Giáo án môn Tin học Lớp 10 - Bài 9: Tin học và xã hội

Trường: 
Tổ: .
Họ và tên giáo viên
 ..
Tên bài dạy
TIN HỌC VÀ XÃ HỘI
Môn học: Tin Học; Lớp: 10
Thời gian thực hiện: 2 tiết
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
Biết ảnh hưởng của Tin học đối với sự phát triển của xã hội.
Biết những vấn đề thuộc văn hóa và pháp luật trong xã hội tin học hóa.
2. Kỹ năng:
Kỹ năng xử lí các tình huống liên quan đến văn hóa và pháp luật trong xã hội tin học hóa.
3. Phẩm chất:
Có hành vi và Phẩm chất đúng đắn về những vấn đề đạo đức liên quan đến việc sử dụng máy tính.
Nghiêm túc, tập trung, tích cực chủ động, có hứng thú với môn học.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
Sgk, giáo án, bài giảng điện tử, tình huống khởi động.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)
a) Mục tiêu: Tạo tình huống khơi gợi tinh thần cho học sinh
b) Nội dung: Hs dựa vào hiểu biết để trả lời câu hỏi.
c) Sản phẩm: Từ yêu cầu HS vận dụng kiến thức để trả lời câu hỏi GV đưa ra.
d) Tổ chức thực hiện: GV giới thiệu và dẫn dắt vào bài:
Hoạt động giáo viên và học sinh
Nội dung
GV: Giới thiệu và cho học sinh xem tiểu phẩm đã chuẩn bị.
Đặt câu hỏi thảo luận:
Nhân vật chính trong tiểu phẩm đã có những thay đổi qua từng giai đoạn như thế nào?
Vì sao có sự thay đổi đó?
HS có thể nhận thấy được nhân vật chính của tiểu phẩm từ một người bán hàng bình thường trở thành một doanh nhân thành đạt với hàng ngàn đơn hàng và cuối cùng là bị công an dẫn đi.
Để lý giải được các yếu tố tác động đến quá trình thay đổi của nhân vật thì học sinh cần nắm bắt được những ảnh hưởng của Tin học làm thay đổi xã hội như thế nào và các quy định của pháp luật hiện nay về việc sử dụng các dịch vụ của Tin học trong đời sống.
2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
Hoạt động 1:Tìm hiểu những ảnh hưởng tích cực của tin học đối với sự phát triển của xã hội.
a) Mục tiêu: Nắm được những ảnh hưởng tích cực của tin học đối với sự phát triển của xã hội.
b) Nội dung: HS quan sát SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV.
c) Sản phẩm: HS hoàn thành tìm hiểu kiến thức
d) Tổ chức thực hiện:
Hoạt động giáo viên và học sinh
Sản phẩm dự kiến
*‌ ‌Bước‌ ‌1:‌ ‌Chuyển‌ ‌giao‌ ‌nhiệm‌ ‌vụ:‌ ‌
GV: Giới thiệu nhóm 1 lên trình bày nội dung đã tìm hiểu về những tác động tích cực của Tin học lên sự phát triển của xã hội.
HS: Đại diện nhóm lên trình bày bài báo cáo của mình.
Sau phần thuyết trình học sinh nhận ý kiến phản hồi và giải đáp thắc mắc của các nhóm khác dành cho bài báo cáo của nhóm mình. Thư ký các nhóm ghi chép lại các thành viên tích cực trong hoạt động này.
GV: Làm rõ một số nội dung trong bài báo cáo (nếu cần) và tóm tắt ý chính ghi bảng.
HS: Ghi chép.
GV: Đặt câu hỏi thảo luận: Theo em, Việt Nam có phải là một nước có nền Tin học phát triển không? Vì sao?
Từ đó nhấn mạnh vai trò của nguồn nhân lực có chất lượng trong việc phát triển Tin học.
