Bài giảng Tin học Lớp 10 Sách Cánh Diều - Bài 9: An toàn trên không mạng - Năm học 2022-2023

NHÓM 1 
TRẦN THỊ HUỆ THƯ (NHÓM TRƯỞNG) 
TRẦN THỊ KIM NGỌC ( NHÓM PHÓ ) 
NGUYỄN THỊ NGỌC TRANG (THÀNH VIÊN ) 
NGUYỄN THỊ HẢI YẾN ( THÀNH VIÊN ) 
TRANG NGỌC HÂN ( THÀNH VIÊN ) 
NGUYỄN THỊ NGỌC HOA (THÀNH VIÊN ) 
LÊ THỊ DIỄM MƠ (THÀNH VIÊN ) 
1 
2 
 BÀI 9 : AN TOÀN TRÊN KHÔNG GIAN MẠNG 
3 
Không gian mạng – ( trong một số hoàn cảnh cụ thể được vắn tắt là ‘’mạng ‘’ ) chính là Internet, là một rất mở. Trên mạng mọi người có thể liên lạc,chia sẻ thông tin với nhau một cách dễ dàng nhưng chính điều đó lại bị những kẻ xấu lợi dụng khiến mạng cũng là nơi đầy rẫy những cạm bẫy. Cần bảo vệ mình như thế nào ? 
1. MỘT SỐ NGUY CƠ TRÊN MẠNG 
4 
Hãy thảo luận và cho ví dụ minh họa về những nguy cơ có thể khi lên internet để : 
a)Kết bạn. 
b) Xem tim tức. 
c) Tải các phần mềm 
5 
 a ) Kết bạn : kẻ xấu lấy các ảnh, thông tin cá nhân để lập trang giống hệt rồi kết bạn với người thân, lợi dùng vay mượn chiếm đoạt tài sản 
 b ) Xem tin tức : Có thể xem phải các thông tin sai sự thật, tin bài phản cảm dẫn đến nhận thức lệch lạc. 
 c ) Tải các phần mềm : bị nhiễm virus lấy cắp thông tin cá nhân . 
- Tin giả và tin phản văn hóa 
6 
- Lừa đảo trên mạng 
7 
- Lộ thông tin cá nhân 
8 
- Bắt nạt trên không gian mạng 
9 
Các biện pháp bảo vệ thông tin cá nhân : 
+ Không ghi chép thông tin cá nhân ở những nơi mà người khác có thể đọc. 
+Giữ cho máy tính không bị nhiễm các phần mềm gián điệp. 
+Cẩn trọng khi truy cập mạng qua wifi công cộng vì hầu hết những trạm wifi công cộng không mã hóa thông tin khi truyền 
10 
Hành vi bắt nạt trên mạng ảnh hưởng nghiêm trọng tới tâm lý của nạn nhân vì : 
 Việc bắt nạt có thể xảy ra dai dẳng , bất cứ lúc nào; 
Người bắt nạt có thể ẩn danh, không biết là ai để đối phó; 
Số người theo dõi, bình luận có thể rất đông gây áp lực nặng nề, khiến nạn nhân có nguy cơ tự cô lập; 
 Nhiều người không tự giải quyết được nhưng không dám nói ra, dẫn đến trầm cảm là có các hành vi tiêu cực. Bắt nạt là một kiểu khủng bố trên không gian mạng. 
11 
Một số biện pháp phòng chống hành vi bắt nạt 
+ Không trả lời thư từ hay tin nhắn, không tranh luận với kẻ bắt nạt trên diễn đàn 
+ Không nên kết bạn dễ dãi qua mạng . 
+ Hãy lưu giữ tất cả các bằng chứng. 
+ Hãy chia sẻ với bố mẹ hoặc thầy cô. 
+ Khi sự việc nghiêm trọng hãy báo cho cơ quan công an kèm theo bằng chứng. 
12 
- Nghiện Internet 
13 
Ghi nhớ 
+ Mạng là môi trường giao tiếp nhanh chóng, thuận tiện nhưng ẩn chứa nhiều nguy cơ gây mất an toàn thông tin 
+ Chỉ truy cập các trang web tin cậy, hãy cảnh giác với các thông tin giả, lừa đảo. 
+ Hãy giữ bí mật thông tin cá nhân. 
+ Chỉ nên kết bạn với những người quen biết trong mạng xã hội, khi bị bắt nạt, hãy chia sẽ với người thân hoặc thầy cô. 
+ Không nên sử dụng Internet quá nhiều. 
14 
15 
Em hãy đưa ra một số tình huống có thể làm lộ mật khẩu tài khoản. 
Em co biết một hành vi lừa đảo trên mạng không? Nếu có, em hãy kể cách thức lừa đảo. 
16 
- Máy tính bị nhiễm virus do tải các phần mềm độc hại 
- Bị đánh cắp tài khoản facebook, youtube, zalo 
- Truy cập vào trang web hoặc đường link độc hại, 
2.PHẦN MỀM ĐỘC HẠI 
- Một đối tượng gây mất an toàn là phần mềm độc hại (malicious software, viết tắt là malware),những phần mềm được viết ra với ý đồ xấu, gây hại cho người dùng. 
