Bài giảng Ngữ văn 10 - Tuần 14: Nhàn - Năm học 2022-2023 - Trần Văn Nam - Trường THPT Nguyễn Trãi

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY/CÔ GIÁO ĐẾN DỰ GIỜ LỚP 10A8 
GIÁO VIÊN: TRẦN VĂN TÂM 
BỘ MÔN NGỮ VĂN 
 TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI 
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY/CÔ GIÁO ĐẾN DỰ GIỜ LỚP 10A8 
TRÒ CHƠI GIẢI MÃ Ô CHỮ 
 Luật chơi như sau: 
Có 4 câu hàng ngang : trả lời đúng 01 câu được +10đ, trả lời sai bị trừ 10đ . Giải đáp đúng câu hàng ngang sẽ mở ra 01 ô chữ từ khóa ở hàng dọc . 
Câu hàng dọc: trả lời đúng cộng từ 40đ đến 10đ, trả lời sai bị trừ từ 40đ đến 10đ. 
N 
G 
U 
Y 
E 
N 
T 
R 
A 
I 
T 
H 
E 
K 
I 
X 
V 
I 
H 
A 
I 
P 
H 
O 
N 
G 
O 
A 
N 
1 
Câu 1. Tác giả của bài thơ Cảnh ngày hè là ai? 
2 
Câu 2. 
Cuộc nội chiến Lê – Mạc diễn ra trong thế kỉ nào? 
3 
Câu 3. 
Sông Bạch Đằng thuộc thành phố nào hiện nay? 
4 
Câu 4. 
Việc các quan lại xin từ chức, lui về sống ở các vùng quê gọi là gì? 
5 
TRÒ CH Ơ I GIẢI Ô CHỮ 
NHÀN 
Nguyễn Bỉnh Khiêm 
Tiết 39,40 
Tiết 39,40 
Tiết 39 
I. GIỚI THIỆU CHUNG 
1. Tác giả 
2. Tác phẩm 
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN 
1. Vẻ đẹp cuộc sống nhàn 
Tiết 40 
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN (tt) 
2. Vẻ đẹp nhân cách NBK 
III. TỔNG KẾT 
1. Nghệ thuật 
2. Ý nghĩa văn bản 
IV. CỦNG CỐ - LUYỆN TẬP 
Cấu trúc bài học 
NHÀN 
Nguyễn Bỉnh Khiêm 
Vẻ đẹp cuộc sống, nhân cách của Nguyễn Bỉnh Khiêm . 
Tự học, giải quyết vấn đề, thẩm mỹ, giao tiếp, hợp tác, sử dụng ngôn ngữ, 
Đọc - hiểu một bài thơ trữ tình kết hợp triết lí ; Vẻ đẹp của ngôn ngữ tiếng Việt . 
Hiểu đúng quan niệm sống nhàn của tác giả; kính trọng nhân cách lớn Nguyễn Bỉnh Khiêm . 
Kiến 
thức 
Kĩ 
năng 
Năng 
 lực 
Thái 
độ 
MỤC TIÊU 
Tiết 39 
NHÀN 
Nguyễn Bỉnh Khiêm 
I. GIỚI THIỆU CHUNG 
1. Tác giả Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491-1585) 
Tượng đài Trình quốc công Nguyễn Bỉnh Khiêm 
NHÓM 1. 
Trình bày những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp sáng tác 
của Nguyễn Bỉnh Khiêm. 
Quê: Hải Phòng. 
- Xuất thân: Trong gia đình trí thức phong kiến. 
- Cuộc đời từng trải, chứng kiến nhiều biến cố bão táp của thời đại. 
I. GIỚI THIỆU CHUNG 
1. Tác giả Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491-1585). 
a. Cuộc đời: 
b. Con người: 
- Thông minh, uyên bác. 
- Chính trực, coi thường danh lợi, "chí để ở nhàn dật ". 
- Cuộc đời ông gắn liền với những tên gọi: Bạch Vân Cư Sĩ , Tuyết Giang Phu Tử , Trạng Trình. 
c. Sự nghiệp thơ văn 
=> NBK là nhà thơ lớn của dân tộc 
TRẠNG TRÌNH NGUYỄN BỈNH KHIÊM - NHÀ TIÊN TRI LỖI LẠC 
Tiết 39 
NHÀN 
Nguyeãn Bænh Khieâm 
I. GIỚI THIỆU CHUNG 
Tác giả 
Bài thơ “ Nhàn ” 
Tượng đài Trình quốc công Nguyễn Bỉnh Khiêm 
NHÓM 2. 
