Bài giảng Ngữ văn 10 - Cảnh ngày hè (Bảo kính cảnh giới – 43) Nguyễn Trãi

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ , THĂM LỚP* Hoạt động 1: Khởi động Tìm từ khóa 15 chữTrong truyện cười Nhưng nó phải bằng hai mày, nhân vật nào thua kiện? (3 chữ) Cải 2. Bài thơ Tỏ lòng còn có nhan đề khác là gì? (9 chữ) Thuật hoài 3. Đoạn trích Lời tiễn dặn được trích trong truyện thơ nào? (15 chữ) Tiễn dặn người yêu 4. Trong bài Ca dao hài hước, chàng trai dẫn cưới sính lễ gì (11 chữ) và cô gái thách cưới cái gì ? ( 12 chữ) - Con chuột béo - Nhà khoai lang C a ih on g ơb kBảo kính cảnh giới CẢNH NGÀY HÈ (Bảo kính cảnh giới – 43) NGUYỄN TRÃIQUỐC ÂM THI TẬP Phản ánh vẻ đẹp con người Nguyễn TrãiThể thơ thất ngôn Đường luậtCẢNH NGÀY HÈ (Bảo kính cảnh giới – 43) NGUYỄN TRÃIMôn hoa mộc Môn thì lệnhQUỐC ÂM THI TẬPVô đềMôn cầm thúNgôn chíMạn thuậtTự thán Tự thuậtBảo kính cảnh giới Cảnh ngày hèCẢNH NGÀY HÈ (Bảo kính cảnh giới – 43) NGUYỄN TRÃITìm hiểu chung:1. Xuất xứ: Trích “Bảo kính cảnh giới”, bài 43, trong “Quốc âm thi tập”2. Thể thơ:Đường luật xen lục ngônRồi hóng mát thuở ngày trường,Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.Lao xao chợ cá làng ngư phủ,Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,Dân giàu đủ khắp đòi phương.? Nêu xuất xứ, thể thơCẢNH NGÀY HÈ (Bảo kính cảnh giới – 43) NGUYỄN TRÃIRồi (rỗi rãi) hóng mát thuở ngày trường,Hòe lục đùn đùn tán (cành) rợp giương.Thạch lựu hiên còn phun thức (màu, dáng) đỏ,Hồng liên (sen) trì (ao) đã tiễn (dư – ngát) mùi hương.Lao xao chợ cá làng ngư phủ,Dắng dỏi (inh ỏi) cầm ve lầu tịch dương.Dẽ có (lẽ ra nên có) Ngu cầm đàn một tiếng,Dân giàu đủ khắp đòi (nhiều) phương.? Xác định bố cục của bài thơCẢNH NGÀY HÈ (Bảo kính cảnh giới – 43) NGUYỄN TRÃITìm hiểu chung:Đọc hiểu văn bản:1. Tâm trạng thảnh thơi, nhàn nhã (câu 1): - Câu lục ngôn:+ “Rồi”-> rãnh rỗi+ “hóng mát”-> dạo chơi, ngắm cảnh thiên nhiên+ “ngày trường”-> ngày dài- Nhịp thơ 1/2/3 nhấn mạnh hoàn cảnh sống an nhàn => Mở rộng tâm hồn với thiên nhiênRồi hóng mát thuở ngày trường,? Ý nghĩa của từ “rồi”?Rồihóng mát? Con người đang làm gì?ngày trường? Hãy nhận xét về thời gian?CẢNH NGÀY HÈ (Bảo kính cảnh giới – 43) NGUYỄN TRÃITìm hiểu chung:Đọc hiểu văn bản:2. Cảnh ngày hè sinh động (câu 2 - 6): * Hình ảnh, màu sắc:- Sự vật: cây hòe, hoa lựu, hoa sen- Động từ, từ láy “đùn đùn – giương - phun - tiễn”-> sắc xanh của cây hòe tỏa bóng mát, đầy sức sống-> sắc đỏ của hoa lựu và sen hồng ngát hương-> sự vật đang sinh sôi, phát triển? Thảo luận 2’: miêu tả bức tranh mùa hè - được gợi ra từ những dòng thơ?Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.CẢNH NGÀY HÈ (Bảo kính cảnh giới – 43) NGUYỄN TRÃITìm hiểu chung:Đọc hiểu văn bản:2. Cảnh ngày hè sinh động (câu 2 - 6): * Âm thanh:“Lao xao chợ cá - Dắng dỏi cầm ve ” (từ láy tượng thanh, đảo ngữ, ẩn dụ)-> âm thanh của cuộc sống đời thường vang vọng đến“ lầu tịch dương”-> thời gian cuối chiều-> tác giả lắng nghe cuộc sống, hướng về nhân dân, thiên nhiênLao xao chợ cá làng ngư phủ,Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.? Tác giả miêu tả âm thanh gì ? Có ý nghĩa như thế nào?Lao xaoDắng dỏiCẢNH NGÀY HÈ (Bảo kính cảnh giới – 43) NGUYỄN TRÃITìm hiểu chung:Đọc hiểu văn bản:2. Cảnh ngày hè sinh động (câu 2 - 6): Sự hài hòa giữa âm thanh và màu sắc, cảnh vật và sự sống con người-> tình yêu thiên nhiên-> bút pháp trung đại – ý ở ngoài lời, gợi nhiều hơn tả? Nhận xét bức tranh mùa hè?Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.Lao xao chợ cá làng ngư phủ,Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.CẢNH NGÀY HÈ (Bảo kính cảnh giới – 43) NGUYỄN TRÃITìm hiểu chung:Đọc hiểu văn bản:3. Tâm trạng yêu dân, yêu nước (câu 7 - 8): - Điển tích “Ngu cầm”-> ước mơ tiếng đàn của vua Thuấn- Câu lục ngôn+ mong ước cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân+ sự dồn nén cảm xúc=> Tình yêu tha thiết với dân, với nước? Vẻ đẹp gì ở tâm hồn nhà thơ?Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,Dân giàu đủ khắp đòi phương.? Tác dụng của điển tích, điển cố ?Ngu cầmCẢNH NGÀY HÈ (Bảo kính cảnh giới – 43) NGUYỄN TRÃITìm hiểu chung:Đọc hiểu văn bản:Tổng kết: ghi nhớ/ SGK 119 Bài thơ tả cảnh ngày hè cho thấy tâm hồn Nguyễn Trãi chan chứa tình yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu nhân dân, đất nước. Câu thơ lục ngôn cuối bài ngắn gọn, thể hiện sự dồn nén cảm xúc của cả bài thơ.CẢNH NGÀY HÈ (Bảo kính cảnh giới – 43) NGUYỄN TRÃINhà thơ đã cảm nhận cảnh vật bằng những giác quan nào?Thị giácThính giácKhứu giácCả a, b, c* Hoạt động 3: Luyện tập2. Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là gì?a. Lòng yêu thiên nhiênb. Lòng yêu đời, yêu cuộc sốngc. Khát vọng về cuộc sống thái bình, hạnh phúc cho nhân dând. Cả a và bd. Cả a và bd. Cả a, b, cCẢNH NGÀY HÈ (Bảo kính cảnh giới – 43) NGUYỄN TRÃI* Hoạt động 3: Vận dụng? Xác định phương thức biểu đạt chính trong đoạn thơ?Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,Hồng liên trì đã tiễn mùi hương. Miêu tảCẢNH NGÀY HÈ (Bảo kính cảnh giới – 43) NGUYỄN TRÃI* Hoạt động 3: Mở rộng? So sánh hai ý thơ?1. Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ (Nguyễn Trãi)2. Đầu tường lửa lựu lập lòe đâm bông (Nguyễn Du)