Giáo án Hóa học Lớp 10 - Chương trình cả năm - Nguyễn Trần Trung
I. MỤC TIÊU :
1.Kiến thức:
- Nêu được các tính chất hóa học của các loại hợp chất vô cơ đã học trong chương trình hóa học THCS.
- Vận dụng vào giải bài tập.
Kỹ năng: Rèn cho HS kỹ năng giải các dạng bài:
+ Tìm hóa trị, lập công thức hợp chất
+ Phân biệt các loại hợp chất vô cơ
+ Cân bằng phương trình hoá học
2.Phẩm chất: Có ý thức tự học, hứng thú và tự tin trong học tập
3. năng lực
- Năng lực giải quyết vấn đề
- Năng lực hợp tác
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Phương pháp dạy học: Phương pháp dạy học nhóm, dạy học nêu vấn đề.
2. Các kĩ thuật dạy học
- Phương pháp dạy học hợp tác (kĩ thuật khăn trải bàn, kĩ thuật mảnh ghép, thảo luận góc).
- Phương pháp sử dụng các phương tiện trực quan (mô hình, tranh ảnh, tư liệu, ), SGK.
- Phương pháp đàm thoại nêu vấn đề.
Ngày soạn: TÊN BÀI DẠY : . Môn học/Hoạt động giáo dục: Hóa học ; Lớp 10A2,4,6 Thời gian thực hiện:(số tiết) Họ và tên giáo viên ÔN TẬP ĐẦU NĂM Tiết 1: ÔN TẬP ĐẦU NĂM I. MỤC TIÊU : 1.Kiến thức: - Nêu được các tính chất hóa học của các loại hợp chất vô cơ đã học trong chương trình hóa học THCS. - Vận dụng vào giải bài tập. Kỹ năng: Rèn cho HS kỹ năng giải các dạng bài: + Tìm hóa trị, lập công thức hợp chất + Phân biệt các loại hợp chất vô cơ + Cân bằng phương trình hoá học 2.Phẩm chất: Có ý thức tự học, hứng thú và tự tin trong học tập 3. năng lực - Năng lực giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác - Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Phương pháp dạy học: Phương pháp dạy học nhóm, dạy học nêu vấn đề. 2. Các kĩ thuật dạy học - Phương pháp dạy học hợp tác (kĩ thuật khăn trải bàn, kĩ thuật mảnh ghép, thảo luận góc). - Phương pháp sử dụng các phương tiện trực quan (mô hình, tranh ảnh, tư liệu, ), SGK. - Phương pháp đàm thoại nêu vấn đề. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC HOẠT ĐỘNG 1: TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG Mục tiêu hoạt động Nội dung, phương thức tổ chức hoạt động học tập của học sinh Dự kiến sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động của học sinh Huy động kiến thức đã học của HS, tạo điều kiện củng cố lại các kiến thức cũ Nội dung: Tái hiện các kiến thức hóa học cơ bản đã học ở lớp 8 và 9. Phương thức: Hoạt động trải nghiệm ở nhà Hướng dẫn HS xem lại kiến thức đã học Hoạt động ở lớp Hoạt động chung cả lớp: Gợi nhớ lại các kiến thức đã học, trình bày các kiến thức mà HS còn nhớ; nhóm khác bổ sung. Dự kiến một số khó khăn vướng mắc của học sinh: - HS sẽ gặp khó khăn trong việc sử dụng các thuật ngữ hóa học - GV cần định hướng HS khai thác hiệu quả phiếu học tập * Sản phẩm: HS nêu được những kiến thức cơ bản về hóa học Đánh giá kết quả: Thông qua phần trình bày của HS, giáo viên biết được học sinh còn nhớ được những kiến thức nào, những kiến thức nào cần phải điều chỉnh, bổ sung ở các phần tiếp theo. HOẠT ĐỘNG 2: CỦNG CỐ KIẾN THỨC Mục tiêu hoạt động Nội dung, phương thức tổ chức hoạt động học tập của học sinh Dự kiến sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động của học sinh Nội dung 1: Các khái niệm cơ bản Củng cố lại các khái niệm cơ bản trong hóa học . - Nội dung: Tái hiện các kiến thức về các khái niệm cơ bản. - Phương thức: Hoạt động ở lớp - GV chia lớp thành 2 nhóm và hoàn thành trò chơi ô chữ trong PHT số 1 - Hoạt động nhóm: HS hoàn thành phiếu học tập số 1. - Hoạt động chung cả lớp: HS trả lời, các HS khác lắng nghe nhận xét. - HS sẽ gặp khó khăn trong việc sử dụng các thuật ngữ hóa học - GV cần định hướng HS sử dụng phiếu học tập hiệu quả * Sản phẩm: + HS hoàn thành các nội dung trong PHT. + HS có thể sơ đồ hóa được mối liên hệ giữa các khái niệm Đánh giá kết quả + Thông qua phiếu học tập, báo cáo các nhóm giáo viên biết được học sinh đã học được những kiến thức nào, những kiến thức nào cần phải điều chỉnh, bổ sung.. + Trong quá trình HS hoạt động nhóm, GV cần quan sát kĩ tất cả các nhóm, kịp thời phát hiện những khó