Nêu xuất xứ và thể loại của bài thơ ? Giải thích nhan đề bài thơ? 
back 
NGUYÊN TÁC CHỮ NÔM 
蔑埋蔑𨨠蔑芹鉤 
疎引油埃𣡝趣芾 
些曳些尋尼永尾 
𠊛坤𠊛典准唠哰 
秋咹芒竹冬咹稼 
春沁湖蓮夏沁 
𨢇旦檜些仕㕵 
𥆾䀡富貴似占包 
PHIÊN ÂM 
Một mai, một cuốc, một cần câu, 
Thơ thẩn d ầu ai vui thú nào. 
Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ, 
Người khôn, người đến chốn lao xao. 
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá, 
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao. 
Rượu , đến cội cây, ta sẽ uống, 
Nhìn xem phú quý tựa chiêm bao . 
Tiết 39 
NHÀN 
Yêu cầu đọc diễn cảm: 
Nhịp 2/2/3, 4/3, chậm rãi, ung dung, thanh thản, hóm hỉnh. 
Tiết 41. Đọc văn. 
NHÀN 
I. TÌM HIỂU CHUNG 
Tác giả Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491-1585) 
Bài thơ “Nhàn” 
Tượng đài Trình quốc công Nguyễn Bỉnh Khiêm 
NHÓM 2. 
Nêu xuất xứ và thể loại của bài thơ “Nhàn”. Em hiểu thế nào về nhan đề bài thơ? 
II- ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 
1.1. Hai câu đề 
Một mai, một cuốc, một cần câu, 
Thơ thẩn dầu ai vui thú nào. 
1. Vẻ đẹp cuộc sống nhàn 
NHÓM 3. 
Vẻ đẹp cuộc sống thanh nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm 
thể hiện như thế nào 
trong hai câu đề? 
Tất cả đã sẵn sàng cho cuộc sống 
lao động 
Niềm vui với công việc lao động nơi thôn quê, cuộc sống thuần hậu an nhàn, 
gần gũi với nhân dân. 
1.2. Hai câu luận 
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá, 
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao. 
Thu 
Đông 
Hạ 
Xuân 
II- ĐỌC HIỂU VĂN BẢN 
1.1. Hai câu đề 
1. Vẻ đẹp cuộc sống nhàn 
NHÓM 4. 
Vẻ đẹp cuộc sống thanh nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm 
thể hiện 
như thế nào 
trong hai câu luận? 
Bức tranh tứ bình về cảnh sinh hoạt bốn mùa 
Sản vật dân dã, 
đạm bạc 
Nếp sinh hoạt bình dị 
Cuộc sống đạm bạc, thanh cao, thoải mái về tinh thần, tự do tự tại, chan hòa với thiên nhiên, với đời thường. 
Nhàn là sống hòa hợp với tự nhiên, vui với cuộc sống dân dã, giản dị, thanh cao. 
Chủ tịch Hồ Chí Minh 
Dụng cụ nào không được nói đến trong bài thơ “Nhàn”? 
a. Mai b. Cày c. Cuốc d. Cần câu 
BÀI TẬP CỦNG CỐ 
Số từ “một” trong câu thơ đầu nói lên điều gì? 
a. Đời sống nghèo nàn của tác giả. 
b. Nhà thơ đã chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc sống lao động ở thôn quê . 
c. Cả 2 ý trên đều đúng . 
BÀI TẬP CỦNG CỐ 
B. Nói quá 
Biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng trong 2 câu thơ: 
“ Thu ăn măng trúc, đông ăn giá, 
 Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao.” 
D. Nói ngược 
A. Phép đối 
C. Liệt kê , phép đối 
BÀI TẬP CỦNG CỐ 
Quan niệm sống “nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm là gì? 
A 
Sống hòa hợp với tự nhiên, xa lánh danh lợi để giữ cốt cách thanh cao 
B 
Không vất vả, cực nhọc 
C 
Không quan tâm xã hội, chỉ lo cho cuộc sống nhàn của bản thân 
BÀI TẬP CỦNG CỐ 
Trong cuộc sống hối hả thời kinh tế thị trường hiện nay, chúng ta có thể học tập được điều gì ở quan niệm nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm? 
BÀI TẬP CỦNG CỐ