Bài giảng Ngữ văn 10 - Tiết 76 ,77: Đọc văn: Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (Trích “Chinh phụ ngâm”)

Tiết 76 ,77Đọc vănTình cảnh lẻ loi của người chinh phụNguyên tác chữ Hán: Đặng Trần CônBản diễn Nôm: Đoàn Thị Điểm(Trích “Chinh phụ ngâm”)I. Tìm hiểu chung:1. Tác giả – dịch giả:- Tác giả:- Dịch giả: Đặng Trần Côn- nhân tài nửa đầu TKXVIII+ Đoàn Thị Điểm (1705- 1748): một nữ sĩ tài hoa, bất hạnh.+ Phan Huy Ích (1750 – 1822): một danh sĩ tài hoa đương thời I. Tìm hiểu chung:2. Tác phẩm “Chinh phụ ngâm”:- Hoàn cảnh sáng tác:Khoảng 1741- 1742 (Đầu đời Lê Hiển Tông): Nội chiến liên miên. - Nội dung:+ Sự oán ghét chiến tranh phong kiến phi nghĩa +Tâm trạng khao khát tình yêu, hạnh phúc lứa đôi.- Hình thức: +Nguyên tác:Thể loại ngâm khúc, thể thơ trường đoản cú+ Bản Nôm:Thể loại ngâm khúc, thể thơ song thất lục bátTrang bìa bản Chinh phụ ngâm thời Gia Long được Nguyễn Văn Xuân tìm thấy ở Huế Tranh vẽ minh họa người chinh phụ trong bài bình về Chinh phụ ngâm của Viện Văn họcGiáp mặt rồi phútbỗngchia tay Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phenVắng chàng điểm phấn trang hồng với ai ?3. Đoạn trích:I. Tìm hiểu chung:a. Vị trí:Từ câu 193 đến 216 (Tương ứng: câu 228 đến 252 trong nguyên tác) b. Đọc văn bản:c. Bố cục:- 16 câu đầu: Nỗi cô đơn, sầu muộn của người chinh phụ trong cảnh xa chồng- 8 câu cuối: Mong ước gửi đến chồng lòng thương nhớD¹o hiªn v¾ng thÇm gieo tõng b­ícNgåi rÌm th­a rñ th¸c ®ßi phen. Ngoµi rÌm th­íc ch¼ng m¸ch tin, Trong rÌm, d­êng ®· cã ®Ìn biÕt ch¨ng? 	II. Đọc – hiểu đoạn trích:1. 16 câu đầu: Nỗi cô đơn, sầu muộn:* Câu 1-8:- Hành động lặp đi lặp lại một cách vô thức, không mục đích, ý nghĩa.- Trách chim Thước “chẳng mách tin”- Kh«ng gian: Hiên vắng, rèm thưa Trèng v¾ng, hiu qu¹nh Ngoài rèm / trong rèmNghệ thuật đối: sự mong ngóng tin tức dù hướng ra ngoài hay vào trong cũng chỉ là sự im lặng.-Thêi gian: Ngµy - ®ªm -> dµi d»ng dÆc Tâm trạng bồn chồn, khắc khoải mong chờ.§Ìn cã biÕt d­êng b»ng ch¼ng biÕt, Lßng thiÕp riªng bi thiÕt mµ th«i. Buån rÇu nãi ch¼ng nªn lêi, Hoa ®Ìn kia / víi bãng ng­êi / kh¸ th­¬ng. - Hình ảnh “ngọn đèn”:+ Câu hỏi tu từĐèn có biết ... chẳng biết+ Điệp ngữ bắc cầu:§Ìn biÕt ch¨ng?§Ìn cã biÕt...Lời than thở trong khắc khoải chờ đợi, hy vọng, day dứt không yên.- Hoa ®Ìn kia > Khát khao hạnh phúc mãnh liệt.- Nghệ thuật:+ Sự nối dòng liên tiếp (lặp đầu cuối) -> xoáy sâu vào tâm trạng cô đơn, không lối thoát của người chinh phụ. + Giọng chậm, buồn -> nỗi buồn, sầu triền miên Đo¹n th¬ kh¾c häa t©m tr¹ng cña mét con ng­êi sèng trong nçi c« ®¬n buån khæ ®Õn hÐo hon, sÇu th¶m. Trong c¶nh ngé Êy nµng vÉn lu«n khao kh¸t ®­îc sèng trong t×nh yªu vµ h¹nh phóc løa ®«i Tóm lại:	Củng cố+ Ở 8 câu đầu những yếu tố ngoại cảnh nào tác động đến tâm trạng người chinh phụ?+ Theo em nghệ thuật đặc sắc nhất của bản dịch nôm là gì ?Thành công của bản dịch ThÓ song thÊt lôc b¸t: thÓ th¬ d©n téc. Cã ©m ®iÖu: triÒn miªn, tha thiÕt rÊt phï hîp víi viÖc diÔn t¶ t©m tr¹ng. SÇu tùa h¶i 	 Kh¾c giê ®»ng ®½ng nh­ niªnKh¾c nh­ niªn Mèi sÇu d»ng dÆc tùa miÒn biÓn xaSo s¸nh	 so s¸nh+tõ l¸y Trêi th¨m th¼m xa vêi kh«n thÊu, Nçi nhí chµng ®au ®¸u nµoxong.C¶nh buån ng­êi thiÕt tha lßng,Cµnh c©y s­¬ng ®­îm tiÕng trïng m­a phun”. Gµ eo ãc g¸y s­¬ng n¨m trèng,Hße phÊt ph¬ rñ bãng bèn bªn.Kh¾c giê ®»ng ®½ng nh­ niªn,Mèi sÇu d»ng dÆc tùa miÒn biÓn xaH­¬ng g­îng ®èt hån ®µ mª m¶i,G­¬ng g­îng soi lÖ l¹i ch©u chan.S¾t cÇm g­îng g¶y ngãn ®µn,D©y uyªn kinh ®øt, phÝm loan ng¹i chïng,D¹o hiªn v¾ng, thÇm gieo tõng b­íc.Ngåi rÌm th­a rñ th¸c ®ßi phen.Ngoµi rÌm th­íc ch¼ng m¸ch tin,Trong rÌm, d­êng ®· cã ®Ìn biÕt ch¨ng?§Ìn cã biÕt d­êng b»ng ch¼ng biÕt,Lßng thiÕp riªng bi thiÕt mµ th«i.Buån rÇu nãi ch¼ng nªn lêi,Hoa ®Ìn kia víi bãng ng­êi kh¸ th­¬ng,Lßng nµy göi giã ®«ng cã tiÖn,Ngh×n vµng xin göi ®Õn non Yªn,Non Yªn dï ch¼ng tíi miÒn.Nhí chµng ®»ng th¨m th¼m lªn b»ng trêiTr«ng ngãng Bi thiÕt buån rÇuSÇu muénNghÑn ngµo ,lo sîGöi nçi nhí nhung da diÕt§au khổ, bÕ t¾cS¬ ®å DiÔn biÕn t©m tr¹ng Nh©n vËt tr÷ t×nh