Bài giảng Ngữ văn 10 - Hoàng Hạc Lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng (Lí Bạch)

黃 鶴 樓 送 孟 浩 然 之 廣 陵Hoaøng Haïc Laâu toáng Maïnh Haïo Nhieân chi Quaûng Laêng Lí Baïch 1. Tác giảI. Tìm hiểu chungHãy nêu những nét chính về cuộc đời Lý Bạch?- Lí Bạch (701-762); Tự Thái Bạch- Quê: Lũng Tây nay thuộc tỉnh Cam Túc Là nhà thơ lãng mạn, vĩ đại của Trung Quốc Ông được mệnh danh là “Thi tiên”I. Tìm hiểu chung1. Tác giảnội dung học tậpHãy nêu những nội dung và nghệ thuật chính trong sáng tác của Lí Bạch?I. Tìm hiểu chung2. Tác phẩmnội dung học tập- Để lại hơn 1000 bài thơ- Néi dung: phong phú với các chủ đề chính: Ước mơ vươn tới lí tưởng cao cả; Khát vọng giải phóng cá tính; Bất bình trước hiện thực tầm thường; Tình cảm phong phú, mãnh liệt: tình bạn, thiên nhiên, uống rượu - Nghệ thuật+ Phong cách thơ: hào phóng, bay bổng nhưng tự nhiên, tinh tế, giản dị.+ Sự thống nhất giữa c¸i cao c¶ vµ c¸i ®Ñp. Mạnh Hạo Nhiên (689-740) - Nhà thơ nổi tiếng Trung Quốc thời Đường, được mệnh danh là “Ẩn thi” - Là bạn vong niên của Lí Bạch.“Hoaøng kim vaïn laïng dung dò ñaécNhaân sinh tri kæ toái nan taàm”(Vaïn laïng hoaøng kim coøn deã kieámTheá gian tri kæ thaät khoù tìm) - Lµ mét ®Þa danh ë bê b¾c Tr­êng Giang, thuéc tØnh Hå B¾c (Trung Quèc). TruyÒn thuyÕt kÓ r»ng: x­a cã chµng nho sinh PhÝ Văn Vi buån vì thi háng, lang thang ®Õn b·i Anh Vò, bªn bê Tr­êng Giang vµ tu luyÖn. Sau cã h¹c vµng ®¸p xuèng vµ chµng c­ìi h¹c vµng bay lªn trêi. Ng­êi ®êi sau x©y ng«i lÇu nµy ®Ó kØ niÖm. LÇu Hoµng H¹c lµ mét th¾ng c¶nh næi tiÕng ®ång thêi lµ mét di chØ thÇn tiªn.Laàu Hoaøng HaïcII. Đọc hiểu văn bản øng Haïc Laâu toáng Maïnh Haïo Nhieân chi Quaûng Laêng Phieân aâm:Coá nhaân taây töø Hoaøng Haïc laâu Yeân hoa tam nguyeät haù Döông Chaâu Coâ phaøm vieãn aûnh bích khoâng taän Duy kieán Tröôøng Giang thieân teá löu Dòch nghóa:Baïn cuõ giaõ töø laàu Hoaøng Haïc ôû phía taâyXuoâi veà Döông Chaâu giöõa thaùng ba muøa hoa khoùiBoùng caùnh buoàm leû loi xa daàn, maát huùt vaøo khoaûng khoâng xanh bieác.Chæ thaáy soâng Tröôøng Giang chaûy vaøo coõi trôøi Dòch thô:Baïn töø laàu Haïc leân ñöôøngGiöõa muøa hoa khoùi Chaâu Döông xuoâi doøngBoùng buoàm ñaõ khuaát baàu khoângTroâng theo chæ thaáy doøng soâng beân trôøiLí Baïch Bài thơ này được viết theo thể loại gì?Đề tài của bài thơ?Hoàn cảnh sáng tác bài thơ? - Thể loại: Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật. - Đề tài: Tình bạn - Hoàn cảnh sáng tác: Khi Lí Bạch tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng. Bài thơ là tác phẩm tiêu biểu nhất của Lí Bạch về chủ đề tiễn biệt.II. Đọc hiểu văn bản1. Đọc hiểu khái quátnội dung học tậpBoá cuïc Boá cuïc - Hai câu đầu: Không gian và thời gian đưa tiễn (cảnh) - Hai câu cuối: Tình người đưa tiễn (Tình) 2. Phaân tích baøi thô 2. 