*‌ ‌Bước‌ ‌2:‌ ‌Thực‌ ‌hiện‌ ‌nhiệm‌ ‌vụ:‌ ‌ ‌
 ‌+‌ ‌HS:‌ ‌Suy‌ ‌nghĩ,‌ ‌tham‌ ‌khảo‌ ‌sgk‌ ‌trả‌ ‌lời‌ ‌câu‌ ‌hỏi‌ ‌
+‌ ‌GV:‌ ‌quan‌ ‌sát‌ ‌và‌ ‌trợ‌ ‌giúp‌ ‌các‌ ‌cặp.‌ ‌ ‌
*‌ ‌Bước‌ ‌3:‌ ‌Báo‌ ‌cáo,‌ ‌thảo‌ ‌luận:‌ ‌ ‌
+‌ ‌HS:‌ ‌Lắng‌ ‌nghe,‌ ‌ghi‌ ‌chú,‌ ‌một‌ ‌HS‌ ‌phát‌ ‌
biểu‌ ‌lại‌ ‌các‌ ‌tính‌ ‌chất.‌ ‌ ‌
+‌ ‌Các‌ ‌nhóm‌ ‌nhận‌ ‌xét,‌ ‌bổ‌ ‌sung‌ ‌cho‌ ‌
nhau.‌ ‌ ‌
*‌ ‌Bước‌ ‌4:‌ ‌Kết‌ ‌luận,‌ ‌nhận‌ ‌định:‌ ‌‌GV‌ ‌
chính‌ ‌xác‌ ‌hóa‌ ‌và‌ ‌gọi‌ ‌1‌ ‌học‌ ‌sinh‌ ‌nhắc‌ ‌lại‌ ‌kiến‌ ‌thức‌ ‌
I. Ứng dụng của Tin học trong các lĩnh vực của đời sống: (Tiết 1)
II. Tin học và xã hội:
1. Ảnh hưởng của tin học đối với sự phát triển của xã hội:
- Sự phát triển của tin học mang lại nhiều thành tựu cho xã hội:
+ Năng suất lao động tăng.
+ Máy móc giải phóng hoạt động chân tay cho con người.
+ Phương thức hoạt động thông qua mạng máy tính, tiết kiệm thời gian và không gian.
- Thay đổi nhận thức của xã hội:
+ Thông tin là tài nguyên quan trọng.
+ Phương thức giao tiếp mới.
- Yếu tố cần cho sự phát triển của Tin học:
+ Cơ sở vật chất hạ tầng, pháp lý.
+ Đội ngũ con người.
Hoạt động 2: Tìm hiểu một số vấn đề tiêu cực nảy sinh trong xã hội Tin học phát triển.
a. Mục tiêu:Học sinh biết được một số vấn đề tiêu cực nảy sinh trong xã hội hiện nay và phân tích được nguyên nhân.
b. Nội dung:HS đọc SGK.
c. Sản phẩm: Bài làm của học sinh, kĩ năng giải quyết nhiệm vụ học tập.
d. Tổ chức thực hiện: 
Hoạt động giáo viên và học sinh
Sản phẩm dự kiến
*‌ ‌Bước‌ ‌1:‌ ‌Chuyển‌ ‌giao‌ ‌nhiệm‌ ‌vụ:‌ ‌
GV: Giới thiệu nhóm 2 lên trình bày quan điểm về các vấn đề tiêu cực trong xã hội hiện nay có liên quan đến Tin học.
HS: Đại diện nhóm lên trình bày bài báo cáo của mình.
Sau phần thuyết trình học sinh nhận ý kiến phản hồi và giải đáp thắc mắc của các nhóm khác dành cho bài báo cáo của nhóm mình.
GV: Nhấn mạnh thêm về nguyên nhân của các vấn đề chính là ý thức sử dụng của con người và chuyển sang hoạt động tiếp theo.
*‌ ‌Bước‌ ‌2:‌ ‌Thực‌ ‌hiện‌ ‌nhiệm‌ ‌vụ:‌ ‌ ‌
 ‌+‌ ‌HS:‌ ‌Suy‌ ‌nghĩ,‌ ‌tham‌ ‌khảo‌ ‌sgk‌ ‌trả‌ ‌lời‌ ‌câu‌ ‌hỏi‌ ‌
+‌ ‌GV:‌ ‌quan‌ ‌sát‌ ‌và‌ ‌trợ‌ ‌giúp‌ ‌các‌ ‌cặp.‌ ‌ ‌
*‌ ‌Bước‌ ‌3:‌ ‌Báo‌ ‌cáo,‌ ‌thảo‌ ‌luận:‌ ‌ ‌
+‌ ‌HS:‌ ‌Lắng‌ ‌nghe,‌ ‌ghi‌ ‌chú,‌ ‌một‌ ‌HS‌ ‌phát‌ ‌
biểu‌ ‌lại‌ ‌các‌ ‌tính‌ ‌chất.‌ ‌ ‌
+‌ ‌Các‌ ‌nhóm‌ ‌nhận‌ ‌xét,‌ ‌bổ‌ ‌sung‌ ‌cho‌ ‌
nhau.‌ ‌ ‌
*‌ ‌Bước‌ ‌4:‌ ‌Kết‌ ‌luận,‌ ‌nhận‌ ‌định:‌ ‌‌GV‌ ‌
chính‌ ‌xác‌ ‌hóa‌ ‌và‌ ‌gọi‌ ‌1‌ ‌học‌ ‌sinh‌ ‌nhắc‌ ‌lại‌ ‌kiến‌ ‌thức‌ ‌
- Ngoài ra vẫn còn một số vấn đề tiêu cực nảy sinh:
+ Phá hoại, ăn cắp thông tin.
