Bài giảng Ngữ văn lớp 10 - Phú sông Bạch Đằng (Bạch Đằng giang phú) - Trương Hán Siêu

XIN KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC BẠN HỌC SINHPHÚ SÔNG BẠCH ĐẰNG(BẠCH ĐẰNG GIANG PHÚ)- TRƯƠNG HÁN SIÊU -I. Tìm hiểu chung1. Tác giả+ Cuộc đờiTrương Hán Siêu (? – 1354) tự là Thăng PhủNgười làng Phúc Am, huyện Yên Ninh, nay thuộc Ninh BìnhLà môn khách của Trần Hưng Đạo. Được phong chức Hàn Lâm Học Sĩ.Khi mất được phong chức : Thái Bảo, Thái Phó và được thờ ở Văn Miếu.+ Con ngườiLà người cương trực học vấn uyên thâm, được các vua Trần tin cậy, nhân dân kính trọng+ Sự nghiệp: tác phẩm của ông để lại không nhiều, hiện còn 4 bài thơ và 3 bài vănĐền thờ Trương Hán Siêu trên núi Non Nước, Ninh BìnhTượng đài Trương Hán Siêu2. Tác phẩm.a. Thể loại : Thể phú . Thuộc loại phú cổ thểb. Xuất xứ :Chưa rõ. Khoảng 50 năm sau cuộc kháng chiến chống quân Mông NguyênI. Tìm hiểu chungc. Bố cục:4 PHẦNPhần mở: cảm xúc của nhân vật khách trước cảnh sắc trên sông Bạch Đằng Phần giải thích: các bô lão hồi tưởng về chiến tích trên sông Bạch ĐằngPhần bình luận: Suy ngẫm về nguyên nhân chiến thắng của bô lãoPhần kết: lời khẳng định đề cao vai trò của con người và cảnh vật của nhân dân taII. Đọc – hiểu văn bản1. Cảm xúc của nhân vật Khách trước cảnh sắc trên sông Bạch Đằng- Nhân vật khách là sự phân thân của tác giả -> tạo tính khách quan, chân thực cho những điều sắp nói ra.- Địa danh: Nguyên, Tương, Vũ Huyệt, Cửu Giang, Ngũ Hồ, Tam Ngô, Bách Việt, Vân Mộng- Địa danh: Cửa Đại Than, bến Đông Triều, sông Bạch Đằng.=> BP: Liệt kê-> địa danh Trung Quốc.-> địa danh Đại ViệtKhách là một người có tâm hồn khoáng đạt, thích ngao du sơn thủy, muốn đến nhiều nơi đi nhiều chỗ không chỉ để ngao du mà còn tìm hiểu về lịch sử. Là người có kiến thức rộng lớn, uyên thâm.Khách còn là người có hoài bão lớn, chí khí bốn phương.II. Đọc – hiểu văn bản- “ Bát ngát ...... Một màu” -> Hùng vĩ, hoành tráng, bao la -> không gian rộng lớn- “Nước trời .... Ba thu” -> Trong sáng, đẹp, nên thơ- “ Sông chìm... Gò đầy xương khô” -> Ảm đạm, hoang vu, hắt hui => Cảm xúc:- Cảm xúc vui sướng tự hào: cảnh vật vừa hoành tráng, vĩ đại, thơ mộng nên thơ.- Tự hào trước những chiến tích quá khứ vẻ vang.- Buồn thương nhớ tiếc, hoài niệm về quá khứ vẻ vang vì chiến trường xưa oanh liệt nay trơ trọi hoang vu, thời gian đã xóa nhòa đi oanh liệt một thời.1. Cảm xúc của nhân vật Khách trước cảnh sắc trên sông Bạch ĐằngII. Đọc – hiểu văn bản2. Sự hồi tưởng của các bô lão về chiến tích trên sông Bạch Đằng- Sự xuất hiện của nhân vật bô lão có thể là nhân vật có thật: những người dân địa phương sống ở ven sông - Hoặc là nhân vật hư cấu: là tâm tư tình cảm của tác giả hiện thân thành nhân vật trữ tình. Các bô lão đã tái hiện các cuộc chiến đấu trên sông Bạch Đằng như thế nào?Quang cảnh chiến đấu: - thuyền bè muôn đội - tinh kì phất phới - sáu quân hùng hổ - giáo gươm sáng chóibinh lực hùng hậu, không khí hào hùng- Tính chất của cuộc chiến đấu : + “Ánh nhật nguyệt phải mờ”+ “ Trời đất phải đổi”Hình ảnh phóng đại+ Tất liệt thế cường, Lưu cung hết dối<>Hung đồ hết lốiHình ảnh đối lậpII. Đọc – hiểu văn bản2. Sự hồi tưởng của các bô lão trên sông Bạch Đằng Tính chất của cuộc chiến đấu rất gay go quyết liệtEm thấy giọng điệu ngôn ngữ lời kể của các bô lão có gì đặc biệt?- Thái độ, giọng điệu: nhiệt huyết, đầy tự hào,hào hùng mang cảm hứng của người trong cuộc- Ngôn ngữ súc tích, cô đọng, vừa khái quát vừa gợi lại được diễn biến, không khí của các trận đánh rất sinh động3. Suy ngẫm của bô lão về nguyên nhân thắng lợiThời thế thuận lợi “ trời cũng chiều lòng người”Địa thế núi sông “ trời đất cho nơi hiểm trở”Con người – nhân tài “ nhân tài giữ cuộc điện an”Nhân tài là nguyên nhân quan trọng nhất quyết định đến mọi thắng lợi của mọi trận đấuMang cảm hứng nhân vănEm thấy giọng điệu ngôn ngữ lời kể của các bô lão có gì đặc biệt?II. Đọc – hiểu văn bản4. Lời ca khẳng định vai trò của con người và cảnh vậtLời ca của các bô lão nói lên điều gì?- những người bất nhân bất nghĩa sẽ lưu vong. Những người anh hùng nhân nghĩa thì mãi lưu danh thiên cổ Đó là chân lý vĩnh hằng như sông Bạch Đằng ngày đêm đổ về biển đông. Muôn đời theo quy luật* Lời ca của các bô lão * Lời ca của nhân vật khách Ca ngợi sự anh minh của 2 vị thánh quân: Trần Nhân Tông và Trần Thánh TôngCa ngợi chiến tích trên sông Bạch ĐằngKhẳng định chân lý : vai trò và vị trí quyết định của con ngườiNiềm từ hào dân tộc và tư tưởng nhân văn cao đẹpIII. Tổng kết2. Nghệ thuật1. Nội dungXIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC EM!