tuấn.2. Nghệ thuật- Kể chuyện lịch sử rất đặc sắc.- Khắc hoạ hình tượng nhân vật sâu sắc.- Lập luận chặt chẽ, lôgíc, gợi biểu cảm.III .LUYỆN TẬPTrò chơi trắc nhiệm Hỏi nhanh đáp gọn Có quà lớnCÂU HỎI TRẮC NGHIỆMDựa vào Đại Việt sử ký của Lê Văn HưuDựa vào Sử Ký tục biên của Phan Phu Tiên.Dựa vào cả 2 tác phẩm trên.Mang tính độc lập của Ngô Sĩ Liên. Câu 1: Đại Việt Sử Ký toàn thư của Ngô Sĩ Liên ghi chép:Câu 2: Quốc Tuấn nêu lên cách giữ nước của nhà Triệu, nhà Đinh-Lê, nhà Lý trước đây với mục đích:Để cho nhà vua noi gương của tiền nhân.Để khẳng định lòng yêu nước của nhân dân ta.Để khẳng định mỗi thời có kế sách khác nhau, phải linh hoạt không rập khuôn.Cả 3 câu trên đều đúng.Câu 3: Chi tiết Trần Quốc Tuấn đem lời cha dặn ra hỏi ý kiến 2 người gia nô cùng 2 người con và phản ứng của ông khi nghe câu trả lời của họ đã được thể hiện:Ông là người không tham tư lợi.Đặt quyền lợi quốc gia lên trên quyền lợi gia đình.Tận trung với vua.Cả 3 ý trên đều đúng.Câu 4: Quốc Tuấn có công lớn trong việc đánh quân xâm lược:Minh.Tống.Nguyên.Thanh.Câu 5:Câu nói nổi tiếng của Trần Quốc Tuấn khi giặc xâm lược là:Thà làm quỷ nước Nam còn hơn làm vua đất Bắc.Đầu tôi chưa rơi xin bệ hạ chớ lo.Bệ hạ chém đầu tôi trước rồi hãy hay.Cả 3 câu trên đều đúng.4/200932Xin chân thành cảm ơn!