Bài giảng Địa lí 10 - Bài 4: Vũ trụ. Hệ mặt trời và trái đất. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của trái đất

BÀI 4: VŨ TRỤ. HỆ MẶT TRỜI VÀ TRÁI ĐẤT. HỆ QUẢ CHUYỂN ĐỘNG TỰ QUAY QUANH TRỤC CỦA TRÁI ĐẤTGiảng viên: Trịnh Văn HòaCHƯƠNG II: VŨ TRỤ. HỆ QUẢ CÁC CHUYỂN ĐỘNG CỦA TRÁI ĐẤTNỘI DUNG BÀI HỌCI. Khái quát về Vũ Trụ, Hệ Mặt Trời, Trái Đất trong Hệ Mặt TrờiII. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất1. Vũ trụ I. Khái quát về Vũ Trụ, Hệ Mặt Trời, Trái Đất trong Hệ Mặt TrờiEm hiểu Vũ trụ là gì??Vũ Trụ là khoảng không gian vô tận chứa các thiên hà.Thiên hà là tập hợp của rất nhiều thiên thể (như các ngôi sao, hành tinh, vệ tinh, sao chổi... Thiên hà chứa Mặt Trời và các hành tinh của nó được gọi là Dải Ngân Hà (Milk Way galaxy).Ngôi sao là thiên thể có khả năng phát ra sáng thông qua phản ứng nhiệt hạch. như vậy, Mặt Trời là một ngôi sao.2. Hệ Mặt TrờiHệ Mặt Trời là một tập hợp các thiên thể nằm trong Dải Ngân Hà gồm:- Mặt Trời là định tinh (trung tâm);- Tám hành tinh: Thủy, Kim, Trái Đất, Hỏa, Mộc, Thổ, Thiên Vương, Hải Vương;- Tiểu hành tinh, vệ tinh, sao chổi, bụi khí...Quan sát hình trên, nhận xét hình dạng quỹ đạo và hướng chuyển động quanh mặt trời của các hành tinh??Hệ Mặt Trời (Solar System)Hành tinh là thiên thể bay quanh ngôi sao. Như vậy, Trái Đất là một hành tinh quay quanh Mặt Trời.Hỏa tinh (Mars)Mộc tinh (Jupiter)Vệ tinh là thiên thể quay quanh một hành tinh. Như vậy, Mặt Trăng là vệ tinh của Trái Đất.Sao chổi là thiên thể quay quanh một ngôi sao có quỹ đạo hình elip rất rộng (bay một vòng mất hàng chục năm, thậm chí hàng trăm năm, nghìn năm...). Khi vào gần ngôi sao, nó có khả năng phát sáng do các bụi khí của sao chổi bị ngôi sao hun nóng.Thiên thạch3. Trái Đất trong Hệ Mặt Trời- Nằm ở vị trí thứ 3 theo thứ tự xa dần Mặt Trời. Khoảng cách trung bình đến Mặt Trời là 149,6 triệu km, cùng với sự tự quay giúp Trái Đất nhận được lượng nhiệt và ánh sáng phù hợp cho sự sống.- Trái Đất vừa tự quay, vừa chuyển động tịnh tiến xung quanh Mặt Trời, tạo ra nhiều hệ quả địa lí quan trọng.Nêu các đặc điểm cơ bản của Trái Đất??Chuyển động tự quay và tịnh tiến xung quanh Mặt trời của Trái Đất149,6 trieäu km1. Sự luân phiên ngày, đêm II. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất Vì sao trên Trái Đất lại có hiện tượng ngày đêm luân phiên nhau??Do Trái Đất có hình cầu và tự quay quanh trục nên có hiện tượng luân phiên ngày đêm: nơi nhận tia nắng là ban ngày, nơi khuất trong tối là ban đêm.Sự luân phiên ngày, đêm2. Giờ trên Trái Đất và đường chuyển ngày quốc tế- Giờ địa phương (giờ Mặt trời): Trái Đất hình cầu và tự quay quanh trục từ tây sang đông, người đứng ở các địa điểm thuộc các kinh tuyến khác nhau sẽ có giờ khác nhau.Giờ quốc tế (GMT): Do giờ địa phương không thuận tiện trong đời sống người ta chia ra làm 24 múi giờ, mỗi múi giờ rộng 150 kinh tuyến. Các địa phương trong cùng một múi thì sẽ thống nhất một giờ. Giờ múi số 0 được lấy làm giờ quốc tế, Việt Nam thuộc múi số 7. VD: Trung Quốc chỉ có 1 múi giờ, LB Nga có 10 múi, Canađa có 6 múi .Do quy ước tính giờ, trên Trái Đất bao giờ cũng có một múi mà ở đó có hai ngày lịch khác nhau. Ví dụ:Múi giờ số 7Hà NộiBắc Kinh0 giê 30 phót23 giê 30 phótBởi vậy, người ta quy định lấy kinh tuyến 1800 ở giữa múi giờ số 12 trên Thái Bình Dương làm đường chuyển ngày quốc tế. Nếu đi từ phía tây sang phía đông qua kinh tuyến 1800 thì lùi lại một ngày lịch, còn đi từ phía đông sang phía tây qua kinh tuyến 1800 thì tăng thêm một ngày lịch.Múi giờ số 83. Sự lệch hướng chuyển động của các vật thểKhi Trái Đất tự quay quanh trục, mọi địa điểm trên bề mặt Trái Đất (trừ hai cực) đều có vận tốc dài khác nhau và hướng chuyển động từ tây sang đông. Do vậy, các vật thể chuyển động trên bề mặt Trái Đất sẽ bị lệch so với hướng ban đầu. Lực làm lệch hướng này được gọi là lực côriôlit.T©y§«ngSự lệch hướng do ảnh hưởng của lực côriôlit diễn ra như thế nào??- Biểu hiện:+ Nửa cầu Bắc lệch về bên phải.+ Nửa cầu Nam lệch về bên trái.- Ảnh hưởng: Tác động đến sự chuyển động của khối khí, dòng biển, dòng sông, đường đạn bay trên bề mặt Trái Đất YÊU CẦU VỀ NHÀTRẢ LỜI CÁC CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CUỐI BÀI HỌC