Bài giảng Hóa học 10 - Bài 8: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

BÀI 8BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌCĐ.I. Men- đê- lê- ép ( 1834- 1907)CHƯƠNG 2BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC VÀ ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀNNỘI DUNG BÀI HỌCSƠ LƯỢC VỀ SỰ PHÁT MINH RA BẢNG TUẦN HOÀNINGUYÊN TẮC SẮP XẾP CÁC NGUYÊN TỐ TRONG BẢNG TUẦN HOÀNIICẤU TẠO CỦA BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC1. Ô nguyên tố2. Chu kì3. Nhóm nguyên tố ** Sơ lược về sự phát minh ra bảng tuần hoànDobreiner (1780-1849) người Đức xếp các nguyên tố thành "bộ ba" có tính chất giống nhau vào năm 1817Li Na K Cl Br I  7 23 39 35 80 127 4SƠ LƯỢC VỀ SỰ PHÁT MINH RA BẢNG TUẦN HOÀN2. Đờ Săng-cuốc-toa (1862)** Sơ lược về sự phát minh ra bảng tuần hoàn3. Newland (1837 - 1898) người Anh xếp các nguyên tố vào bộ tám. Ông nhận thấy 8 nguyên tố xếp sau lặp lại tính chất 8 nguyên tố đứng trước.6SƠ LƯỢC VỀ SỰ PHÁT MINH RA BẢNG TUẦN HOÀN4. Men-đê-lê-ép (1834-1907)7SƠ LƯỢC VỀ SỰ PHÁT MINH RA BẢNG TUẦN HOÀNMen-đê-lê-ép8BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC HIỆN ĐẠI9Trả lời các câu hỏi sau:BTH có mấy chu kì, kí hiệu như thế nào?BTH có bao nhiêu cột, kí hiệu như thế nào?Bảng tuần hoàn có bao nhiêu nhóm A? Chúng nằm ở những chu kì nào?BTH có bao nhiêu nhóm B? Chúng nằm ở những chu kì nào?1011Na[Ne] 3s13Li1s22s14Be1s22s25B1s22s22p16C1s22s22p27N1s22s22p38O1s22s22p49F1s22s22p510Ne1s22s22p61H1s19K[Ar] 4s155Cs[Xe] 6s137Rb[Kr]5s187Fr[Rn] 7s1số hiệu nguyên tử ?Số lớp electron?Số electron lớp ngoài cùng?I. NGUYÊN TẮC SẮP XẾP CÁC NGUYÊN TỐ TRONG BẢNG TUẦN HOÀN1. Các nguyên tố được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử.2. Các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử được xếp thành một hàng, gọi là chu kì.3. Các nguyên tố có số electron hóa trị trong nguyên tử như nhau được xếp thành một cột, gọi là nhóm. “Electron hóa trị = e lớp ngoài cùng + e phân lớp d chưa bão hòa”VD : 3s23p2 4 e hóa trị 3d64s2 8e hóa trị 3d104s2 2e hóa trịII. CẤU TẠO CỦA BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC1. Ô nguyên tố19Số hiệu nguyên tử39,10Nguyên tử khối trung bình0,82Độ âm điện[Ar]4s1Cấu hình electron+ 1Số oxi hóaKaliTên nguyên tốKKí hiệu hóa họcSTT Ô = Số hiệu nguyên tử (Z) = p =e 2. Chu kì a.) Khái niệm : Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron, được xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần.SOÁ THÖÙ TÖÏ CHU KÌ = SOÁ LÔÙP ELECTRONBẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC HIỆN ĐẠIb.) Có 7 chu kì, đánh số từ 1 7CHU KÌBẮT ĐẦUKẾT THÚCSỐ NGUYÊN TỐ1234567HHe21s11s2LiNe82s12s22p6NaAr83s13s23p6KKr184s14s24p6RbXe185s15s25p6CsRn326s16s26p6FrChưa hoàn thành 7s1 * Nhận xét :- Mỗi chu kì đều bắt đầu bằng 1 kim loại kiềm, kết thúc là khí hiếm ( trừ chu kì 1 và 7)- Trong cùng 1 CK, số e lớp ngoài cùng tăng từ 1 → 8- Chu kì 1,2,3 là chu kì nhỏ. - Chu kì 4,5,6,7 là chu kì lớn.Hình 1: Bảng tuần hoàn dạng dài 3. Nhóm nguyên tốNhận xét điểm giống nhau và khác nhau về cấu hình electron của 3 nguyên tố: Li, Na, K ?3Li1s22s111Na1s22s22p63s119K1s22s22p63s23p64s1Khái niệm: Nhóm là tập hợp các nguyên tố mà nguyên tử có cấu hình electron tương tự nhau, do đó có tính chất hóa học gần giống nhau, sắp xếp thành một cột.1. Có tất cả mấy nhóm? Tên gọi mỗi nhóm ?