Giáo án Đại số Lớp 10 - Ôn tập chương 1: Mệnh đề. Tập hợp - Trường THPT Ba Vì

Trường: THPT BA VÌ
Tổ: TOÁN – CÔNG NGHỆ
Ngày soạn: / /2021
Tiết: 9
Họ và tên giáo viên: 
Ngày dạy đầu tiên: ..
ÔN TẬP CHƯƠNG I: MỆNH ĐỀ - TẬP HỢP
Môn học/Hoạt động giáo dục: Toán – Đại số: 10
Thời gian thực hiện: 1 tiết
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
1.1 Mệnh đề:
- Biết thế nào là một mệnh đề, mệnh đề phủ định , mệnh đề chứa biến.
- Biết kí hiệu với mọi và kí hiệu tồn tại .
- Biết được mệnh đề kéo theo, mệnh đề tương đương.
- Phân biệt được điều kiện cần và điều kiện đủ, giả thiết và kết luận.
1.2 Tập hợp- Các phép toán tập hợp hợp::
 - Hiểu được khái niệm tập hợp, tập hợp con, tập hợp bằng nhau.
- Hiểu các phép toán giao của hai tập hợp, hợp của hai tập hợp, phần bù của một tập con.
- Vận dụng được các khái niệm tập hợp con, tập hợp bằng nhau vào giải bài tập.
- Thực hiện được các phép toán lấy giao của hai tập hợp, hợp của hai tập hợp, hiệu của của hai tập hợp, phần bù của một tập con. Biết dùng biểu đồ Ven để biểu diễn giao của hai tập hợp, hợp của hai tập hợp.
1.3 Các tập hợp số:
- Hiểu được các kí hiệu và mối quan hệ giữa các tập hợp đó.
- Hiểu đúng các kí hiệu 
- Biết biểu diễn các khoảng, đoạn trên trục số.
1.4 Số gần đúng, sai số:
- Hiểu khái niệm số gần đúng.
- Viết được số gần đúng của một số với độ chính xác cho trước. 
- Biết sử dụng máy tính bỏ túi để tính toán các số gần đúng.
2. Năng lực
 - Năng lực tự học: Học sinh xác định đúng đắn động cơ thái độ học tập; tự đánh giá và điều chỉnh được kế hoạch học tập; tự nhận ra được sai sót và cách khắc phục sai sót.
- Năng lực giải quyết vấn đề: Biết tiếp nhận câu hỏi, bài tập có vấn đề hoặc đặt ra câu hỏi. Phân tích được các tình huống trong học tập.
- Năng lực giao tiếp: Tiếp thu kiến thức trao đổi học hỏi bạn bè thông qua hoạt động nhóm; có thái độ tôn trọng, lắng nghe, có phản ứng tích cực trong giao tiếp.
- Năng lực hợp tác: Xác định nhiệm vụ của nhóm, trách nhiệm của bản thân đưa ra ý kiến đóng góp hoàn thành nhiệm vụ của chủ đề.
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ: Học sinh nói và viết chính xác bằng ngôn ngữ Toán học.
3. Phẩm chất 
- Rèn luyện tính cẩn thận, chính xác. Tư duy các vấn đề toán học một cách hệ thống. 
- Chủ động phát hiện, chiếm lĩnh tri thức mới, biết quy lạ về quen, có tinh thần trách nhiệm hợp tác xây dựng cao.
- Chăm chỉ tích cực xây dựng bài, chủ động chiếm lĩnh kiến thức theo sự hướng dẫn của GV.
- Năng động, trung thực sáng tạo trong quá trình tiếp cận tri thức mới ,biết quy lạ về quen, có tinh thần hợp tác xây dựng cao.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 
 - Kiến thức Chương I:Mệnh đề - Tập hợp. 