17 
- Theo cơ chế lây nhiễm có hai loại phần mềm độc hại là virus và worm . Còn một loại phần mềm độc hại khác là Trojan chỉ nhằm chiếm đoạt thông tin hay chiếm quyền sử dụng máy tính sẽ ít chú trọng đến tính năng lây nhiễm.  
18 
 a) Tìm hiểu về virus, Trojan, worm và cơ chế hoạt động - Virus: C hỉ là các đoạn mã độc, phải gắn với một phần mềm mới phát tác và lây lan được.- Khi chạy một phần mềm đã nhiễm virus, các đoạn mã độc sẽ đưa vào bộ nhớ, chờ khi thi hành một phần mềm khác sẽ chèn vào để hoàn thành một chu kì lây lan. 
19 
- Worm, sâu máy tính. Khác với virus, worm là một phần mềm hoàn chỉnh. Để lây, worm lợi dụng những lỗ hỏng bảo mật của hệ điều hành hoặc dẫn dụ, lừa người dùng chạy để cài đặt vào mấy của nạn nhân. Cách lừa thông thường là để một liên kết ngầm trong email hoặc tin nhắn với vỏ bọc là một nội dung lành mạnh, ví dụ ‘’bấm vào đây để nhận tin’’ nhưng khi bấm vào, ngoài bản tin thì chính là phần mềm độc hại cũng được tải vào máy. 
20 
21 
 Trojan. P hần mềm nội gián.gọi là trojan, theo truyền thuyết ‘’Con ngựa thành Troa’’ (Trojan Horse) trong truyện thần thoại Hy Lạp. Tùy hành vi, Trojan có thể mang những tên khác nhau như: 
Spyware : (Phần mềm gián điệp) có mục đích ăn trộm thông tin để chuyển ra ngoài. 
Keylogger : là một loại spyware ngầm ghi hoạt động của bàn phím và chuột để tìm hiểu người sử dụng máy làm gì 
- Backdoor : tạo một tài khoản bí mật, giống như cửa sau, để có thể truy cập ngầm vào máy tính. 
- Rootkit: chiếm quyền cao nhất của máy, có thể thực hiện mọi hoạt động kể cả xóa các dấu vết. Rootkit cũng có tài khoản truy cập ngầm 
b) Tác hại của phần mềm độc hại 
- Virus hay worm: lây lan và gây ra các tác động không mong muốn 
- Trojan: thực hiện các hoạt động nội gián. 
- Các virus hay worm ‘’dữ’’ có thể làm hỏng các phần mềm trong máy xóa dữ liệu hay làm tê liệt hệ thống máy tính. 
-Virus có thể bị phát hiện theo hành vi, nhưng các worm ( sâu ) thường do chính nạn nhân bị lừa cài đặt nên rất khó phát hiện. Nhiều sâu đã gây ra những thảm họa. 
22 
c) Phòng chống phần mềm độc hại 
- Cẩn thận trọng khi chép các tệp chương trình hay dữ liệu vào máy từ ổ cứng rời, thẻ nhớ hoặc tải về từ mạng . 
- Không mở liên kết trong email hay tin nhắn mà không biết rõ có an toàn hay không . 
- Đừng để lộ mật khẩu các tài khoản của mình để tránh bị kẻ xấu chiếm quyền, mạo danh . 
- Ngoài ra, hãy sử dụng các phần mềm phòng chống các phần mềm độc hại. 
23 
Ghi nhớ 
Phần mềm độc hại là phần mềm viết ra với ý đồ xấu, gây ra các tác động không mong muốn. 
Virus và worm là các phần mềm độc hại có khả năng lây nhiễm; Trojan là phần mềm nội gián để ăn cắp thông tin và chiếm đoạt quyền trên máy. 
Để phòng ngừa phần mềm độc hại, không lấy từ trên mạng hoặc sao chép qua các thiết bị nhớ những phần mềm mà mình không biết rõ. Khi nhận được email hay tin nhắn có liên kết, nếu không rõ về nguồn gốc thì không nên mở. 
 Hãy sử dụng các phần mềm chống phần mềm độc hại để bảo vệ máy tính. 
24 
25 
Em hãy tổng kết về ba loại phần mềm độc hại theo bảng sau: 
Tính hoàn chỉnh 
Cơ chế lây nhiễm 
Tác hại 
Virus 
Trojan 
Worm 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
? 
26 
Tính hoàn chỉnh 
Cơ chế lây nhiễm 
Tác hại 
Virus 
Là các đoạn mã độc 
chạy một phần mềm đã nhiễm virus, đoạn mã độc sẽ được đưa vào bộ nhớ, chờ khi thi hành một phần mềm khác sẽ chèn vào 
Làm hỏng các phần mềm khác ở trong máy, xoá dữ liệu hay tê liệt hệ thống 
Trojan 
Worm 
Phần mềm nội gián 
Là 1 phần mềm hoàn chỉnh 
Ẩn dưới vỏ bọc chương trình tiện ích, chờ người dùng tải về 
Lợi dụng lỗ hổng bảo mật của hệ điều hành hoặc dẫn dụ, lừa người dùng chạy để cài đặt 
Chiếm quyền kiểm soát và đánh cắp thông tin 
Làm hỏng các phần mềm khác ở trong máy, xoá dữ liệu hay tê liệt hệ thống