khăn vướng mắc của HS và có biện pháp hỗ trợ hợp lí I. Các khái niệm cơ bản Nội dung 2: Phân loại các hợp chất vô cơ Ôn lại sự phân loại các hợp chất vô cơ Nội dung: Tái hiện các kiến thức về sự phân loại các hợp chất vô cơ Phương thức: Hoạt động ở lớp GV chia lớp thành 4 nhóm và hoàn thành trò chơi ô chữ trong PHT số 2 Hoạt động nhóm: HS hoàn thành phiếu học tập số 2. Hoạt động chung cả lớp: Mời 4 nhóm lên báo cáo; các thành viên khác nhận xét, bổ sung. - HS sẽ gặp khó khăn trong việc tìm các ví dụ để hoàn thành phiếu học tập. - HS ghi vào vở để hoàn thành nội dung học tập. II. Phân loại các hợp chất vô cơ HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP Mục tiêu hoạt động Nội dung, phương thức tổ chức hoạt động học tập của học sinh Dự kiến sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động của học sinh - Củng cố, khắc sâu các kiến thức đã học - Tiếp tục phát triển các năng lực: tự học, sử dụng ngôn ngữ hóa học, phát hiện và giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học. HS trả lời các câu hỏi trong phần IV - HS hoạt động cặp đôi hoặc trao đổi nhóm nhỏ để cùng giải quyết câu hỏi trong phần IV. - HĐ chung cả lớp: GV mời một số HS lên trình bày kết quả, các HS khác góp ý, bổ sung. GV giúp HS nhận ra những chỗ sai sót cần chỉnh sửa và chuẩn hóa kiến thức/phương pháp giải bài tập + Kết quả trả lời các câu hỏi trong phần IV + Thông qua sản phẩm học tập: Bài trình bày/lời giải của HS về các câu hỏi/bài tập trong phần IV, GV tổ chức cho HS chia sẻ, thảo luận tìm ra chỗ sai cần điều chỉnh và chuẩn hóa kiến thức. 1b,2b,3d,4a,5a,6b,7b,8b IV. BÀI TẬP KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ CHUYÊN ĐỀ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC Mức độ nhận biết: Câu 1: Cho công thức hóa học của một sô chất sau:Cl2, O3, CuO, NaOH, Fe, H2SO4, AlCl3. Số đơn chất và hợp chất là: A. 2 đơn chất và 5 hợp chất. B. 4 đơn chất và 3 hợp chất. C. 3 đơn chất và 4 hợp chất. D. 5 đơn chất và 2 hợp chất. Câu 2: a. Dãy gồm các chất là oxit: A. Na2O, HCl. B. P2O5, NaOH. C. CaO, Fe2O3. D. SO3, H2SO4 b. Dãy gồm các chất là bazo: A. KOH, HNO3. B. NaOH, KOH. C. KOH, Na2O. D. KOH, CaO c. Dãy gồm các chất là axit: A. HCl, H2SO4. B. H2SO4, H2O. C. HCl, NaO. D. H2SO4, Na2CO3 d. Dãy gồm các chất là muối: A. CuSO4, Mg(OH)2. B. Ca(HCO3)2, HCl. C. ZnSO4, HNO3. D. NaHCO3, CaCl2 Mức độ thông hiểu. Câu 3: Biết Ba(II) và NO3(I) vậy công thức hóa học đúng là A. BaNO3. B. Ba2NO3. C. Ba3NO3. D. Ba(NO3)2. Câu 4: Một oxit có công thức FexOy có phân tử khối là 160. Hóa trị của Fe là: A. I. B. II. C. III. D. IV. Câu 5: Trong số các chất sau, chất nào làm quỳ tím hóa đỏ A. H2O. B. HCl. C. NaOH. D. Cu. Câu 6: Dung dịch H2SO4 tác dụng với dãy chất nào sau đây: A. Fe, CaO, HCl. B. Cu, BaO, NaOH. C. Mg, CuO, HCl. D. Zn, BaO, NaOH. Mức độ vận dụng. Câu 7: Nếu cho 13 gam kẽm tác dụng hết với axit clohiđric thì thể tích khí H2 thu được ở điều kiện tiêu chuẩn là A. 3 lit. B. 3,3 lit. C. 4,48 lít. D. 5,36 lít Câu 8: Hòa tan hoàn toàn 29,4 gam đồng(II) hidroxit bằng axit sunfuric.Số gam muối thu được sau phản ứng là A. 48 g. B. 9,6 g. C. 4,8 g. D. 24 g. V. PHỤ LỤC PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Các khái niệm cơ bản Chia lớp ra thành 2 nhóm và tổ chức trò chơi ô chữ. 1. Những vật thể tự nhiên và nhân tạo được tạo thành từ các... (4 chữ cái).-> CHẤT 2. Hai hay nhiều chất trộn lẫn vào nhau gọi là... (6 chữ cái) -> HỖN HỢP 3. .... là hạt vô cùng nhỏ và trung hòa về điện, gồm có hạt nhân mang điện tích dương và lớp vỏ electron mang điện tích âm (8 chữ cái) -> NGUYÊN TỬ 4. ... là tập hợp những nguyên tử cùng loại, có cùng số proton trong hạt nhân (14 chữ cái) -> NGUYÊN TỐ HÓA HỌC 5. ... biểu diễn nguyên tố và chỉ một nguyên tử của nguyên tố đó (12 chữ cái) -> KÍ HIỆU HÓA HỌC 6. ... là những chất được tạo nên từ một nguyên tố hóa học (7 chữ cái) -> ĐƠN CHẤT 7. ... là hạt đại diện cho chất, gồm một số nguyên tử liên kết với nhau và thể hiện đầy đủ tính chất hóa học