Bài giảng Lịch sử 10 - Bài 6: Một sô nền văn minh phương Tây thời kỳ cổ - Trung đại - Năm học 2022-2023 - Nguyễn Đình Thế - Trường THPT Đông Thái

 TRƯỜNG THCS & THPT ĐÔNG THÁI 
 Biên soạn: Nguyễn Đình Thế 
MỘT SÔ NỀN VĂN MINH PHƯƠNG TÂY 
THỜI KỲ CỔ-TRUNG ĐẠI 
 BÀI 6 
Điểm chung của các nên văn minh cổ đại phương Đông (Ai Cập, Trung Quốc, Ấn Độ) là 
A 
Hình thành ven các con sông lớn 
C 
Hình thành muộn hơn văn minh phương Tây 
B 
Tồn tại trong khoảng thời gian bằng nhau 
D 
Nô lệ là lực lượng sản xuất chính trong xã hội 
Cư dân cổ đại của quốc gia nào sau đây phát minh ra số 0? 
A 
Ai Cập 
C 
Mông cổ 
B 
Ấn Độ 
D 
Trung Quốc 
Công trình kiến trúc cổ đại duy nhất còn tồn tại gần như nguyên vẹn đến ngày nay là 
A 
Vạn Lý Trường Thành 
C 
Lăng Ta-giơ-Ha-man 
B 
Vườn treo Ba-bi-lon 
D 
Kim tự tháp Ai Cập 
MỘT SỐ NỀN VĂN MINH PHƯƠNG TÂY 
BÀI 6 
Hy Lạp cổ đại 
La M ã cổ đại 
Thời Phục hưng 
MỘT SỐ NỀN VĂN MINH PHƯƠNG TÂY THỜI KÌ CỔ - TRUNG ĐẠI 
BÀI 6: 
Hy Lạp cổ đại 
La M ã cổ đại 
Thời Phục hưng 
2 tiết 
1. Những thành tựu tiêu biểu văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại 
Hy Lạp cổ đại 
La M ã cổ đại 
Thời Phục hưng 
Chữ viết 
Kiến trúc, điêu khắc 
Hội họa 
Khoa học 
Văn học 
Tư tưởng 
Tôn giáo 
VĂN MINH HY LẠP – LA MÃ 
cổ đại 
CHỮ VIẾT 
Cư dân cổ đại Hy Lạp đã sáng tạo ra hệ chữ cái A, B, C và La Mã kế thừa, phát triển thành chữ La-tinh. 
CHỮ VIẾT 
Chữ la-tinh trên Khải hoàn môn Công-xtăng-tin ở Rô-ma cổ đại. 
CHỮ VIẾT 
Chữ số La Mã có ý nghĩa rất lớn trong ứng dụng hiện nay. 
TRIẾT HỌC 
VĂN HỌC 
Văn học Hy Lạp phong phú, nhiều thể loại (sử thi, kịch, thần thoại, ). Trong đó nổi bật là sử thi I-li-át và Ô-đi-xê của Hô-me. Nền văn học đồ sộ của Hy Lạp – La Mã cổ đại đã đặt nền móng cho văn học phương Tây. 
Đền pác-tê-nông 
Tượng vệ nữ thành Mi-lô 
KIẾN TRÚC VÀ ĐIÊU KHẮC HY LẠP – LA MÃ CỔ ĐẠI 
Đền pác-tê-nông 
Tượng vệ nữ thành Mi-lô 
KIẾN TRÚC VÀ ĐIÊU KHẮC HY LẠP – LA MÃ CỔ ĐẠI 
ĐẤU TRƯỜNG CÔ-LI-DÊ (RO-MA) 
Là một bức tượng của Hy Lạp cổ đại. Người vận động viên đang thực hiện việc ném đĩa với một dáng vẻ hoàn hảo. 
TƯỢNG NỮ THẦN SĂN BẮT ARTEMIS 
Là tác phẩm điêu khắc về nữ thần Hy Lạp cổ đại tượng trưng cho săn bắn, hoang dã, muông thú, Mặt Trăng và sự trong trắng trinh tiết . 
TƯỢNG LỰC SĨ NÉM ĐĨA 
Là một bức tượng của Hy Lạp cổ đại. Người vận động viên đang thực hiện việc ném đĩa với một dáng vẻ hoàn hảo. 
GỐM SỨ HY LẠP 
BẮT CÓ NÀNG PÉC-XÊ-PHÔN 
HỘI HỌA 
NGƯỜI ĐÁNH CÁ 
BẮT CÓ NÀNG PÉC-XÊ-PHÔN 
KHOA HỌC, KĨ THUẬT 
Kĩ thuật 
Thiên văn 
Toán học 
Y học 
Sử học 
LỊCH PHÁP VÀ THIÊN VĂN HỌC 
Người Hy Lạp và La Mã có nhiều hiểu biết về thiên văn, họ cho rằng mặt trời và các thiên thể chuyển động quanh trái đất. Người La Mã tính được một năm có 365 ngày và ¼. 