 - Máy chiếu
 - Bảng phụ
 - Phiếu học tập
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC : 
1.HOẠT ĐỘNG 1: MỞ ĐẦU 
a) Mục tiêu: Ôn tập các kiến thức Mệnh đề; Mệnh đề chứa biến; Phủ định của một mệnh đề; Mệnh đề kéo theo; Mệnh đề đảo; Hai mệnh đề tương đương đã biết để vào nội dung ôn tập.
b) Nội dung: GV hướng dẫn, tổ chức học sinh ôn tập, tìm tòi các kiến thức liên quan bài học đã biết
H1 ví dụ mệnh đề, phủ định một mệnh đề, xác định được tính đúng sai của các mệnh đề trong những trường hợp đơn giản.
H2: Nêu ví dụ phủ định mệnh đề; Mệnh đề kéo theo và mệnh đề tương đương . 
H3: Nêu ví dụ lập mệnh đề đảo của một mệnh đề cho trước.
H4: Phân biệt được điều kiện cần và điều kiện đủ, giả thiết và kết luận.
c) Sản phẩm: 
Câu trả lời của HS
L1
Trong các phát biểu sau đây, phát biểu nào là mệnh đề? Nếu là mệnh đề, hãy cho biết đó là mệnh đề đúng hay sai.
a) là số chẵn. 	
b) Bình dương là một tỉnh của Miền tây.
c) Các bạn phải tập trung vào bài học!
d) Hình thang cân có hai góc kề một cạnh đáy bằng nhau.
Kết luận :
– Một mệnh đề là một câu khẳng định đúng hoặc sai.
– Một mệnh đề không thể vừa đúng vừa sai.
L2
Nêu mệnh đề phủ định của mỗi mệnh đề sau và xác định xem mệnh đề phủ định đó đúng hay sai.
- Số là số nguyên tố.
- Số chia hết cho.
Kết luận:
* Kí hiệu mệnh đề phủ định của mệnh đề là .
* đúng khi sai, sai khi đúng.
L3
Xét hai mệnh đề: P = " là số vô tỉ" và Q = " không là số nguyên".
a) Hãy phát biểu mệnh đề P Þ Q. 
b) Phát biểu mệnh đề đảo của mệnh đề trên.
Kết luận:
*Cho 2 mệnh đề và. Mệnh đề “Nếu thì” đgl mệnh đề kéo theo, và kí hiệu.
*Mệnh đề đgl mệnh đề đảo của mệnh đề .
L4
Cho hai tam giác và. Xét hai mệnh đề:
P = "Tam giác và tam giác bằng nhau"
Q = " Tam giác và tam giác có diện tích bằng nhau".
a) Xét tính đúng sai của mệnh đề. 
b) Xét tính đúng sai của mệnh đề. 
c) Mệnh đề có đúng không ?
Kết luận:
*Nếu cả hai mệnh đề và đều đúng ta nói và là hai mệnh đề tương đương.
Kí hiệu: 
Đọc là: tương đương 
hoặc là đk cần và đủ để có 
hoặc khi và chỉ khi.
d) Tổ chức thực hiện: 
*) Chuyển giao nhiệm vụ : GV giao các câu hỏi H1; H2; H3; H4 cho các nhóm học sinh ( mỗi nhóm 2 học sinh )
*) Thực hiện: HS suy nghĩ độc lập 
*) Báo cáo, thảo luận: 
- GV gọi lần lượt các nhóm hs, lên bảng trình bày câu trả lời của nhóm mình (từ đó nêu rõ các khái niệm của bài mệnh đề ),
L1
Trong các phát biểu sau đây, phát biểu nào là mệnh đề? Nếu là mệnh đề, hãy cho biết đó là mệnh đề đúng hay sai.
a) là số chẵn. 	
b) Bình dương là một tỉnh của Miền tây.
c) Các bạn phải tập trung vào bài học!
d) Hình thang cân có hai góc ở đáy bằng nhau.
Lời giải tham khảo :
a) là số chẵn, là mệnh đề sai.	
b) Bình dương là một tỉnh của Miền tây, là mệnh đề sai.
c) Các bạn phải tập trung vào bài học! không phải là mệnh đề vì chưa khẳng định tính đúng sai của mệnh đề.
d) Hình thang cân có hai góc kề một đáy bằng nhau, là mệnh đề đúng.