→ BTH có 2 nhóm: nhóm A và nhóm B BTH có 8 nhóm A và 8 nhóm B.2. Có bao nhiêu nhóm A, bao nhiêu nhóm B ? Nhóm A: STT nhóm = Số e lớp ngoài cùng = Số e hoá trị5. Số e hóa trị và STT của nhóm có bằng nhau không ?3Li1s22s111Na1s22s22p63s119K1s22s22p63s23p64s1Ví dụ: Xét nhóm A: Viết cấu hình e của Li, Na, K thuộc nhóm IA=> 1 e lớp ngoài cùng = 1 e hóa trị=> 1 e lớp ngoài cùng = 1 e hóa trị=> 1 e lớp ngoài cùng = 1 e hóa trị223 Chu kì nhỏ (chu kì 1,2,3)4 Chu kì lớn (chu kì 4,5,6,7)Chu kì7 chu kìSTT chu kì = số lớp electronÔ NTNhóm NT(stt nhóm= số e hóa trị)Nhóm ANhóm BStt nhóm =số e lớp ngoài cùngNguyên tố s hoặc pNguyên tố s hoặc pStt nhóm =số e LNC+ phân lớp sát NC chưa tối đaNguyên tố d hoặc fCỦNG CỐCâu 1: Trong bảng tuần hoàn, các nguyên tố được sắp xếp theo chiều tăng của	A. Khối lượng nguyên tử	B. Số khối	C. Điện tích hạt nhân	D. Tất cả đều saiCâu 2 : Trong bảng tuần hoàn, số thứ tự của ô là	A. Số khối	B. Khối lượng nguyên tử	C. Số hiệu nguyên tử	D. Tất cả đều đúngCỦNG CỐCâu 3: Các nguyên tố trong một chu kì thì có cùng	A. Số electron lớp ngoài cùng	B. Khối lượng nguyên tử	C. Điện tích hạt nhân	D. Số lớp electronCỦNG CỐCaâu 4: Cho caáu hình electron caùc nguyeân toá nhö sau:A : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6	D : 1s2 2s2 2p5B : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1	E : 1s2C : 1s2 2s2	 F: 1s2 2s2 2p6	Caùc nguyeân toá cuøng thuoäc chu kì 2 laø:	1. C, A vaø B.	2. D , F vaø C.	3. B, D vaø E.	4. F, C vaø A.CỦNG CỐTrong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học, số chu kì nhỏ và chu kì lớn làA. 3 và 3.B. 3 và 4.C. 4 và 4. D. 4 và 3. Câu 5: Chu kì nhỏ là các chu kì nào?Câu 6: A. Chu kì 2,3,4.B. Chu kì 1,2,3,4.C. Chu kì 4,5,6,7.D. Chu kì 1,2,3.Số nguyên tố trong chu kì 3 và 5 làA. 8 và 18.B. 18 và 8.C. 8 và 8. D. 18 và 18. Câu 7: Số nguyên tố trong chu kì 1 và 6 làA. 2 và 32.B. 18 và 8.C. 8 và 8. D. 8 và 18. Câu 8: Nguyên tử B có cấu hình electron sau:Câu 9: A. Ô 19, chu kì 3B. Ô 18, chu kì 3.C. Ô 19 , chu kì 4.D. Ô 19, chu kì 3.	B : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1	Đáp án đúng là:Câu 10. Nguyên tố A có số hiệu nguyên tử là 17. Xác định số thứ tự ô nguyên tố và chu kì của A trong bảng tuần hoàn.Hướng dẫn:− Số hiệu nguyên tử của nguyên tố A là 17 nên nguyên tố A nằm ở ô thứ 17− Cấu hình electron nguyên tử của nguyên tố A (Z = 17): 1s22s22p63s23p5. A có 3 lớp electron trong nguyên tử nên A nằm ở chu kì 333CẢM ƠN CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH4. BTH còn có thể chia thành các khối nguyên tố như thế nào? Khối các nguyên tố s: Nhóm IA (nhóm kim loại kiềm, trừ H) và nhóm IIA (kim loại kiềm thổ)