của chất (6 chữ cái) -> PHÂN TỬ 8. ... dùng để biểu diễn chất gồm 1,2 hay 3 kí hiệu hóa học kèm chỉ số ở mỗi chân ký hiệu (14 chữ cái) -> CÔNG THỨC HÓA HỌC 9. ... của nguyên tố (hay nhóm nguyên tử) là con số biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử (hay nhóm nguyên tử) của nguyên tố này với nguyên tử của nguyên tố khác (6 chữ cái) -> HÓA TRỊ 10. ... là quá trình biến đổi từ chất này thành chất khác (13 chữ cái) -> PHẢN ỨNG HÓA HỌC PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 Phân loại các hợp chất vô cơ Chia lớp làm 4 nhóm và hoàn thành bảng sau: OXIT AXIT BAZƠ MUÔI Định nghĩa Là hợp chất của ................................. ................................. Ví dụ: Là hợp chất mà phân tử gồm ................................ ........................................ Ví dụ: Là hợp chất mà phân tử gồm .................................. Ví dụ: Là hợp chất mà phân tử gồm ................................ Ví dụ: Công thức hóa học Tên gọi Tên oxit = tên nguyên tố + oxit * Lưu ý: + Nếu nguyên tố là kim loại có nhiều hóa trị thì trong tên kèm theo hóa trị. + Nếu phi kim có nhiều hóa trị thì trong tên kèm theo tiếp đầu ngữ. Ví dụ: - Axit không có oxi = Axit + tên phi kim + hiđric Ví dụ: - Axit có ít oxi = Axit + tên phi kim + ơ (rơ) Ví dụ: - Axit có nhiều oxi = Axit + tên kim loại + ic (ric) Ví dụ: Tên bazơ = Tên kim loại + hiđroxit * Lưu ý: Kèm theo hóa trị của hóa trị của kim loại khi kim loại có nhiều hóa trị Ví dụ: Tên muối = Tên kim loại + tên gốc axit * Lưu ý: Kèm theo hóa trị của hóa trị của kim loại khi kim loại có nhiều hóa trị Ví dụ: Tính chất hóa học Ngày soạn: TÊN BÀI DẠY : . Môn học/Hoạt động giáo dục: Hóa học ; Lớp 10A2,4,6 Thời gian thực hiện:(số tiết) Họ và tên giáo viên ÔN TẬP ĐẦU NĂM Tiết 2: ÔN TẬP ĐẦU NĂM I. MỤC TIÊU : 1.Kiến thức: - Nêu được các tính chất hóa học của các loại hợp chất vô cơ đã học trong chương trình hóa học THCS. - Vận dụng vào giải bài tập. 2.Phẩm chất: Rèn cho HS kỹ năng giải các dạng bài: + Nồng độ dung dịch; + Tính lượng chất, khối lượng,... Thái độ: Tạo nền móng cơ bản của môn hoá học 3. Năng lực - Năng lực giải quyết vấn đề; - Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học; - Năng lực tính toán hóa học. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Phương pháp dạy học: Phương pháp dạy học nhóm, dạy học nêu vấn đề. 2. Các kĩ thuật dạy học - Phương pháp dạy học hợp tác (kĩ thuật khăn trải bàn, kĩ thuật mảnh ghép, thảo luận góc). - Phương pháp sử dụng các phương tiện trực quan (mô hình, tranh ảnh, tư liệu, ), SGK. - Phương pháp đàm thoại nêu vấn đề. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC HOẠT ĐỘNG 1: TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG Mục tiêu hoạt động Nội dung, phương thức tổ chức hoạt động học tập của học sinh Dự kiến sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động của học sinh Huy động kiến thức đã học của HS, tạo điều kiện củng cố lại các kiến thức cũ - Nội dung: Tái hiện các kiến thức hóa học cơ bản đã học ở lớp 8 và 9. - Phương thức: Hoạt động trải nghiệm ở nhà - Hướng dẫn HS xem lại kiến thức đã học Hoạt động ở lớp - GV chia lớp thành 4 nhóm và hoàn thành câu hỏi trong PHT số 1 - Hoạt động chung cả lớp: Gợi nhớ lại các kiến thức đã học, trình bày các kiến thức mà HS còn nhớ; nhóm khác bổ sung. Dự kiến một số khó khăn vướng mắc của học sinh: - HS sẽ gặp khó khăn trong việc sử dụng các thuật ngữ hóa học - GV cần định hướng HS khai thác hiệu quả phiếu học tập * Sản phẩm: HS nêu được những kiến thức cơ bản về hóa học Đánh giá kết quả + Thông qua phần trình bày của HS, giáo viên biết được học sinh còn nhớ được những kiến thức nào, những kiến thức nào cần phải điều chỉnh, bổ sung ở các phần tiếp theo. HOẠT ĐỘNG 2: CỦNG CỐ KIẾN THỨC Mục tiêu hoạt động Nội dung, phương thức tổ chức HĐ học tập HS Dự kiến sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động của học sinh Nội dung 1: Các công thức tính cơ bản Củng cố lại các khái niệm cơ bản trong hóa