Kết luận :
– Một mệnh đề là một câu khẳng định đúng hoặc sai.
– Một mệnh đề không thể vừa đúng vừa sai.
L2
Nêu mệnh đề phủ định của mỗi mệnh đề sau và xác định xem mệnh đề phủ định đó đúng hay sai.
- Số là số nguyên tố.
- Số chia hết cho.
Lời giải tham khảo :
- Số là không phải là số nguyên tố, là mệnh đề sai.
- Số không chia hết cho, là mệnh đề sai.
Kết luận:
* Kí hiệu mệnh đề phủ định của mệnh đề là .
* đúng khi sai, sai khi đúng.
L3
Xét hai mệnh đề: P = " là số vô tỉ" và Q = " không là số nguyên".
a) Hãy phát biểu mệnh đề P Þ Q. 
b) Phát biểu mệnh đề đảo của mệnh đề trên.
Lời giải tham khảo :
a) Hãy phát biểu mệnh đề P Þ Q. 
Nếu là số vô tỉ thì không là số nguyên.
b) Phát biểu mệnh đề đảo của mệnh đề trên.
Nếu không là số nguyên thì là số vô tỉ.
Kết luận:
*Cho 2 mệnh đề và. Mệnh đề “Nếu thì” đgl mệnh đề kéo theo, và kí hiệu.
*Mệnh đề đgl mệnh đề đảo của mệnh đề .
L4
Cho hai tam giác và. Xét hai mệnh đề:
P = "Tam giác và tam giác bằng nhau"
Q = " Tam giác và tam giác có diện tích bằng nhau".
a) Xét tính đúng sai của mệnh đề. 
b) Xét tính đúng sai của mệnh đề. 
c) Mệnh đề có đúng không ?
Lời giải tham khảo :
a) Xét tính đúng sai của mệnh đề. 
Nếu tam giác và tam giác bằng nhau thì tam giác và tam giác có diện tích bằng nhau là mệnh đề đúng .
b) Xét tính đúng sai của mệnh đề. 
Nếu tam giác và tam giác có diện tích bằng nhau thì tam giác và tam giác bằng nhau là mệnh đề sai. 
vì hai tam giác có diện tích bằng nhau chưa chắc bằng nhau.
c) Mệnh đề có đúng không ?
tam giác và tam giác bằng nhau khi và chỉ khi tam giác và tam giác có diện tích bằng nhau là mệnh đề sai
vì hai tam giác có diện tích bằng nhau chưa chắc bằng nhau.
Kết luận:
*Nếu cả hai mệnh đề và đều đúng ta nói và là hai mệnh đề tương đương.
Kí hiệu: 
Đọc là: tương đương 
hoặc là đk cần và đủ để có 
hoặc khi và chỉ khi.
- Các nhóm học sinh khác nhận xét, bổ sung để hoàn thiện câu trả lời của các nhóm báo cáo.
*) Đánh giá, nhận xét, tổng hợp: 
- GV đánh giá thái độ làm việc, phương án trả lời của học sinh, ghi nhận và tổng hợp kết quả.
- Dẫn dắt vào phần luyện tập.
2. HOẠT ĐỘNG 2: LUYỆN TẬP
a) Mục tiêu: 
- Vận dụng các kiến thức mệnh đề, phủ định của mệnh đề, mệnh đề chứa biến, mệnh đề kéo theo, mệnh đề tương đương, mệnh đề đảo, phân biệt điều kiện cần và điều kiện đủ, mệnh đề với kí hiệu phổ biến và kí hiệu tồn tại vào làm bài tập.
- Vận dụng các kiến thức khái niệm tập hợp, tập hợp con, hai tập hợp bằng nhau vào làm bài tập.
- Vận dụng các kiến thức phép toán: giao, hợp, hiệu của hai tập hợp; phần bù của một tập hợp con vào làm bài tập.
b) Nội dung: 
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Câu 1:	Trong các câu sau, câu nào không phải là mệnh đề?
