Bài giảng Ngữ văn 10 - Tiết 15,16: Uy-Lít-xơ trở về Trích sử thi "Ô-đi-xê" Hô-Me-rơ

TIẾT 15,16: Uy-lít-xơ trở vềTrích sử thi "Ô-đi-xê"HÔ-ME-RƠĐảo SatoriniDi tích đền Parthenon thờ các vị thần trên đỉnh OlympiaThủ đô AthensBức tượng nổi tiếng “Lực sĩ ném đĩa” của Myron xuất hiện từ thế kỷ thứ V TCN mô tả một môn thể thao cổ đại, tôn vinh sức mạnh thể chất của con người.I. TIỂU DẪN1. Tác giả Hô – me – rơ - Hô – me – rơ là nhà thơ mù có thật, 11 thành phố của Hi Lạp đều tự nhận là quê hương của ông.- Ông sống vào khoảng thế kỉ IX – VII tr. CN, xuất thân từ một gia đình nghèo bên dòng sông Mê – lét.- Là người có công sưu tầm và chỉnh lí những bài ca truyền thuyết về cuộc chiến thành Tơ – roa (Troy) tác giả hai bộ sử thi I-li-at và Ô-đi-xê huyền thoại Ông đi khắp nơi để sưu tầm và kể lại những câu chuyện về cuộc chiến tranh thành Tơ-roa2. Sử thi “Ô-đi-xê”- Kết cấu : gồm 12.110 câu thơ đôi chia làm 24 khúc ca. Tóm tắt :( sgk) Chủ đề:+ Quá trình chinh phục thiên nhiên, di dân mở đất+ Cuộc đấu tranh bảo vệ hạnh phúc gia đình của người Hi Lạp cổ đại3. Đoạn trích Uy-lít-xơ trở về- Vị trí: Thuộc phần II, khúc ca thứ XXIIIUy-lit-xơ và gã khổng lồ một mắt Pô-ly-phemUy-lit-xơ vào nhà mụ phù thủy Circe Uy-lit-xơ lạc vào thế giới của những linh hồn Uy-lit-xơ gặp các nàng tiên cá ở Xi-renUy-lit-xơ về đến quê hương I-tácTrừng trị bọn cầu hôn và vượt qua thửu thách của pê-nê- lốp đoàn tụ gia đìnhII/ ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN 1. Đọc 3. Tìm hiểu chi tiết 2. Bố cục:+ Phần 1: Từ đầu đến “con cũng không phải là người kém cỏi”: Pê-nê-lốp thận trọng, chưa vội tin ngay khi nhũ mẫu và con trai báo tin Uy-lít-xơ trở về.+ Phần 2: Còn lại: Uy-lít-xơ vượt qua thử thách của Pê-nê-lốp, gia đình đoàn tụ.3.1/ Nhân vật Pê-nê-lôp+ Bặt tin chồng suốt 20 năm.+ Đối mặt với âm mưu của những kẻ cầu hôn.+ Cha mẹ đẻ thúc giục tái giá. * Hoàn cảnh của Pê-nê-lôpThảo luận nhómNhóm 1: Diễn biến tâm trạng của Pê-nê-lốp khi nhũ mẫu Ơ- ri-clê báo tin Uy- lit-xơ đã trở về? ( Sự việc? Tâm trạng, thái độ? Tính cách?Nhóm 2: Tâm trạng của Pê-nê-lốp khi đối diện với người hành khất?Nhóm 3: Tâm trạng của Pê-nê-lốp trước lời trách cứ của con trai Tê-lê-mác?Nhóm 4: Tâm trạng của Pê-nê-lốp khi thử thách Uy- lít-xơ? Từ đó rút ra nhận xét vẻ đẹp của nhân vật này?3. 