Bài giảng Địa lý Lớp 10 - Bài 12: Nước biển và đại dương - Năm học 2022-2023 - Dương Thị Huệ - Trường THPT Nguyễn Trãi

BÀI 12: N Ư ỚC BIỂN VÀ ĐẠI D Ư ƠNG 
NỘI DUNG BÀI HỌC 
1. Tính chất của nước biển và ĐD 
2. Sóng, thủy triều, dòng biển 
3. Vai trò của biển và đại dương 
HĐ 1: TÍNH CHẤT CỦA NƯỚC BIỂN VÀ ĐẠI DƯƠNG 
Thảo luận cặp đôi 
2 bạn ngồi cạnh nhau sẽ cùng thảo luận 
2 phút 
Hoàn thành phiếu học tập số 1 
Phiếu học tập số 1 
Mỗi cặp nhận 1 phiếu học tập. Nghiên cứu thông tin SGK trang 41 mục 1a, 1b chọn các từ phù hợp điền vào chỗ trống. 
Hết giờ, các cặp đổi phiếu, chấm chéo (dò với đáp án của GV): mỗi từ điền đúng được 1 điểm. 
Cặp có nhiều đáp án đúng nhất chiến thắng điểm cộng. 
1. Tính chất của n ư ớc biển và đại d ư ơng 
- Độ muối 
+ Độ muối trung bình của n ư ớc biển là (1) 35 ‰ 
+ Độ muối ph ụ thuộc vào (2) l ư ợng bốc h ơ i , (3) l ư ợng mưa , và (4) l ư ợng nước sông đổ vào . 
+ Độ muối thay đổi theo (5) vĩ độ Và (6) độ sâu 
- Nhiệt độ 
+ Nhiệt độ trung bình của toàn bộ bề mặt đại d ư ơng khoảng (7) 17 0 C . 
+ Nhiệt độ n ước biển thay đổi theo (8) mùa , (9) vĩ độ và (10) độ sâu . 
Phiếu học tập 1 
1. Tính chất của n ước biển v à đại dương 
ĐỘ MUỐI 
- Độ muối TB của nước biển là 35 ‰ 
- Độ muối phụ thuộc vào: 
+ Lượng bốc hơi 
+ Lượng mưa 
+ Lượng nước sông đổ vào 
- Độ muối thay đổi theo: 
+ Vĩ độ địa lí 
+ Độ sâu 
Độ muối TB của các biển và đại dương trên thế giới 
Vĩ độ 
Độ muối 
Xích đạo 
34,5 ‰ 
Chí tuyến 
36,8 ‰ 
Ôn đới 
35 ‰ 
Cực 
34 ‰ 
Tại sao vùng chí tuyến độ muối cao nhất? Vùng cực độ muối thấp nhất? 
EM CÓ BIẾT? 
- Là một cái hồ ở Isaren và Jordan. 
- Sâu 417,5 m d ưới mực nước biển 
- Độ muối: gấp 9,6 lần n ước biển thông thường ( 337 ‰ ) 
- N ước biển: có 20 khoáng chất chữa bệnh 
BIỂN CHẾT 
Tại sao nước biển lại mặn và điều gì sẽ xảy ra nếu nước biển trở thành nước ngọt? 
Nhiệt độ 
- Nhiệt độ TB của đại dương trên thế giới là 17°C 
Nhiệt độ nước biển thay đổi theo mùa . 
Mùa hè 
Mùa đông 
- Nhiệt độ nước biển giảm dần từ xích đạo về 2 cực. 
> 
Đới khí hậu 
Nhiệt độ TB của nước biển ( °C) 
Nóng 
27 - 28 
Ôn đới 
15 - 16 
Lạnh 
< 1 
NHIỆT ĐỘ N ƯỚC BIỂN ĐÔNG THAY ĐỔI THEO MÙA VÀ THEO VĨ ĐỘ TỪ BẮC VÀO NAM 
Sóng biển 
Quan sát video và hình 12.1; 12.2, hãy ghi vào vở khái niệm, nguyên nhân hình thành sóng biển. 
Sóng biển là sự dao động của nước biển theo chiều thẳng đứng . 
Sóng phát sinh chủ yếu là do gió . Gió càng mạnh, sóng càng lớn. 
Sóng THẦN 
Quan sát video, hãy cho biết nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và các biện pháp để hạn chế tác động của sóng thần? 
Sóng thần sinh ra do động đất, núi lửa lớn, lan truyền theo phương ngang. 
Mặt đất rung chuyển 
Chú ý các âm thanh lạ (tiếng nổ lớn) 
Mặt nước sủi tăm 
Nước rút xa bờ rất nhanh 
Động vật náo loạn 
Theo dõi tin tức động đất 
Chạy nhanh đến vùng đất cao, tòa nhà cao tầng 
Bơi và bám vào vật có thể nổi lâu nhất 
HÃY HỌC BƠI SỚM NHẤT KHI CÓ THỂ! 
T rả lời câu hỏi mục 2b trang 42 SGK Địa lí 10 
Dựa vào thông tin trong mục b và các hình 12.3, 12.4, hãy: 
- Giải thích hiện tượng thủy triều. 
- Cho biết khi dao động thủy triều có biên độ lớn nhất và nhỏ nhất thì ở Trái Đất thấy hình dạng Mặt Trăng như thế nào ? 
Nước lớn 
Nước ròng 
Triều 
II- THỦY TRIỀU 
Khái niệm: 
- Là hiện tượng dao động thường xuy ên , có chu kì của các khối nước trong biển, đại dương. 