A. Buồn ngủ quá!.
B. Hình thoi có hai đường chéo vuông góc với nhau.
C. 8 là số chính phương.
D. Băng Cốc là thủ đô của Mianma.
Câu 2:	Câu nào sau đây là mệnh đề?
A. Các em giỏi lắm!.	B. Huế là thủ đô của Việt Nam.
C. bằng mấy?.	D. Hôm nay là một ngày đẹp trời!.
Câu 3:	Cho mệnh đề là một số hữu tỷ. Phủ định của mệnh đề là:
A. là một số vô tỷ.	B. là một số thực.
C. là một số nguyên.	D. là một số tự nhiên.
Câu 4:	Mệnh đề chỉ sai khi
A. đúng và đúng.	B. đúng và sai.	C. sai và sai.	D. sai và đúng.
Câu 5:	Cho . Trong các mệnh đề sau, mệnh đề nào đúng?
A. .	B. .	C. .	D. .
Câu 6:	Trong các tập hợp sau, tập nào có đúng một tập hợp con?
A. .	B. .	C. .	D. .
Câu 7:	Hãy liệt kê các phần tử của tập 
A. .	B. .	C. .	D. .
Câu 8:	Cho tập hợp . Khẳng định nào sau đây đúng?
A. .	B. . C. . D. .
Câu 9:	Phủ định của mệnh đề là mệnh đề nào sau đây?
A. .	B. .
C. .	D. .
Câu 10:	Cho mệnh đề chứa biến . Mệnh đề nào sau đây sai?
A. .	B. .	C. .	D. .
Câu 11:	Cho và . Chọn kết quả đúng trong các kết quả sau:
A. .	B. . C. . D. .
Câu 12:	Cho . Tập hợp bằng
A. .	B. .	C. .	D. .
Câu 13:	Cho tập . Khẳng định nào sau đây đúng?
A. .	B. .	C. .	D. .
Câu 14:	Cho hai tập hợp và . Xác định ?
A. .	B. . C. . D. .
Câu 15:	Cho tập hợp . Xác định ?
A. .	B. .	C. .	D. .
Câu 16:	Liệt kê tập hợp ?
A. .	B. .	C. .	D. .
BẢNG ĐÁP ÁN
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
A
B
A
B
D
A
D
B
D
C
D
B
D
D
C
A
c) Sản phẩm: Học sinh thể hiện trên bảng nhóm kết quả bài làm của mình. 
d) Tổ chức thực hiện
Chuyển giao
GV: Chia lớp thành 4 nhóm. Phát phiếu học tập 1
HS: Nhận nhiệm vụ,
Thực hiện
 GV: điều hành, quan sát, hỗ trợ 
HS: 4 nhóm tự phân công nhóm trưởng, hợp tác thảo luận thực hiện nhiệm vụ. Ghi kết quả vào bảng nhóm.
Báo cáo thảo luận
Đại diện nhóm trình bày kết quả thảo luận
Các nhóm khác theo dõi, nhận xét, đưa ra ý kiến phản biện để làm rõ hơn các vấn đề
Đánh giá, nhận xét, tổng hợp
GV nhận xét thái độ làm việc, phương án trả lời của các nhóm học sinh, ghi nhận và tuyên dương nhóm học sinh có câu trả lời tốt nhất. 
Hướng dẫn HS chuẩn bị cho nhiệm vụ tiếp theo
3. HOẠT ĐỘNG 3: VẬN DỤNG.
a) Mục tiêu: Biết vận dụng kiến thức gải các bài toán. 
b) Nội dung: 
PHIẾU HỌC TẬP 2
Câu 1:	Tập có bao nhiêu tập hợp con có đúng hai phần tử?