1/ Nhân vật Pê-nê-lốpa. Trong cuộc trò chuyện với nhũ mẫu Ơ –ri -clêNhũ mẫu dẫn dấu hiệu vết sẹo và thề thốtKhông tin, trấn an nhũ mẫu nhưng vẫn xuống nhà xem xét- Tự chủ, tỉnh táo, khôn ngoan và lí tríCho rằng đây là vị thần còn Uy-lit-xơ đã chết rồiNhũ mẫu báo tin Uy-lit-xơ đã trở vềSỰ VIỆCTÂM TRẠNG THÁI ĐỘTÍNH CÁCH3.1/ Nhân vật Pê-nê-lốpb. Xuống gặp người hành khất chiến thắngSỰ VIỆCTÂM TRẠNG THÁI ĐỘTÍNH CÁCHNgồi cách xa, phân vân, giằng co giữa sự xúc động yêu thương với cảm giác xa lạ trước bộ dạng rách mướp của người hành khấtGặp người hành khất chiến thắng- Dành tình yêu thiết tha cho Uy-lit-xơ nhưng vẫn cẩn trọng giữ mình3.1. Nhân vật Pê-nê-lốpc. Đối thoại với Tê-lê-mácSỰ VIỆCTÂM TRẠNG THÁI ĐỘTÍNH CÁCHTrả lời từ tốn:+ Giãi bày sự kinh ngạc của mình+ Trấn an con trai nếu thực sự người hành khất là Uy-lit-xơ hẳn sẽ có cách để nhận ra nhauTê-lê-mác trách mẹ lạnh lùng, độc ác với những lời lẽ gay gắt - Chủ động, bình tĩnh, tế nhị và khéo léo3.1/ Nhân vật Pê-nê-lốpd. Thử thách Uy-lit-xơSỰ VIỆCTÂM TRẠNG - THÁI ĐỘTÍNH CÁCHKhéo léo thử thách bằng chiếc giường bí mật chỉ có Uy-lit-xơ và Pê-nê-lốpUy-lit-xơ trách Pê-nê-lốp có trái tim sắt đá, đòi kê giường ngủ riêngÝ chí vững vàng, trí tuệ sắc bénTrái tim chan chứa yêu thương, chung thủy, sắt sonUy-lit-xơ nói lên bí mật của chiếc giường Pê-nê-lôp nhận ra chồngBủn rủn chân tay, chạy lại, ôm lấy cổ chồng, nước mắt chan hòa, hôn lên trán chồngGiải thích xin chồng đừng trách giận- Nghệ thuật:+ Pê-nê-lốp thận trọng nói+ Pê-nê-lốp thận trọng đáp (3 lần)Sử dụng tính từ miêu tả ngay sau danh từ đặc điểm của lối kể chuyện sử thi.- Miêu tả nội tâm nhân vật tinh tế.  Người vợ vô cùng chung thủy.  Người phụ nữ thông minh, giàu nghị lực và đặc biệt đề cao tính thận trọng.  Pê-nê-lốp trở thành hình tượng nhân vật điển hình của người phụ nữ Hi Lạp cổ đại3.2. Nhân vật Uy-lít-xơa. Hoàn cảnh của Uy-lít-xơ- Sau 20 năm xa cách gặp lại vợ con, Uy-lít-xơ đã đánh tan 108 kẻ cầu hôn Pê-nê-lốp, trừng trị bọn gia nô phản bội.- Gặp lại Pê-nê-lốp trong bộ dạng người hành khấtb. Phẩm chất của Uy-lít-xơUy-lít-xơ cao quý và nhẫn nạiUy-lít-xơ nói những lời có cánhKhắc họa đặc điểm, tính cách nhân vậtThế hiện Uy-lít-xơ là người bản lĩnh, tài tríTrò chuyện với Tê-lê-mác cũng chính là ngầm trò chuyện với vợ.Vừa trách móc, vừa thanh minh khi Pê-nê-lốp vẫn lạnh lùngTế nhị và khôn khéoYêu và tin tưởng vợPha chút hờn dỗi của một con người giàu tình yêu thương dành cho vợChứng tỏ tình yêu thủy chung, trọn vẹnGiải mã được thử thách của Pê-nê-lốp b. Phẩm chất của Uy-lít-xơUy-lít-xơ là hình ảnh lí tưởng về người anh hùng, người chồng, người cha dũng cảm mưu trí, độ lượng, thủy chung, yêu quê hương, đất nướcUY – LÍT – XƠ TRỞ VỀIII. TỔNG KẾTĐề cao và khẳng định vẻ đẹp trí tuệ, tâm hồn và tài năng của con người Hi LạpMiêu tả tâm lí thông qua so sánh, liên tưởng, đối thoạiSử dụng ngôn ngữ tinh tế, giàu hình ảnhNội dungNghệ thuật