TOÁN HỌC 
Ơ -cơ-lít 
Pi-ta-go 
Ác-si-mét 
Ơ -cơ-lít 
Pi-ta-go 
Ác-si-mét 
TOÁN HỌC 
Tượng bán thân Tuy-xi-đít đặt tại bảo tàng Royar, Ontario, Toronto, Canada 
Bản sao bức họa chân dung Hê-rô-đốt thế kỉ IV TCN 
Y HỌC 
Hi-pô-crát 
Người được coi là cha đẻ của nền y học phương Tây, các thầy thuốc Hy Lạp cổ đại có nhiều tri thức về chữa bệnh bằng thuốc, giải phẫu, gây mê . 
NHỮNG NHÀ SỬ HỌC NỔI TIẾNG CỦA HI LẠP CỔ ĐẠI 
Tuy-xi-đít 
Tượng bán thân Tuy-xi-đít đặt tại bảo tàng Royar, Ontario, Toronto, Canada 
Hê-rô-đốt 
Bản sao bức họa chân dung Hê-rô-đốt thế kỉ IV TCN 
Tượng Pi-ta-go và mô phỏng định lí do ông phát minh ra được dựng trên đảo Xa-mốt (Hy Lạp) 
Mô hình mô phỏng máy bắn đá của người Hy Lạp cổ đại 
TƯ TƯỞNG 
TƯ TƯỞNG 
DUY VẬT 
DUY TÂM 
Ta-lét 
Hê-ra-clít 
A-rít-xtốt 
Xô-crát 
Pờ-la-tông 
Là cơ sở của nền Triết học phương Tây sau này 
Đê-mô-crít 
TÔN GIÁO 
Người Hy Lạp – La Mã cổ đại thờ đa thần. Các vị thần của Hy Lạp – La Mã được mô tả hình dáng, tính cách giống con người. 
Cơ Đốc giáo được hình thành vào thế kỉ I ở phía Đông của La Mã, theo truyền thuyết, người sáng lập Cơ Đốc giáo là Giê-su. 
2 . VĂN MINH TÂY ÂU KÌ THỜI PHỤC HƯNG 
Hãy nêu ý nghĩa những thành tựu cơ bản của nền văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại? 
+ Góp phần vào sự phát triển rực rỡ của nền văn minh phương Tây. 
+ Đặt nền móng cho sự phát triển nhiều lĩnh vực của văn minh nhân loại. 
2. Những thành tưu tiêu biểu của văn minh Tây Âu thời kì Phục hưng 
VĂN HỌC 
TRIẾT HỌC 
KHOA HỌC 
NGHỆ THUẬT 
VĂN HÓA PHỤC HƯNG 
VĂN HỌC 
TƯ TƯỞNG 
KHOA HỌC 
NGHỆ THUẬT 
THƠ 
Đan-tê 
Tranh khắc gỗ mô tả cảnh trong vở “Thần Khúc” 
TIỂU THUYẾT 
Giô-va-ni Bô-ca-xi-ô 
Tiểu thuyết “Mười Ngày” 
TIỂU THUYẾT 
Phơ-răng-xoa Ra-bơ-le 
Gan-gan-tua và Pan-ta-Gru-en 
TIỂU THUYẾT 
Mi-quen-đơ Xéc-van-téc 
Đôn-ki-hô-tê 
KỊCH 
Uy-li-am Sếch-xpia 
Rô-mê-ô và Giu-li-ét 
HỘI HỌA, KIẾN TRÚC, ĐIÊU KHẮC 
Monalisa 
(Lê-ô-na đờ Vanh-xi) 
HỘI HỌA, KIẾN TRÚC, ĐIÊU KHẮC 
Bữa tiệc cuối cùng 
(Lê-ô-na đờ Vanh-xi) 
HỘI HỌA, KIẾN TRÚC, ĐIÊU KHẮC 
Trường học A-ten 
(Ra-pha-en) 
HỘI HỌA, KIẾN TRÚC, ĐIÊU KHẮC 
Tượng Đức Mẹ sầu bi 
(Mi-ken-lăng-giơ) 
HỘI HỌA, KIẾN TRÚC, ĐIÊU KHẮC 
Tượng Đa-vít 
(Mi-ken-lăng-giơ) 
HỘI HỌA, KIẾN TRÚC, ĐIÊU KHẮC 
Vương cung thánh đường Phê-rô 
(I-ta-li-a) 
HỘI HỌA, KIẾN TRÚC, ĐIÊU KHẮC 
Khoa học, kĩ thuật 
Cô-péc-ních 
Bru-nô 
Ga-li-lê 
Khoa học 
Nicolaus Copernicus 
Cô-péc-ních 
Ga-li-lê 
Ông là một nhà Toán học, Thiên văn học, luật gia, là nhà khóa học đã đưa ra thuyết Nhật tâm – được coi là giả thuyết khoa học quan trọng nhất trong lịch sử, đánh dấu bước chuyển sang Thiên văn học hiện đại . 
