Bài giảng Sinh học Lớp 10 Sách Cánh Diều - Bài 2: Phương pháp nghiên cứu và học tập môn sinh học - Năm học 2022-2023

CHỦ ĐỀ 1: 
GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT CHƯƠNG TRÌNH MÔN SINH HỌC 
BÀI 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ HỌC TẬP 
MÔN SINH HỌC 
Các thiết bị nghiên cứu và học tập môn Sinh học 
Tìm hiểu phương pháp nghiên cứu sinh học 
Tin sinh học – Công cụ nghiên cứu và học tập môn Sinh học 
Các kỹ năng trong tiến hành nghiên cứu khoa học 
KHỞI ĐỘNG 
AI NHANH HƠN 
Câu 1: Đối tượng nghiên cứu của sinh học là gì? 
Câu 2: Sinh học là ngành khoa học nghiên cứu về vấn đề gì? 
Câu 3: Đơn vị cấu tạo nên mọi cơ thể sống là gì? 
Câu 1. Sinh vật 
Câu 2. Sự sống. 
Câu 3. Tế bào 
I. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ HỌC TẬP MÔN SINH HỌC 
Kết hợp thông tin trong SGK , hoạt động theo nhóm hoàn thành PHT theo sự phân công sau: 
+ Nhóm 1: Đọc thông tin SGK ở mục I .1 trang 12. Trả lời câu hỏi: Em hãy cho biết phương pháp quan sát là gì? Được thực hiện qua những bước nào? 
+ Nhóm 2: Đọc thông tin SGK ở mục I .2 trang 12, 13 và trả lời câu hỏi: Kể tên một số phương pháp làm việc trong phòng thí nghiệm ? Những hoạt động nào được tiến hành trong phòng thí nghiệm ở trường? Khi làm một thí nghiệm ở phòng thí nghiệm em thường thực hiện theo những bước nào? 
+ Nhóm 3: Đọc thông tin SGK ở mục I .3 và trả lời câu hỏi : Phương pháp thực nghiệm khoa học là gì? Những phương pháp nào thường được sử dụng? 
Phương pháp quan sát 
Phương pháp làm việc trong phòng thí nghiệm 
Phương pháp thực nghiệm khoa học 
Khái niệm 
Các bước tiến hành 
MỘT SỐ QUY ĐỊNH 
AN TOÀN TRONG PHÒNG THỰC HÀNH 
II. CÁC THIẾT BỊ NGHIÊN CỨU VÀ HỌC TẬP MÔN SINH HỌC 
Hãy kể tên một số thiết bị nghiên cứu trong phòng thí nghiệm của trường em và cho biết những thiết bị này dùng để nghiên cứu những lĩnh vực nào của sinh học? 
- Có rất nhiều thiết bị khác nhau từ đơn giản đến phức tạp được sử dụng trong nghiên cứu sinh học như kính hiển vi, máy li tâm, kính lúp, pipet, đèn cồn, cốc đong 
- Ống nghiệm: dùng làm thí nghiệm về các phản ứng hoá học. 
- Ống nhỏ giọt: lấy và nhỏ hoá chết lên tiêu bản, mẫu vột. 
- Lam kính và lamen: dùng làm tiêu bản quan sát dưới kính hiển vi quang học. 
- Đèn cồn: đun sôi mẫu cột có thể tích nhỏ, tạo tiêu bản vết bôi,... 
- Cốc thủy tinh : đựng hoá chất. 
- Giấy lọc: lọc các dung dịch nghiền mẫu bột để chắt lấy dịch lọc. 
- Khi sử dụng bất cứ loại thiết bị nào dù đơn giản hay phức tạp, chúng ta cần hiểu rõ cấu trúc, cách vận hành và sử dụng thiết bị để tránh làm hư hỏng dụng cụ, máy móc, thiết bị cũng như thu được kết quả chính xác và đảm bảo an toàn. 
III. CÁC KỸ NĂNG TRONG TIẾN HÀNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC 
Nêu trình tự các bước trong tiến trình nghiên cứu khoa học. 
Để hình thành nên một giả thuyết khoa học và kiểm chứng một giả thuyết chúng ta cần sử dụng cách tư duy khoa học nào? Giải thích. 
IV. TIN SINH HỌC – CÔNG CỤ NGHIÊN CỨU VÀ HỌC TẬP MÔN SINH HỌC 
Câu 1. Tin sinh là gì? 
Câu 2. Nêu một số vai trò và thành tựu của tin sinh học. 
Câu 3. Chúng ta có thể sử dụng các công cụ tin học trong học tập môn Sinh như thế nào? 
LUYỆN TẬP 
Câu 1: Để hỗ trợ cho việc điều tra các vụ án hình sự, các nhà pháp y có thể sử dụng phương pháp nghiên cứu nào? Cho ví dụ. 
Câu 2: Tại sao phẩm chất trung thực rất quan trọng trong nghiên cứu khoa học? 
VẬN DỤNG, MỞ RỘNG 
Hoạt động nhóm ở nhà: thiết kế thí nghiệm tìm hiểu ảnh hưởng của nước đến chiều cao cây đậu tương ngoài thực địa.