+ Lừa đảo thông qua mạng máy tính.
+ Nhiều nguồn thông tin sai lệch, không đúng sự thật.
+ Truyền bá những tư tưởng lệch lạc về chính trị và đạo đức.
à Do một số người sử dụng tin học với mục đích không tốt.
Hoạt động 3: Tuyên truyền ý thức văn hóa và pháp luật trong xã hội tin học hóa.
a. Mục tiêu:Học sinh nhận thức được Phẩm chất đúng đắn về những vấn đề đạo đức liên quan đến việc sử dụng máy tính và biết được sự cần thiết phải tuân thủ các quy định của pháp luật liên quan đến Tin học.
b. Nội dung:HS đọc SGK.
c. Sản phẩm: Bài làm của học sinh, kĩ năng giải quyết nhiệm vụ học tập.
d. Tổ chức thực hiện: 
Hoạt động giáo viên và học sinh
Sản phẩm dự kiến
*‌ ‌Bước‌ ‌1:‌ ‌Chuyển‌ ‌giao‌ ‌nhiệm‌ ‌vụ:‌ ‌
GV: Sau khi phân tích nguyên nhân các vấn đề tiêu cực trong xã hội thì tiếp tục giới thiệu nhóm 3 lên tổ chức hoạt động tuyên truyền về ý thức và pháp luật trong xã hội tin học hóa.
HS: Với yêu cầu của hoạt động này, để tăng hiệu quả tuyên truyền và giáo dục thì giáo viên có thể hướng dẫn học sinh sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để tổ chức, không nhất thiết phải thuyết trình bằng bài trình chiếu, miễn sao đạt được hiệu quả cao nhất.
GV: Sau khi nhóm 3 kết thúc hoạt động giáo viên hướng dẫn học sinh tự ghi chép dựa trên những gì đã tiếp nhận được. 
*‌ ‌Bước‌ ‌2:‌ ‌Thực‌ ‌hiện‌ ‌nhiệm‌ ‌vụ:‌ ‌ ‌
 ‌+‌ ‌HS:‌ ‌Suy‌ ‌nghĩ,‌ ‌tham‌ ‌khảo‌ ‌sgk‌ ‌trả‌ ‌lời‌ ‌câu‌ ‌hỏi‌ ‌
+‌ ‌GV:‌ ‌quan‌ ‌sát‌ ‌và‌ ‌trợ‌ ‌giúp‌ ‌các‌ ‌cặp.‌ ‌ ‌
*‌ ‌Bước‌ ‌3:‌ ‌Báo‌ ‌cáo,‌ ‌thảo‌ ‌luận:‌ ‌ ‌
+‌ ‌HS:‌ ‌Lắng‌ ‌nghe,‌ ‌ghi‌ ‌chú,‌ ‌một‌ ‌HS‌ ‌phát‌ ‌
biểu‌ ‌lại‌ ‌các‌ ‌tính‌ ‌chất.‌ ‌ ‌
+‌ ‌Các‌ ‌nhóm‌ ‌nhận‌ ‌xét,‌ ‌bổ‌ ‌sung‌ ‌cho‌ ‌
nhau.‌ ‌ ‌
*‌ ‌Bước‌ ‌4:‌ ‌Kết‌ ‌luận,‌ ‌nhận‌ ‌định:‌ ‌‌GV‌ ‌
chính‌ ‌xác‌ ‌hóa‌ ‌và‌ ‌gọi‌ ‌1‌ ‌học‌ ‌sinh‌ ‌nhắc‌ ‌lại‌ ‌kiến‌ ‌thức‌ 
2. Văn hóa và pháp luật trong xã hội Tin học hóa:
- Ý thức khi sử dụng tài nguyên thông tin:
+ Nên:
Có ý thức tôn trọng và bảo vệ tài nguyên thông tin.
Phát hiện và ngăn chặn các hành vi phá hoại thông tin.
Tiếp nhận và chia sẻ thông tin có chọn lọc, có trách nhiệm.
+ Không nên:
Ăn cắp, phá hoại thông tin.
Phát tán virut trên mạng.
Sử dụng các ứng dụng của Tin học để trục lợi cá nhân.
Chia sẻ và phát tán các thông tin chưa được kiểm chứng.
- Pháp luật hiện hành có nhiều quy định để bảo vệ hệ thống thông tin và xử lí các vi phạm về thông tin.