học . - Rèn kỹ năng tính toán hóa học. - Nội dung: Tái hiện các kiến thức về các công thức tính cơ bản. - Phương thức: Hoạt động ở lớp - GV chia lớp thành 4 nhóm và hoàn thành bài tập trong PHT số 1 - Hoạt động nhóm: HS hoàn thành phiếu học tập số 1. - Hoạt động chung cả lớp: HS trả lời, các HS khác lắng nghe nhận xét. - HS sẽ gặp khó khăn trong việc sử dụng các thuật ngữ hóa học - GV cần định hướng HS sử dụng phiếu học tập hiệu quả * Sản phẩm: + HS hoàn thành các nội dung trong PHT. + HS có thể sơ đồ hóa được mối liên hệ giữa các khái niệm Đánh giá kết quả + Thông qua phiếu học tập, báo cáo các nhóm giáo viên biết được học sinh đã học được những kiến thức nào, những kiến thức nào cần phải điều chỉnh, bổ sung.. + Trong quá trình HS hoạt động nhóm, GV cần quan sát kĩ tất cả các nhóm, kịp thời phát hiện những khó khăn vướng mắc của HS và có biện pháp hỗ trợ hợp lí I. Các công thức cơ bản 1. Khái niệm về mol : a/ Định nghĩa: Mol là lượng chất chứa 6,023.1023 hạt vi mô (nguyên tử, phân tử, ion). Vd: 1 mol nguyên tử Na (23g) chứa 6,023.1023 nguyên tử Na. b/ Một số công thức tính mol : * Với các chất rắn : * Với chất khí : - Chất khí ở điều kiện tiêu chuẩn (OoC, 1atm) * Tính số mol từ số nguyên tử, phân tử n= A: số phân tử hoặc nguyên tử;N = 6. 1023 nguyên tử hoặc phân tử 2. Định luật bảo toàn khối lượng Khi có pứ: A + B → C + D Áp dụng ĐLBTKL ta có: mA + m B = mC + mD ∑msp = ∑mtham gia 3. Nồng độ dung dịch : a/ Nồng độ phần trăm (C%). b/ Nồng độ mol (CM hay [ ]) Vdd : thể tích dung dịch(lit) c/ Công thức liên hệ : mdd = V.D (= mdmôi +mct) Nội dung 2: Bài tập - Ôn lại sự phân loại các hợp chất vô cơ - Nội dung: Tái hiện các kiến thức về sự phân loại các hợp chất vô cơ - Phương thức: Hoạt động ở lớp - GV chia lớp thành 4 nhóm và hoàn thành PHT số 1 - Hoạt động nhóm: HS hoàn thành phiếu học tập số 1. - Hoạt động chung cả lớp: Mời 4 nhóm lên báo cáo; các thành viên khác nhận xét, bổ sung. - HS sẽ gặp khó khăn trong việc giải các bài tập hóa học - HS ghi vào vở để hoàn thành nội dung học tập. II. Bài tập - HS tiến hành giải các bài tập trong PHT số 1. HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP Mục tiêu hoạt động Nội dung, phương thức tổ chức hoạt động học tập của học sinh Dự kiến sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động của học sinh - Củng cố các kiến thức đã học - Tiếp tục phát triển các năng lực: tự học, sử dụng ngôn ngữ hóa học, phát hiện và giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học. HS trả lời các câu hỏi trong phần IV - HS hoạt động cặp đôi hoặc trao đổi nhóm nhỏ để cùng giải quyết câu hỏi trong phần IV. - HĐ chung cả lớp: GV mời một số HS lên trình bày kết quả, các HS khác góp ý, bổ sung. GV giúp HS nhận ra những chỗ sai sót cần chỉnh sửa và chuẩn hóa kiến thức/phương pháp giải bài tập. + Kết quả trả lời các câu hỏi trong phần IV + Thông qua sản phẩm học tập: Bài trình bày/lời giải của HS về các câu hỏi/bài tập trong phần IV, GV tổ chức cho HS chia sẻ, thảo luận tìm ra chỗ sai cần điều chỉnh và chuẩn hóa kiến thức. IV. BÀI TẬP KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ CHUYÊN ĐỀ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC Mức độ vận dụng Câu 1: Tính CM của 200 ml dung dịch C chứa 25g CuSO4.5H2O. A. 0,5M. B. 0,2M. C. 0,78M. D. 0,87M. Câu 2: Tính khối lượng của NaOH có trong 200g dung dịch NaOH 15%. Câu 3: Hòa tan 23,5 gam K2O vào nước. Sau đó dùng 250ml dung dịch HCl để trung hòa dung dịch trên. Tính nồng độ mol HCl cần dùng. A. 1,5M. B. 2,0 M. C. 2,5 M. D. 3,0 M. Câu 4: Cho 10,5 gam hỗn hợp hai kim loại Zn, Cu vào dung dịch H2SO4 loãng dư, thu được 2,24 lít khí (đktc). Phần trăm theo khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp ban đầu là A. 61,9% và 38,1%. B. 50% và 50%. C. 40% và 60%. D. 30% và 70%. Câu 5: Hoà tan hoàn toàn 3,22g hỗn hợp X gồm Fe, Mg và Zn bằng một lượng vừa đủ dung dịch H2SO4 loãng, thu được 1,344 lit hiđro (ở đktc) và dung dịch chứa m gam muối. Giá trị của m là A. 8,98. B. 