Hiện tượng thủy triều 
Nước lớn 
Nước ròng 
Nguyên nhân: do ảnh hưởng sức hút của Mặt Trăng, Mặt Trời. 
II- THỦY TRIỀU 
Hoạt động triều 
- Ở Trái Đất thấy hình dạng Mặt Trăng: 
+ Khi dao động thủy triều có biên độ lớn nhất: trăng tròn hoặc không trăng. 
+ Khi dao động thủy triều có biên độ nhỏ nhất: trăng khuyết .  
Trả lời câu hỏi mục 2c trang 43 SGK Địa lí 10 
Dựa vào thông tin trong mục c, hình 12.5, hãy: 
- Trình bày chuyển động của các dòng biển trong đại dương. 
- Kể tên một số dòng biển trong các đại dương . 
III- DÒNG BIỂN 
 Đọc thông tin trong mục c(Dòng biển) và quan sát hình 12.5 (Chú ý dòng biển nóng được kí hiệu bằng đường mũi tên màu đỏ, dòng biển lạnh được kí hiệu bằng đường mũi tên màu xanh ). 
- Chuyển động của các dòng biển trong đại dương: 
+ Dòng biển nóng: xuất phát từ vùng vĩ độ thấp chảy về vùng vĩ độ cao. 
+ Dòng biển lạnh: xuất phát từ vùng vĩ độ cao chảy về vùng vĩ độ thấp. 
- Một số dòng biển trong các đại dương: 
Đại dương 
Dòng biển nóng 
Dòng biển lạnh 
Thái Bình Dương 
- Cư-rô-si-ô 
- Bắc Xích đạo 
- Ngược Xích đạo 
- Nam Xích đạo 
- Đông Ô-xtrây-li-a 
- A-la-xca 
- Ca-li-phoóc-ni-a 
- Pê-ru 
- Bê-rinh 
- Theo gió Tây 
Đại Tây Dương 
- Bắc Đại Tây Dương 
- Gơn-xtơ-rim 
- Bắc Xích đạo 
- Guy-a-na 
- Nam Xích đạo 
- Bra-xin 
- Ghi-nê 
- Ca-na-ri 
- Ben-ghê-la 
- Phôn-len 
Ấn Độ Dương 
- Theo gió mùa (tháng 1) 
- Mũi kim 
- Mô-dăm-bích 
- Ngược Xích đạo (tháng 1) 
- Nam Xích đạo 
- Tây Ô-xtrây-li-a 
- Xô-ma-li 
- Theo gió Tây 
? mục 3 
Trả lời câu hỏi mục 3 trang 44 SGK Địa lí 10 
Đọc thông tin trong mục 3, hãy nêu vai trò của biển và đại dương đối với phát triển kinh tế - xã hội. 
Vai trò của biển và đại dương đối với phát triển kinh tế - xã hội : 
- Cung cấp nguồn tài nguyên quý giá: sinh vật, khoáng sản, năng lượng, 
- Môi trường cho các hoạt động kinh tế - xã hội: đánh bắt và nuôi trồng thủy sản, GTVT, du lịch, 
- Góp phần điều hòa khí hậu, đảm bảo sự đa dạng sinh học .  
Tiêu chí 
Sóng 
Thủy triều 
Dòng biển 
Khái niệm 
Là sự dao động của nước biển theo chiều thẳng đứng. 
Là hiện tượng nước biển dâng cao và hạ thấp theo quy luật hằng ngày. 
Là các dòng nước chảy trong biển và đại dương. 
Nguyên nhân 
Chủ yếu do gió (gió càng mạnh, sóng càng lớn). 
=> Sóng thần hình thành khi ngoài khơi xảy ra động đất hay núi lửa ngầm. 
Chủ yếu do lực hấp dẫn của Mặt Trăng, Mặt Trời và lực li tâm của Trái Đất. 
Chủ yếu do các loại gió thường xuyên hoặc sự chênh lệch nhiệt độ, độ muối, giữa các vùng biển. 
Vận dụng 
Giải bài vận dụng trang 44 SGK Địa lí 10 
Tìm hiểu thông tin, cho biết vai trò của biển đối với kinh tế - xã hội nước ta. 
Phương pháp giải: 
Tìm kiếm thông tin trên Internet hoặc sách báo. 
Lời giải chi tiết: 
Vai trò của biển đối với kinh tế - xã hội nước ta (Biển Đông): 
- Cung cấp nguồn tài nguyên quý giá: khoáng sản (dầu mỏ, khí đốt, muối), thủy sản, năng lượng (sóng biển, thủy triều), 
- Hệ sinh thái rừng ngập cho năng suất sinh học cao, đặc biệt là sinh vật nước lợ. 
- Điều hòa khí hậu: Nhờ có Biển Đông mang lại cho nước ta lượng mưa và độ ẩm lớn nên khí hậu bớt khắc nghiệt (thiên nhiên khác hẳn các nước cùng vĩ độ ở Tây Nam Á và Bắc Phi). 
- Môi trường cho các hoạt động kinh tế: giao thông vận tải trên biển, nuôi trồng và đánh bắt thủy sản, du lịch, 
TẠI SAO TRÊN THẾ GIỚI CÓ MỘT BIỂN Đ ƯỢC ĐẶT TÊN LÀ BIỂN CHẾT? 
CÁC EM HÃY TÌM HIỂU VÀ TRẢ LỜI VÀO TIẾT SAU NHÉ!