1 Hai caâu ñaàu Coá nhaân taây töø Hoaøng Haïc laâu Yeân hoa tam nguyeät haù Döông ChaâuCoá nhaân taây töø Hoaøng Haïc laâu Yeân hoa tam nguyeät haù Döông Chaâu- So s¸nh phÇn nguyªn t¸c víi dÞch th¬ qua c¸c tõ: cè nh©n, yªn hoa?- Cố nhân: Bạn tri âm, tri kỉ, người bạn đã gắn bó thân thiết; từ “bạn” chung chung, chưa dịch hết nghĩa. Yên hoa: Hoa khói, nơi phồn hoa đô hội. Cố nhân: gợi mối quan hệ gắn bó thân thiết từ lâu của hai người bạn.Baïn töø laàu Haïc leân ñöôøngGiöõa muøa hoa khoùi Chaâu Döông xuoâi doøngCoá nhaân taây töø Hoaøng Haïc laâu Yeân hoa tam nguyeät haù Döông Chaâu Bản dịch làm mất nghĩa thứ hai.Không gian đưa tiễn? - Không gian : + Nơi đi: Phía tây lầu Hoàng Hạc địa điểm tiễn đưa đầy huyền thoại và chất thơ, như đưa bạn vào cảnh tiên. + Nơi đến: Dương Châu -> Nơi phồn hoa đô hội. - Điểm nối : Sông Trường Giang.- Thời gian : tháng ba -> ngày mùa xuân đẹp.Thời gian của cuộc tiễn đưa diễn ra vào lúc nào?Em có nhận xét gì về khung cảnh tiễn đưa?II. Đọc hiểu văn bản2. Phân tích bài thơ- Thời gian đưa tiễn + “Yên hoa tam nguyệt”: tháng ba – cuối mùa xuân – mùa hoa khói. gợi lên nỗi bồi hồi, xao xuyến, buồn thương. + khung cảnh đưa tiễn đẹp và lãng mạn như tình bạn cao đẹp của hai người.=> Hai câu đầu chứa đựng tình cảm người đưa tiễn: sự quyến luyến, bịn rịn, bạn như cánh hạc vàng ngày xưa.nội dung học tậpCó thể nói trong hai câu “Khai thừa”, yếu tố tự sự chỉ là bề nổi của câu chữ: nỗi niềm của một tâm sự thầm kín mới là tầng sâu hàm ẩn. Cấu trúc không gian hai điểm mút “cận – viễn” là một thủ pháp trong hội hoạ, ta thường bắt gặp trong Đường thi, trong các bức hoạ cổ Trung Hoa. Lý Bạch đã vận dụng thành công thủ pháp ấy tạo nên điểm nối giữa câu 1, 2 với câu 3, 4 thành một chỉnh thể nghệ thuật hoàn hảo. II. Đọc hiểu văn bản2. Phân tích bài thơnội dung học tậpCoâ phaøm vieãn aûnh bích khoâng taän Duy kieán Tröôøng Giang thieân teá löuBoùng buoàm ñaõ khuaát baàu khoângTroâng theo chæ thaáy doøng soâng beân trôøi2. Phaân tích baøi thô 2. 2 Hai caâu cuoái So s¸nh nguyªn t¸c vµ phần dÞch th¬ ë c©u 3? Coâ phaøm vieãn aûnh bích khoâng taän Boùng buoàm ñaõ khuaát baàu khoâng- So s¸nh nguyªn t¸c vµ dÞch th¬:+ C« phµm (nguyªn t¸c): c¸nh buåm lÎ loi, c« ®¬n.+ Bãng buåm (dÞch th¬) lµm mÊt s¾c th¸i c« lÎ cña c¸nh buåm.