9,88. C. 9,1. D. 8,22 V. PHỤ LỤC PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Một số công thức tính toán cơ bản Chia lớp ra thành 4 nhóm và hoàn thành các câu hỏi sau: Câu 1. Mol là gì. Các công thức tính số mol. Câu 2. Phát biểu định luật bảo toàn khối lượng. Câu 3. Các công thức tính nồng độ dung dịch. Bài tập 1) Tính số mol các chất sau: 3,9g K; 11,2g Fe; 55g CO2; 58g Fe3O4 6,72 lít CO2 (đktc); 10,08 lít SO2 (đktc); 3,36 lít H2 (đktc) 24 lít O2 (27,30C và 1 atm); 12 lít O2 (27,30C và 2 atm); 15lít H2 (250C và 2atm). Bài tập 2) Tính nồng độ mol của các dung dịch sau: a) 500 ml dung dịch A chứa 19,88g Na2SO4. b) 200ml dung dịch B chứa 16g CuSO4. c) 200 ml dung dịch C chứa 25g CuSO4.2H2O. Bài tập 3) Tính nồng độ phần trăm của các dung dịch sau: a) 500g dung dịch A chứa 19,88g Na2SO4. b) 200g dung dịch B chứa 16g CuSO4. c) 200 g dung dịch C chứa 25g CuSO4.2H2O. Ngày soạn: TÊN BÀI DẠY : . Môn học/Hoạt động giáo dục: Hóa học ; Lớp 10A2,4,6 Thời gian thực hiện:(số tiết) Họ và tên giáo viên Tiết 3. THÀNH PHẦN NGUYÊN TỬ I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: HS nêu được: - Trình bày được thành phần của nguyên tử (nguyên tử vô cùng nhỏ; nguyên tử gồm 2 phần: hạt nhân và lớp vỏ nguyên tử; hạt nhân tạo nên bởi các hạt proton (p), neutron (n); Lớp vỏ tạo nên bởi các electron (e); điện tích, khối lượng mỗi loạihạt). - So sánh được khối lượng của electron với proton và neutron, kích thước của hạt nhân với kích thước nguyêntử. -I.1.a, I.2 ( HS tự đọc) - II.Kích thước và khối lượng của nguyên tử (Hướng dẫn HS tự học) 2.Phẩm chất + Có ý thức tự học, hứng thú và tự tin trong học tập. + Nhận biết được tầm được tầm quan trọng, vai trò của môn Hóa học trong cuộc sống, phục vụ đời sống con người. 3. Năng lực - Năng lực làm việc cá nhân - Năng lực hợp tác - Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học - Năng lực tính toán. - Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học - Năng lực vận dụng kiến thức hoá học vào cuộc sống. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Phương pháp dạy học: Phương pháp dạy học nhóm, dạy học nêu vấn đề. 2. Các kĩ thuật dạy học - Phương pháp dạy học hợp tác (kĩ thuật khăn trải bàn, kĩ thuật mảnh ghép, thảo luận góc). - Phương pháp sử dụng các phương tiện trực quan (mô hình, tranh ảnh, tư liệu, ), SGK. - Phương pháp đàm thoại nêu vấn đề. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC HOẠT ĐỘNG 1: TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG Mục tiêu hoạt động Nội dung, phương thức tổ chức hoạt động học tập của học sinh Dự kiến sản phẩm, đánh giá kết quả HĐ Huy động kiến thức đã học của HS, tạo nhu cầu tiếp tục tìm hiểu kiến thức mới. Tái hiện các kiến thức về thành phần nguyên tử đã học. Hoạt động trải nghiệm ở nhà - Hướng dẫn HS xem lại kiến thức đã học - Các nhóm thảo luận và hoàn thành phiếu KWL. Dự kiến một số khó khăn vướng mắc của học sinh: GV có thể gợi ý một số thông tin trước cho HS trong quá trình hoàn thành phiếu KWL: Thuật ngữ nguyên tử xuất hiện vào khoảng thời gian nào? Ai là người đầu tiên sử dụng thuật ngữ đó? - Quan điểm của Đê-mô-crit về nguyên tử? Theo em quan điểm đó của Đê-mô-crit đã đúng hoàn toàn chưa? - Hãy định nghĩa chính xác nguyên tử là gì? Thành phần cấu tạo của nguyên tử như thế nào? Hoạt động ở lớp - GV cho HS quan sát video thí nghiệm: + Mô phỏng thí nghiệm tạo ra tia âm cực của nhà bác học người Anh Tom-xơn vào năm 1897. + Mô phỏng thí nghiệm tìm ra hạt nhân nguyên tử của nhà bác học Rơ-dơ-pho vào năm 1911. - Hoạt động nhóm: HS hoàn thành phiếu học tập số 1. - Hoạt động chung cả lớp: Mời một số nhóm lên báo cáo; nhóm khác bổ sung. - Sản phẩm: HS hoàn thành các nội dung trong PHT. - Đánh giá kết quả hoạt động: + Thông qua phiếu KWL, báo cáo các nhóm giáo viên biết được học sinh đã học được những kiến thức nào, những kiến thức nào cần phải điều chỉnh, bổ sung ở các phần tiếp theo. + Trong quá trình HS hoạt động nhóm, GV cần quan sát kĩ tất cả các nhóm, kịp thời phát hiện những khó khăn vướng mắc của HS và có biện pháp hỗ trợ hợp lí. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Mục tiêu hoạt động Nội dung, phương thức tổ chức hoạt động học tập của học sinh Dự kiến sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động Nội dung 1: Thành phần cấu tạo của nguyên tử Sự tìm ra electron, hạt nhân nguyên tử, cấu tạo của hạt nhân nguyên tử. - Tìm hiểu thành phần nguyên tử gồm + Electron : Sự tìm ra electron, khối lượng và điện tích của electron + Hạt nhân nguyên tử : sự tìm ra hạt nhân nguyên tử,câu tạo của hạt nhân nguyên tử gồm hạt proton và hạt notron. - Hoạt động cá nhân: Nghiên cứu SGK, tiếp tục hoàn chỉnh các câu hỏi trong PHT - Hoạt động nhóm: Trao đổi, giải thích cụ thể các kết quả thí nghiệm. - Hoạt động cả lớp: Mời đại diện nhóm trình bày, cả lớp hoàn chỉnh phần kiến thức. - Dự kiến một số khó khăn vướng mắc của học sinh: HS sẽ gặp khó khăn trong việc giải thích các thí nghiệm. GV liên hệ thực tế để hướng dẫn học sinh. - Sản phẩm: HS tóm lược kiến thức ghi vào vở, hoàn thành nội dung học tập. - Kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động : + Thông qua quan sát: trong quá trình hoạt động của nhóm, giáo viên cần quan sát kĩ tất cả các nhóm, kịp thời phát hiện những khó khăn, vướng mắc của học sinh và có biện pháp hỗ trợ hợp lí. + Thông qua báo cáo các nhóm và sự góp ý, bổ sung của các nhóm khác: GV hướng dẫn HS chốt được các kiến thức cần thiết của hoạt động học như sau : I. Thành phần cấu tạo của nguyên tử: * Vỏ nguyên tử chứa electron Những hạt tạo thành tia âm cực là các electron. * Hạt nhân gồm: proton nơtron - Nguyên tử có cấu tạo rỗng, phần mang điện tích dương là hạt nhân. Khối lượng nguyên tử hầu như tập trung ở hạt nhân. Nội dung 2: Kích thước và khối lượng của nguyên tử Xác định được kích thước và khối lượng của nguyên tử. - Tìm hiểu kích thước và khối lượng nguyên tử + Kích thước + Khối lượng nguyên tử tính theo kg và tính theo u - Hoạt động cá nhân: HS nghiên cứu SGK và hoàn thành PHT số 2 - Hoạt động nhóm: Trao đổi, thống nhất kết quả. - Hoạt động cả lớp: Mời đại diện nhóm trình bày, cả lớp hoàn chỉnh phần kiến thức. * Dự kiến một số khó khăn vướng mắc của học sinh: HS sẽ gặp khó khăn trong việc đổi các đơn vị. * Sản phẩm: HS ghi vào vở để hoàn thành nội dung học tập. * Kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động: + Trong quá trình HS hoạt động nhóm, GV cần quan sát kĩ tất cả các nhóm, kịp thời phát hiện những khó khăn vướng mắt của HS và có biện pháp hỗ trợ hợp lí. + Thông qua báo cáo các nhóm và sự góp ý, bổ sung của các nhóm khác: GV hướng dẫn HS chốt được các kiến thức cần thiết của hoạt động học như sau : II. Kích thước và khối lượng của nguyên tử: 1. Kích thước: - Nguyên tử của các nguyên tố khác nhau có kích thước khác nhau. - Đơn vị đo kích thước nguyên tử là và . (r nguyên tử : 10-1nm; r hạt nhân nguyên tử khoảng: 10-5nm; re,p: 10-8nm). Bán kính của nguyên tử H: 0,053 nm đường kính nguyên tử H: 0,106 nm. 2. Khối lượng: Dùng đơn vị khối lượng nguyên tử (u) (hay đvC). 1u bằng 1/12 khối lượng một nguyên tử đồng vị cacbon-12 ((19,9265.10-27kg). 1u = HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP Mục tiêu hoạt động Nội dung, phương thức tổ chức hoạt động học tập của học sinh Dự kiến sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động - Củng cố, khắc sâu các kiến thức đã học trong bài về thành phần cấu tạo; kích thước và khối lượng của nguyên tử. - Tiếp tục phát triển các năng lực: tự học, sử dụng ngôn ngữ hóa học, phát hiện và giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học. - Cho HS xây dựng sơ đồ tư duy về chuyên đề “Thành phần nguyên tử” - Hoàn thành phiếu học tập số 3. - HS hoạt động cặp đôi hoặc trao đổi nhóm nhỏ để cùng giải quyết câu hỏi trong phiếu học tập số 3. - HĐ chung cả lớp: GV mời một số HS lên trình bày kết quả, các HS khác góp ý, bổ sung. GV giúp HS nhận ra những chỗ sai sót cần chỉnh sửa và chuẩn hóa kiến thức/phương pháp giải