(1473 - 1543) 
Giordano Bruno 
Là một tu sĩ, nhà triết học, nhà toán học và nhà thiên văn học người Ý. Bruno được biết đến với các lý thuyết mở rộng hơn nữa thuyết nhật tâm của Nicolaus Copernicus khi đề xuất rằng các ngôi sao chỉ là các mặt trời bên ngoài Thái dương hệ và có các hành tinh của chúng xoay quanh. Ông cũng khẳng định rằng vũ trụ là bao la vô tận và do vậy không có thiên thể nào ở "trung tâm". 
Năm 1593, Bruno bắt đầu bị Tòa án dị giáo Roma xét xử do việc chối bỏ một số giáo lý Công giáo nền tảng . 
(1548 - 1600) 
Galileo Galilei 
 Là một nhà thiên văn học, nhà vật lý, nhà toán học và triết gia người Ý, đóng vai trò quan trọng trong cuộc cách mạng khoa học. Ông được coi là “cha đẻ của khoa học hiện đại”. 
Lý thuyết khoa học của ông bị Giáo hội Công giáo Rô-ma cấm tuyên truyền. Theo lệnh của Tòa án dị giáo Rôma, Galileo cuối cùng buộc phải từ bỏ thuyết nhật tâm của mình và bị quản thúc tại gia cho tới khi qua đời. 
(1564 – 1642) 
TƯ TƯỞNG 
TƯ TƯỞNG 
Mi-chen-đơ Mông-ten-nhơ 
Đê-các-tơ 
Phran-xít Bê-cơn 
Lên án chế độ phong kiến, đề cao trí thức, lí trí con người đặt nền tảng cho những bước tiến lớn về tư tưởng, triết học trong các thời đại tiếp theo. 
Lên án giáo hội Thiên Chúa giáo 
Đả kích tầng lớp quí tộc phong kiến 
Đề cao giá trị con người, tự do cá nhân 
Coi trọng khoa học, kĩ thuật 
Khởi đầu cho văn minh Tây Âu cận đại 
01 
02 
03 
04 
05 
VĂN MINH 
THỜI PHỤC HƯNG 
Quan sát logo của Tổ chức Văn hóa, Khoa học và Giáo dục của Liên hợp quốc (UNESCO), em hãy cho biết: Logo đó lấy ý tưởng từ công trình kiến trúc nổi tiếng nào của Hy Lạp cổ đại? 
LUYỆN TẬP 
Quan sát logo của Tổ chức Văn hóa, Khoa học và Giáo dục của Liên hợp quốc (UNESCO), em hãy cho biết: Logo đó lấy ý tưởng từ công trình kiến trúc nổi tiếng nào của Hy Lạp cổ đại? 
Đền pác-tê-nông 
Logo của UNESCO 
Monalisa 
Tượng David 
Vương cung thánh đường Phê-rô 
Tượng 
 Lực sĩ ném đĩa 
Quan sát hình ảnh và cho biết thành tựu nào thuộc về thời kì Hy Lạp cổ đại? 
Quan sát hình ảnh và sắp xếp những cụm từ tương ứng với hình ảnh cho đúng? 
La Mã cổ đại 
Phục hưng 
Hy Lạp cổ đại 
"Không có cơ sở của nền văn minh Hy Lạp và đế chế La Mã thì không có châu Âu hiện đại” - (Ph . Ăng-ghen) . Em có đồng ý với nhận định này không? Vì sao? 
Gợi ý: 
- Đồng ý với ý kiến của Ph. Ăng-ghen "Không có cơ sở của nền văn minh Hy Lạp và đế chế La Mã thì không có châu Âu hiện đại". 
	- Giải thích: 
Văn minh Hy Lạp - La Mã là cơ sở hình thành văn minh phương Tây. Trong thời kì hậu trung đại, sự phục hưng của nhiều giá trị từ văn minh Hy Lạp, La Mã và những tiến bộ không ngừng của các lĩnh vực kinh tế, văn hoá, chính trị đã khiến văn minh Tây Âu đạt được nhiều thành tựu, tạo cơ sở cho sự phát triển của châu Âu trong thời kì cận và hiện đại. 
Văn minh Hi Lạp và La Mã cổ đại đã có nhiều đóng góp cho nhân loại với hàng loạt phát hiến vĩ đại trong suốt chiều dài lịch sử, trong đó có nhiều lĩnh vực là nền tảng cho sự phát triển của nhân loại hiện nay. 
Điểm nổi bật của văn minh Hy Lạp và La Mã: 
Tính kế thừa (do văn minh Hy Lạp và La Mã ra đời muộn hơn nên được kế thừa nhiều thành tựu văn hóa của cư dân phương Đông cổ đại). 
Mang tính hệ thống, thực tiễn và tính khái quát cao. 
Dấu ấn cá nhân được đề cao.