3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
a. Mục tiêu: Củng cố, luyện tập kiến thức vừa học.
b. Nội dung:HS đọc SGK làm các bài tập.
c. Sản phẩm: Bài làm của học sinh, kĩ năng giải quyết nhiệm vụ học tập.
d. Tổ chức thực hiện: 
4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
a. Mục tiêu: Vận dụng các kiến thức vừa học quyết các vấn đề học tập và thực tiễn.
b. Nội dung:HS nhận thức được các mặt đúng, sai về vấn đề văn hóa và pháp luật trong các tình huống có liên quan đến Tin học.
c. Sản phẩm: HS vận dụng các kiến thức vào giải quyết các nhiệm vụ đặt ra.
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động giáo viên và học sinh
Sản phẩm dự kiến
*‌ ‌Bước‌ ‌1:‌ ‌Chuyển‌ ‌giao‌ ‌nhiệm‌ ‌vụ:‌ ‌
GV: Hướng dẫn học sinh quay lại phân tích tình huống mở đầu.
HS: Phân tích: Nhờ ảnh hưởng của Tin học mà nhân vật đó đã thay đổi phương thức của hoạt động bán hàng, tiếp cận được nhiều đối tượng hơn, tiết kiệm thời gian và không gian nên thu được lợi nhuận cao hơn à thành công. Sau khi thành công vì nảy sinh lòng tham, lợi dụng việc giao tiếp thông qua mạng để lừa đảo, trục lợi cá nhân, hành vi đó là vi phạm pháp luật nên bị phát hiện và xử lí.
GV: Đưa ra các tình huống để học sinh thảo luận.
Tình huống 1: Em chụp ảnh cùng các bạn và sau đó đưa bức ảnh đó lên mạng mà không hỏi ý kiến các bạn. Hành vi đó có vi phạm pháp luật hay không?
Tình huống 2: Bạn Nguyên cho bạn Long mượn tài khoản game để chơi, sau khi bạn Long chơi xong lại giao tài khoản và mật khẩu cho một bạn khác dùng tiếp. Sau khi bạn Nguyên biết chuyện thì tìm Long hỏi và xảy ra mâu thuẫn, rất may Đoàn trường đã phát hiện kịp thời và giải quyết sự việc. Trước đó cả hai đều cho rằng mình đúng. Theo em, trong sự việc trên ai là người có lỗi?
HS: Thảo luận và trình bày quan điểm giải quyết các tình huống.
GV: Định hướng nhận thức của học sinh.
GV: Đưa ra một số vi phạm trên địa bàn đã bị xử lí để nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của học sinh. 
*‌ ‌Bước‌ ‌2:‌ ‌Thực‌ ‌hiện‌ ‌nhiệm‌ ‌vụ:‌ ‌ ‌
 ‌+‌ ‌HS:‌ ‌Suy‌ ‌nghĩ,‌ ‌tham‌ ‌khảo‌ ‌sgk‌ ‌trả‌ ‌lời‌ ‌câu‌ ‌hỏi‌ ‌
+‌ ‌GV:‌ ‌quan‌ ‌sát‌ ‌và‌ ‌trợ‌ ‌giúp‌ ‌các‌ ‌cặp.‌ ‌ ‌
*‌ ‌Bước‌ ‌3:‌ ‌Báo‌ ‌cáo,‌ ‌thảo‌ ‌luận:‌ ‌ ‌
+‌ ‌HS:‌ ‌Lắng‌ ‌nghe,‌ ‌ghi‌ ‌chú,‌ ‌một‌ ‌HS‌ ‌phát‌ ‌
biểu‌ ‌lại‌ ‌các‌ ‌tính‌ ‌chất.‌ ‌ ‌
+‌ ‌Các‌ ‌nhóm‌ ‌nhận‌ ‌xét,‌ ‌bổ‌ ‌sung‌ ‌cho‌ ‌
nhau.‌ ‌ ‌
*‌ ‌Bước‌ ‌4:‌ ‌Kết‌ ‌luận,‌ ‌nhận‌ ‌định:‌ ‌‌GV‌ ‌
chính‌ ‌xác‌ ‌hóa‌ ‌và‌ ‌gọi‌ ‌1‌ ‌học‌ ‌sinh‌ ‌nhắc‌ ‌lại‌ ‌kiến‌ ‌thức‌ 
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC
Học bài cũ:
- Các yếu tố thúc đẩy sự phát triển của Tin học.
- Các ảnh hưởng của Tin học đối với sự phát triển của xã hội.
- Tiếp tục tìm hiểu để nâng cao ý thức, thực hiện tốt các quy định của pháp luật.
- Tuyên truyền cho gia đình, bạn bè về ý thức, pháp luật để mọi người cùng chung tay bảo vệ thông tin.
Chuẩn bị bài mới:
- Ôn tập chuẩn bị kiến thức của các chủ đề 4, 5, 6 để tiết sau tham gia hoạt động Đố vui luyện tập.
- Hoạt động yêu cầu phản ứng nhanh nên cần nắm chắc kiến thức.