bài tập. * Sản phẩm: + HS xây dựng được sơ đồ tư duy về chuyên đề “Thành phần nguyên tử”. + Kết quả trả lời các câu hỏi trong PHT số 3. * Kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động: + Thông qua quan sát: Khi HS hoạt động cá nhân, GV chú ý quan sát, kịp thời phát hiện những khó khăn, vướng mắc để có giải pháp hỗ trợ hợp lí. + Thông qua sản phẩm học tập: Bài trình bày/lời giải của HS về các câu hỏi/bài tập trong phiếu học tập số 3, GV tổ chức cho HS chia sẻ, thảo luận tìm ra chỗ sai cần điều chỉnh và chuẩn hóa kiến thức. HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG, TÌM TÒI MỞ RỘNG Mục tiêu hoạt động Nội dung, phương thức tổ chức hoạt động học tập của học sinh Dự kiến sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động Mở rộng kiến thức cho HS. Giúp HS tăng thêm niềm đam mê khoa học, nghiên cứu khoa học. HS về nhà đọc thêm tư liệu, lịch sử tìm ra mô hình nguyên tử. GV hướng dẫn HS tìm nguồn tài liệu tham khảo. - Lồng ghép giáo dục biến đổi khí hậu về bảo vệ phóng xạ và giáo dục bảo vệ môi trường: đề phòng hiểm họa rò rỉ hạt nhân của các nhà máy điện nguyên tử và đề xuất xử lý chất thải trên cơ sở TCVL, TCHH của chúng. * Sản phẩm: Báo cáo sản phẩm của HS. - Bảo vệ phóng xạ: Tia phóng xạ gây đột biến gen nên gây bệnh ung thư cho người, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người và động vật, thực vật. - Đề phòng hiểm họa do rò rỉ hạt nhân của các nhà máy điện nguyên tử. - Biện pháp xử lý chất thải nhà máy điện nguyên tử là cần đào sâu, chôn chặt trong lòng đất, khối bê tông. - Ý thức được ích lợi và ảnh hưởng xấu của tia phóng xạ đối với môi trường sống. IV. BÀI TẬP KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ CHUYÊN ĐỀ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC Mức độ nhận biết. Câu 1: Phát biểu nào sau đây không chính xác? A. Các nguyên tử có cấu tạo rỗng gồm hạt nhân và vỏ electron. B. Tất cả các nguyên tử đều chứa đủ 3 loại hạt cơ bản proton, electron và nơtron. C. Hạt nhân nguyên tử được tạo bởi proton và nơtron. D. Vỏ nguyên tử được cấu tạo bởi các electron. Câu 2: Phát biểu nào sau đây là đúng? A. Khối lượng nguyên tử bằng khối lượng của lớp vỏ electron. B. Khối lượng nguyên tử chủ yếu tập trung ở hạt nhân nguyên tử. C. Khối lượng nguyên tử bằng khối lượng hạt nhân nguyên tử. D. Khối lượng nguyên tử bằng tổng khối lượng các hạt proton. Câu 3: Nguyên tử vàng (Au) có 79 electron ở vỏ nguyên tử. Điện tích hạt nhân của nguyên tử vàng là A. +79. B. -79. C. -1,26.10-17C. D. +1,26.10-17C. Câu 4: Một nguyên tử có 12 proton và 12 nơtron trong hạt nhân. Điện tích của ion tạo thành khi nguyên tử này bị mất 2 electron là. A. 2+. B. 12+. C. 24+. D. 10+. Câu 5: Nguyên tử natri có 11 electron ở vỏ nguyên tử và 12 nơtron trong hạt nhân. Tỉ số khối lượng giữa hạt nhân và nguyên tử natri là. A. 1. B. 2,1. C. 0,92. D. 1,1. Mức độ thông hiểu. Câu 6: Nguyên tử X có 26 proton trong hạt nhân. Cho các phát biểu sau về X: (1) X có 26 nơtron trong hạt nhân. (2) X có 26 electron ở vỏ nguyên tử. (3) X có điện tích hạt nhân là 26+. (4) Khối lượng nguyên tử của X là 26u. Trong các phát biểu trên, số phát biểu đúng là. A. 1. B. 2. C. 3. D. 4. Câu 7: Một nguyên tử chỉ có 1 electron ở vỏ nguyên tử và hạt nhân nguyên tử có khối lượng là 5,01.10-24 gam. Số hạt proton và hạt nơtron trong hạt nhân nguyên tử này lần lượt là A. 1 và 0. B. 1 và 2. C. 1 và 3. D. 3 và 0. Mức độ vận dụng. Câu 8: Cho biết nguyên tử crom có khối lượng là 52u, bán kính nguyên tử này bằng 1,28. Khối lượng riêng của nguyên tử crom là. A. 2,47 g/cm3. B. 9,89 g/cm3. C. 5,20 g/cm3. D. 5,92 g/cm3. Câu 9: Khối lượng riêng và khối lượng mol của canxi kim loại lần lượt là 1,55g/cm3 và 40g/mol. Giả thiết rằng, trong tinh thể canxi các nguyên tử là những hình cầu chiếm 74% thể tích tinh thể, phần còn lại là khe rỗng. Tính bán kính nguyên tử canxi. Câu 10: Nguyên tử vàng có bán kính và khối lượng mol lần lượt là 1,44 và 197g/mol. Biết rằng khối lượng riêng của vàng kim