+ BÝch kh«ng tËn: mµu xanh biÕc bao la rîn ngîp. B¶n dÞch th¬ lµm mÊt s¾c mµu cña kh«ng gian chia li. C©u th¬ dÞch nªu nªn sù chuyÓn dÞch ®· hoµn tÊt: Bãng buåm ®· khuÊt bÇu kh«ng.+ Nguyªn t¸c: Bãng c¸nh buåm lÎ loi xa dÇn, mÊt hót vµo kho¶ng không xanh biÕc. Gîi ®­îc sù dÞch chuyÓn chÇm chËm, xa mê dÇn, hót tÇm m¾t cña c¸nh buåm.ở câu 3, tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? Phân tích?- Hình ¶nh ®èi lËp: Cô phàm bích không tận(nhá bÐ, c« ®¬n ) (mªnh m«ng, rîn ngîp). T« ®Ëm s¾c th¸i c« ®¬n, bÐ nhá cña con thuyÒn. Bót ph¸p t¶ c¶nh ngô tình sù c« ®¬n, nhá bÐ cña con ng­êi tr­íc thiªn nhiªn bao la.Hãy miêu tả sự dịch chuyển của chiếc thuyền? Cái nhìn của tác giả ẩn chứa tâm trạng gì?- Sù dÞch chuyÓn chÇm chËm, xa dÇn, mê dÇn råi mÊt hót vµo kho¶ng không xanh biÕc cña bầu trời C¸i nhìn của tác giả dâi theo ®au ®¸u, đầy nỗi xao xuyến với bao buồn thương, ngậm ngùi..- Hình ảnh nào ®­îc gîi ra ë c©u cuèi?Duy kieán Tröôøng Giang thieân teá löu- Cảm nhận của em về không gian ®­îc gîi ra ë c©u này?Duy kieán Tröôøng Giang thieân teá löu Hình ảnh dòng Trường giang chảy vào cõi trời Đây là hình ảnh tưởng tượng, phi phàm, lãng mạn gợi không gian vũ trụ rộng lớn, kì vĩ đem đến cảm giác choáng ngợp, con người càng thêm nhỏ bé, cô đơn. Trước mắt nhà thơ dòng Trường Giang như cao dần lên hòa nhập vào với trời xanh, ánh mắt nhà thơ đành bất lực trước không gian vô tận đã che khuất người bạn tri âm tri kỉ của mình.Tâm trạng của tác giả bộc lộ như thế nào qua không gian đó?Tâm trạng của tác giả: Nỗi cô đơn càng thêm vời vợi, nỗi nhớ càng thêm thăm thẳm.TỔNG KẾTÝ NGHĨA VĂN BẢNNGHỆ THUẬT- Hình ảnh thơ chọn lọc; ngôn ngữ thơ gợi cảm, giọng điệu thơ trầmlắng.Tình hòa trong cảnh; kết hợpgiữa yếu tố trữ tình, tự sựvà miêu tả.Tình bạn sâu sắc, chân thành- Điều Không thể thiếu Được trong đời Sống tinh thầnCủa con người ở mọi thời đại.Bản đồ tư duy về bài thơCuûng coá!Caâu 1: Hai caâu ñaàu baøi thô: ”Hoaøng Haïc laâu toáng Maïnh Haïo Nhieân chi Quaûng Laêng” theå hieän taâm traïng gì cuûa taùc giaû?Boài hoài B. Thanh thaûn 	C. Ñau buoàn D. Löu luyeán Caâu 2: Vì sao coù theå noùi: ”Hoaøng Haïc laâu toáng Maïnh Haïo Nhieân chi Quaûng Laêng” laø moät baøi thô taû caûnh nguï tình raát ñoäc ñaùo?A.Vì caûnh raát ñeïp vaø huøng vó B. Vì caûnh vöøa ñeïp vöøa neân thôC.Vì cuoäc chia tay löu luyeán D. Vì caûnh hoaø vaøo taâm traïng nhaân vaätCaâu 3: Baøi thô: ”Hoaøng Haïc laâu toáng Maïnh Haïo Nhieân chi Quaûng Laêng” Theå hieän buùt phaùp naøo cuûa Lí Baïch?A. Hieän thöïc B. Taû thöïc C. Laõng maïn D. Sieâu thöïcHãy chọn đáp án đúng nhất