A. .	B. .	C. .	D. .
Câu 2:	Cho . Tập hợp bằng:
A. .	B. .	C. .	D. .
Câu 3:	Cho hai tập hợp và Tìm tất cả các số tự nhiên thuộc cả hai tập và 
A. và .	B. .	C. .	D. Không có.
Câu 4:	Cho số thực và hai tập hợp , . Tìm để .
A. .	B. .	C. .	D. .
Câu 5:	Lớp có 7 học sinh giỏi Toán, 5 học sinh giỏi Lý, 6 học sinh giỏi Hóa, 3 học sinh giỏi cả Toán và Lý, 4 học sinh giỏi cả Toán và Hóa, 2 học sinh giỏi cả Lý và Hóa, 1 học sinh giỏi cả 3 môn Toán, Lý, Hóa. Số học sinh giỏi ít nhất một môn (Toán, Lý, Hóa) của lớp là:
A. 9.	B. 10.	C. 18.	D. 7.
Câu 6:	Có bao nhiêu giá trị nguyên dương của để ?
A. .	B. .	C. .	D. .
Câu 7:	Có bao nhiêu tập hợp thỏa: ?
A. .	B. .	C. .	D. .
Câu 8:	Tìm để trong tập hợp có đúng một số tự nhiên?
A. .	B. .	C. .	D. .
Câu 9:	Tập hợp có bao nhiêu tập hợp con?
A. .	B. .	C. .	D. .
BẢNG ĐÁP ÁN
1
2
3
4
5
6
7
8
9
B
A
A
C
B
D
C
A
C
c) Sản phẩm: Học sinh thể hiện trên bảng nhóm kết quả bài làm của mình .
d) Tổ chức thực hiện
Chuyển giao
GV: Chia lớp thành 4 nhóm. Phát phiếu học tập 2.
HS: Nhận nhiệm vụ,
Thực hiện
Các nhóm HS thực hiện tìm tòi, nghiên cứu và làm bài ở nhà .
Chú ý: Việc tìm kết quả tích phân có thể sử dụng máy tính cầm tay
Báo cáo thảo luận
HS cử đại diện nhóm trình bày sản phẩm vào tiết 54
 Các nhóm khác theo dõi, nhận xét, đưa ra ý kiến phản biện để làm rõ hơn các vấn đề.
Đánh giá, nhận xét, tổng hợp
GV nhận xét thái độ làm việc, phương án trả lời của các nhóm học sinh, ghi nhận và tuyên dương nhóm học sinh có câu trả lời tốt nhất. 
- Chốt kiến thức tổng thể trong bài học.
- Hướng dẫn HS về nhà tự xây dựng tổng quan kiến thức đã học bằng sơ đồ tư duy.
 *Hướng dẫn làm bài
Câu 1:
Lời giải.
Chọn B. 
Các tập con có hai phần tử của tập là: 
Câu 2:
Lời giải.
Chọn A. 
Ta có . 
Câu 3:
Lời giải.
Chọn A. 
Ta có: 
Suy ra . Vậy có hai số tự nhiên thuộc cả hai tập và là và .
Câu 4:
Lời giải.
Chọn C. 
Để hai tập hợp và giao nhau khác rỗng khi và chỉ khi . 
Câu 5:
Lời giải.
Chọn B. 
Ta dùng biểu đồ Ven để giải: 
Nhìn vào biểu đồ, số học sinh giỏi ít nhất 1 trong 3 môn là: .
Câu 6:
Lời giải
Chọn D. 
.
.
Mà nên .
Câu 7:
Lời giải
Chọn C. 
Tất cả các tập hợp thỏa đề bài là:
, , , , , ,
, .
Vậy có tất cả tập hợp thỏa đề bài.
Câu 8:
Lời giải
Chọn A. 
Ta có trong có đúng một số tự nhiên là .
Khi đó tập hợp có đúng một số tự nhiên khi và chỉ khi .
Câu 9:
Lời giải
Chọn C. 
Ta có .
Khi đó .
Suy ra tập hợp có phần tử.
Vậy tập hợp có tập hợp con.
Ngày ...... tháng ....... năm 2021
BCM ký duyệt