loại là 19,36g/cm3. Hỏi các nguyên tử vàng chiếm bao nhiêu % thể tích trong tinh thể. V. PHỤ LỤC PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Thảo luận nhóm trả lời nhanh các câu hỏi sau : Câu hỏi 1. Nguyên tử là gì? Nguyên tử có cấu tạo như thế nào? Câu hỏi 2. Từ các mô hình thí nghiệm, các em rút ra kết luận về: a. Sự tìm ra electron. b. Sự tìm ra hạt nhân nguyên tử. Câu hỏi 3. Cho biết các hạt cấu tạo nên nguyên tử, khối lượng và điện tích của các loại hạt đó. PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 Nội dung : Kích thước và khối lượng nguyên tử Hoạt động nhóm trả lời các câu hỏi sau : Câu hỏi 1. Nguyên tử có kích thước rất nhỏ, nếu coi nguyên tử là một khối cầu thì đường kính của nó khoảng bao nhiêu? Vậy kích thước và khối lượng nguyên tử, các loại hạt cấu tạo nên nguyên tử được biểu thị bằng đơn vị đo lường nào và giá trị của chúng bằng bao nhiêu? Bán kính của nguyên tử H bằng bao nhiêu? Câu hỏi 2. Có thể dùng đơn vị gam hay kg để đo khối lượng nguyên tử được không ? Tại sao người ta sử dụng đơn vị u (đvC) bằng 1/12 khối lượng nguyên tử C làm đơn vị ? Câu hỏi 3. Nguyên tử của các nguyên tố khác nhau có kích thước khác nhau không? PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 Luyện tập Trao đổi cặp đôi trả lời các câu hỏi và bài tập sau : Câu 1: Các hạt cấu tạo nên hầu hết các nguyên tử là: A. electron và proton. B. nơtron và electron. C. proton và nơtron. D. nơtron, electron và proton. Câu 2: Trong nguyên tử, hạt mang điện tích là A. electron. B. electron và proton. C. proton và nơtron. D. nơtron và electron. Câu 3: Tưởng tượng ta có thể phóng đại hạt nhân thành một quả bóng bàn có đường kính 4 cm thì đường kính của nguyên tử là bao nhiêu? Biết rằng đường kính của nguyên tử lớn hơn đường kính của hạt nhân khoảng 104 lần. A. 4 m. B. 40 m. C. 400 m. D. 4000 m. Câu 4: Khối lượng của 1 proton bằng khoảng bao nhiêu lần khối lượng của electron? A. lần. B. 1836 lần. C. lần. D. 1 lần. Ngày soạn: 26/8/2019 TÊN BÀI DẠY : . Môn học/Hoạt động giáo dục: Hóa học ; Lớp 10A2,4,6 Thời gian thực hiện:(số tiết) Họ và tên giáo viên Tiết 4 + 5: HẠT NHÂN NGUYÊN TỬ. NGUYÊN TỐ HÓA HỌC. ĐỒNG VỊ I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Nêu được nguyên tố hoá học bao gồm những nguyên tử có cùng số đơn vị điện tích hạt nhân. - Trình bày được số hiệu nguyên tử (Z) bằng số đơn vị điện tích hạt nhân và bằng số electron có trong nguyên tử. - Viết được kí hiệu nguyên tử : là kí hiệu hoá học của nguyên tố, số khối (A) là tổng số hạt proton và số hạt nơtron. -Trình bày được khái niệm đồng vị, nguyên tử khối và nguyên tử khối trung bình của một nguyên tố. - Xác định được số electron, số proton, số nơtron khi biết kí hiệu nguyên tử ngược lại. - Tính được nguyên tử khối trung bình của nguyên tố có nhiều đồng vị. 2.Phẩm chất: Rèn luyện cho học sinh lòng yêu thích học tập bộ môn. Biết hợp tác tốt với nhau để giải quyết các nhiệm vụ học tập. Biết tìm kiếm, chọn lọc, xử lý các thông tin. 2. Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống: sử dụng an toàn năng lượng hạt nhân, đề phòng hiểm họa rò rỉ của nhà máy điện hạt nhân - Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học:biết một số khái niệm: số hiệu nguyên tử, số khối, đồng vị, NTK trung bình, cấu hình e nguyên tử - Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học, năng lực tính toán: - Năng lực hợp tác(trong hoạt động nhóm). II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Phương pháp dạy học: Phương pháp dạy học nhóm, dạy học nêu vấn đề. 2. Các kĩ thuật dạy học - Phương pháp dạy học hợp tác (kĩ thuật khăn trải bàn, kĩ thuật mảnh ghép, thảo luận góc). - Phương pháp sử dụng các phương tiện trực quan (mô hình, tranh ảnh, tư liệu, ), SGK. - Phương pháp đàm thoại nêu vấn đề. III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC HOẠT ĐỘNG 1: TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG Mục tiêu hoạt động Nội
Tài liệu đính kèm:
- giao_an_hoa_hoc_lop_10_on_tap_dau_nam.doc